Dziegieć
Z Wikipedii
Dziegieć - lepka, ciemnobrązowa ciecz, powstająca w wyniku rozkładowej suchej destylacji kory brzozowej, rzadziej bukowej.
Dziegciem nazywa się dziś również podobny produkt wytwarzany z żywicznego drewna sosny, choć kiedyś wyraźnie rozróżniano te substancje, nazywając drugą z nich smołą drzewną.
Spis treści |
[edytuj] Proces produkcji
Wytwarzany jest przez rozpalanie ognia w specjalnie przygotowanych dołach ziemnych, w których ułożone zostają stosy drewna, uszczelnione darnią, mchem i gliną a następnie obsypane ziemią - konstrukcje te zwane były smolarniami. Proces wytapiania dziegciu trwa wiele godzin a powstała substancja spływa do glinianego naczynia umieszonego na dnie dołu.
Umiejętność produkcji dziegciu była kiedyś pilnie strzeżoną tajemnicą, a sam dziegieć bardzo cenioną i szeroko stosowaną substancją.
Był jednym z ważnych produktów handlowych eksportowanych z Polski w beczkach od XV do XIX wieku.
Dzisiaj jego produkcja występuje głównie w południowo-wschodniej Polsce i ma charakter jedynie podtrzymywania tradycji rzemiosła ludowego.
[edytuj] Zastosowanie
Dziegieć posiada właściwości antyseptyczne i bakteriobójcze. Niegdyś był bardzo rozpowszechniony i stosowany jako lek w chorobach skóry. Do dzisiaj jest szeroko wykorzystywany w leczeniu łuszczycy, chociaż ze względu na swój zapach i trudne do usunięcia zabrudzenia nie jest lubiany przez pacjentów. Ponadto używany przez lekarzy weterynarii jako środek pomocny przy wykonywaniu opatrunków oraz w celach pielęgnacyjnych racic u bydła lub kopyt u koni.
Oprócz zastosowania w leczeniu, wykorzystywano go również do impregnacji płótna i skóry, smarowania osi, uszczelniania beczek, przyklejania grotów do strzał i w wielu innych celach.
[edytuj] W literaturze
Dziegieć, ze względu na swoje niezwykłe właściwości oraz niepowtarzalny zapach, był często opisywany w polskiej literaturze, a także stał się przedmiotem wielu przysłów i opowiadań. Pisali o nim w swojej twórczości między innymi: Henryk Sienkiewicz, Józef Ignacy Kraszewski, Adam Naruszewicz, Eliza Orzeszkowa, Jan Stanisław Bystroń.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Jak to z dziegciem było - ilustrowany artykuł w Kwartalniku Wigierskiego Parku Narodowego
- Smolarstwo - opis budowy smolarni, związany z projektem utworzenia Ośrodka Rozwoju Zrównoważonego na terenie Wigierskiego Parku Narodowego
