Grzybienie północne
Z Wikipedii
| Grzybienie północne | ||||||||||||||||||||||||||||
.JPG/250px-Lumme_(Nymphaea_candida).JPG) |
||||||||||||||||||||||||||||
| Systematyka wg Reveala | ||||||||||||||||||||||||||||
| Domena | jądrowce | |||||||||||||||||||||||||||
| Królestwo | rośliny | |||||||||||||||||||||||||||
| Podkrólestwo | naczyniowe | |||||||||||||||||||||||||||
| Nadgromada | nasienne | |||||||||||||||||||||||||||
| Gromada | okrytonasienne | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasa | Piperopsida | |||||||||||||||||||||||||||
| Rząd | grzybieniowce | |||||||||||||||||||||||||||
| Rodzina | grzybieniowate | |||||||||||||||||||||||||||
| Rodzaj | grzybienie | |||||||||||||||||||||||||||
| Gatunek | grzybienie północne | |||||||||||||||||||||||||||
| Nazwa systematyczna | ||||||||||||||||||||||||||||
| ''Nymphaea candida J.Presl & C. Presl | ||||||||||||||||||||||||||||
| Delic. Prag. 224. 1822 [Jul 1822] | ||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
.gif/240px-Horizontal_rule_line_(black-blue).gif){kind=small}
Grzybienie północne g. zapoznane (Nymphaea candida) - gatunek byliny z rodziny grzybieniowatych (Nymphaeaceae). Jeden z ok. 50 gatunków z rodzaju grzybienie (Nymphaea). Występuje w północnej Europie i Azji (najdalej na południe występuje w Hiszpanii i na Kaukazie). W Polsce rozproszony w północnej części kraju. Po 1980 zostały potwierdzine następujące stanowiska: w północno-wschodniej Polsce - jeziora: Kołowinek koło Dobrego Lasu, Róg, Łękuk i Dubinek koło Orłowa, Legenda koło Zawad Oleckich, Gaładuś koło Żegar oraz Liczonka koło Ruskiej Wsi. Z powodu dużego podobieństwa do grzybieni białych gatunki te są często ze sobą mylone i dlatego też rozmieszczenie grzybieni północnych nie jest dokładnie poznane.
Spis treści |
[edytuj] Morfologia
- Pokrój
- Roślina wodna (hydrofit), o pełzających, walcowatych kłączach. Jej liście i kwiaty unoszą się na wodzie. Gatunek bardzo podobny do powszechnie znanych grzybieni białych.
- Liście
- Liście pływające na powierzchni wody z długim ogonkiem (do 2 m). Unoszą się na powierzchni dzięki licznym komorom powietrznym w blaszce liściowej i ogonku oraz za sprawą śluzu wydzielanego przez włoski gęsto pokrywające spód liścia. Śluz ten chroni też liść przed wysychaniem. Liście są skórzaste, jajowate lub koliste, długości do 27 cm i szerokości do 23 cm, u nasady głęboko wycięte. W odróżnieniu od grzybieni białych klapy u nasady liścia często zachodzą na siebie (u tego drugiego gatunku są zawsze rozchylone). Żyłki drugiego rzędu przy brzegu połączone ze sobą (cecha dobrze widoczna od spodu). Z wierzchu liście są zielone i pokryte woskiem, od spodu mają kolor fioletowy.
- Kwiaty
- Na długich szypułkach, pływające, białe, o średnicy do 9 cm. Pozbawione są miodników. Kielich jest cztero- rzadko pięciodziałkowy, z działkami od zewnątrz zielonkawymi, od wewnątrz białymi. Płatki korony liczne (do 20), ułożone spiralnie i stopniowo przechodzące w liczne pręciki. Pręciki mają nitki różnej długości przy czym nitki nawet najbardziej wewnętrznych pręcików pozostają szersze od pylników (u grzybieni białych są węższe). Znamię pojedynczego słupka jest ciemnożółte do czerwonego, zagłębione w środku, zbudowane z 6-14 promieni. Kwitnie od czerwca do lipca.
- Owoc
- Wielonasienny, jagodopodobny, zielony, z czworokątną nasadą.
- Kłącze
- Grube, pełzające, walcowate zakorzenione w dnie. Za sprawą kłącza roślina ma możliwość rozmnażania wegetatywnego.
[edytuj] Ekologia
Siedlisko: wody stojące lub wolno płynące. Rosnący na płytkich wodach o dnie zwykle torfowym lub piaszczysto-mulistym i mulistym. W odróżnieniu od grzybieni białych preferuje zbiorniki oligo- do słabo eutroficznych, o wodach bardziej miękkich (unika zbiorników z gytią wapienną). Gatunek charakterystyczny dla własnego zespołu Nymphaeetum candidae. [1]
[edytuj] Zmienność
Często tworzy mieszańce z grzybieniami białymi.
Odmiany botaniczne we florze Polski[2]:
-
- N. candida var. semiaperta (Klinggr.) Con. - kwiaty przez cały czas kwitnienia tylko na wpół rozchylone,
- N. candida var. aperta Con.
- N. candida var. campanulata Schust.
- N. candida var. patula Schust.
[edytuj] Zagrożenia i ochrona
Gatunek w Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową. Ustępuje głównie z powodu eutrofizacji jezior. Zagrożeniem dla gatunku jest także zanieczyszczenie wód. Na niektórych stanowiskach, np. w Zalewie Szczecińskim wyginął całkowicie, w wielu miejscach zmniejszył swoją liczebność[3].
[edytuj] Bibliografia
1.Kłosowscy S. i G. 2001. Rośliny wodne i bagienne. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa. ISBN 83-7073-248-8.
2.Kaźmierczakowa R. (red.), Zarzycki K. (red.). Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków 2001. ISBN:83-85444-85-8.
[edytuj] Przypisy
- ↑ Matuszkiewicz Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Jasiewicz Adam (red.) 1985. Flora Polski - Rośliny Naczyniowe. 4: 306 pp. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Kraków.
- ↑ Halina Pięknoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
