Fagot

Z Wikipedii

Fagot - odmiana niemiecka (hecklowska)

Parts of the bassoon

Fagot systemu hecklowskiego z 1870 roku

Faggot – (z wł. znaczy "wiązka", instrument bowiem jest zawsze wykonany z drewna, twardego, np. bukowego). Należy on do grupy instrumentów dętych drewnianych z grupy aerofonów stroikowych z podwójnym stroikiem. Do tej samej rodziny należą także obój, rożek angielski i kontrafagot, który transponuje oktawę niżej od fagotu. Istnieją dwie odmiany fagotu: niemiecka (hecklowska) i francuska. Różnią się one brzmieniem i mechanizmem, a także wysokością (niemiecki ma 130 cm, zaś francuski 150 cm). Skala (zakres dźwięków muzycznych) instrumentu wynosi od B₁ do f²(jednak górny dźwięk zależy głównie od umiejętności grajacego i można uzyskac wyższe). Instrument składa się z sześciu części (patrz: rycina po prawej): stroika (1), esu (2), skrzydła (3), stopy (4), rury basowej (5) oraz czary głosowej (6). Tworzą one kanał o długości ponad 2,4 m. Otwory nawiercone na długości instrumentu otwierane i zamykane są klapami (tylko 5 - e,d,c,h,a - bezpośrednio palcami). Stroik umieszczony u wylotu rurki składa się z dwóch płytek wykonanych z trawy o nazwie arundo trzcinowate (łac. Arundo donax) złożonych ze sobą. Uderzając w nie jęzkiem i jednocześnie dmuchajac grajacy wydobywa dźwięk.Przy takim samym układzie klap,a różnej sile nacisku na stroik można czasami wydobyc różne dzwięki. Korpus instrumentu tradycyjnie wykonywany jest z drewna, najczęściej z klonu. Instrument charakteryzuje się głębokim, melancholijnym i bardzo naturalnym brzmieniem. Fagot jest większy niż obój i rożek angielski, brzmi niżej. Nie jest instrumentem transponującym. Wykorzystywany jest w orkiestrze kameralnej, symfonicznej, jako instrument solowy, w jazzie oraz w różnego typu zespołach instrumentalnych.

[edytuj] Literatura na fagot

[edytuj] Barok

• Antonio Vivaldi - 36 koncertów na fagot;
• Georg Philipp Telemann - Sonaty, Fantazje
• Johann Melchior Molter - koncert na fagot g-moll

[edytuj] Klasycyzm

• Johann Christian Bach - Koncert B-dur na fagot, Koncert Es-dur na fagot ;
• Johann Nepomuk Hummel - Koncert F-dur na fagot, W75;
• Wolfgang Amadeusz Mozart - Koncert B-dur na fagot, K191;
• Wolfgang Amadeusz Mozart - Sonata na fagot i wiolonczelę;

[edytuj] Romantyzm

• Carl Maria von Weber - Andante i rondo węgierskie C-dur, op. 35, Koncert F-dur na fagot, op. 75
• Camille Saint-Saens - Sonata na fagot i fortepian G-dur Op.168, 1921;

[edytuj] Współczesność

• Gabriel Pierne - Solo de Concert;
• Sir Edward Elgar - Romans na fagot i orkiestrę, op. 62 (1910)
• Paul Hindemith - Concerto pour trompette, basson et orchestre à cordes (1949/1952), Sonata na fagot i fortepian (1938)
• John Williams - Pięć świętych drzew: Koncert na fagot i orkiestrę(1997)
• Ryszard Strauss - Koncert podwójny na klarnet i fagot z towarzyszeniem orkiestry smyczkowej i harfy (1948)
• Andrzej Panufnik - Koncert na fagot i orkiestrę

[edytuj] Wybrane partie orkiestrowe

• Paul Dukas - Uczeń czarnoksiężnika;
• Edward Grieg - W grocie Króla Gór;
• Sergiej Prokofiew - Piotruś i wilk; fagot naśladuje postać dziadka;
• Igor Strawiński - Święto wiosny (balet); fagot rozpoczyna dzieło melodią w wysokim rejestrze;
• Igor Strawiński - kołysanka z Ognistego ptaka;
• Igor Strawiński - Symfonia na instrumenty dęte;
• Mikołaj Rimski-Korsakow - Szeherezada cz. II "Opowiadanie księcia Kalendera";
• Maurice Ravel - Rapsodia hiszpańska; podwójna kadencja pod koniec pierwszej części;
• Maurice Ravel - Bolero; solo w wysokim rejestrze blisko początku;
• Hector Berlioz - Symfonia fantastyczna; kilka partii solowych w czwartej części;
• Piotr Czajkowski - Symfonia nr VI "Patetyczna" cz. I