Dynia olbrzymia

Dynia olbrzymia (Cucurbita maxima Duch.) - gatunek rośliny z rodziny dyniowatych. Pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej. W Polsce uprawiana jako roślina jednoroczna, czasami (rzadko) dziczejąca (efemerofit)^[1].

Spis treści

Łodyga: Płożąca się lub wspinająca, gruba, o długości do 10 m.
Liście: 5-7 klapowe, długoogonkowe, duże z zaokrąglonymi klapami oddzielonymi od siebie dość płytkimi zatokami.
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe, żółte, lekko pachnące. Roślina jednopienna. Kwiaty żeńskie wyrastają pojedynczo, mają dzwonkowaty, 5-ząbkowy kielich, dużą lejkowatą, 5-łatkową koronę (o szerokości do 10 cm), 1 słupek. Kwiaty męskie wyrastają pęczkami w kątach liści i mają 5 zrośniętych pręcików.
Owoc: Bardzo duży, z zewnątrz okryty twardą grubą skorupą, wewnątrz mięsisty. Średnia waga owoców ok. 50 kg. wyrasta miękkiej i obłej szypułce, co różni ten gatunek od dyni zwyczajnej.

Historia uprawy: Na terenie obecnego Peru była już od ok. 2000 lat i była jedną z głównych roślin uprawianych przez Inków dla celów spożywczych. Wg badań Szweykowskich uprawiana była tam już w neolicie. Do Europy została sprowadzona przez Hiszpanów w ok. 50 lat po wyprawie Krzysztofa Kolumba. W Polsce znana była również już w XVI w., uprawiano ją wtedy u nas jako roślinę leczniczą^[2]
- Uprawiana jako warzywo, w Polsce na niewielką skalę. Owoce są jadalne. Miąższ owoców jest jadalny po ugotowaniu, można go też kandyzować i wytwarzać marmoladę. Cenione są również pestki dyni: zarówno do bezpośredniego spożycia, jak również w postaci tłoczonego z nich oleju.
Nadaje się również na paszę dla zwierząt.
Istnieją odmiany o bardzo kolorowych i charakterystycznego kształtu owocach, uprawiane jako rośliny ozdobne (tzw. dynia ozdobna). Należy do nich np. Cucurbita maxima var. turbaniformis, której owoce mają kształt turbanu i są dwukolorowe^[2].

Rekordowy owoc dyni ważył 400 kg^[2].

↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Dolnośląski festiwal dyni. [dostęp 2007-11-19].

Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.