Henry Petty-Fitzmaurice, 5. markiz Lansdowne
Z Wikipedii
Henry Petty-Fitzmaurice, 5. markiz Lansdowne (ur. 14 stycznia 1845 w Londynie - zm. 3 czerwca 1927 w Clonmel w Irlandii) - brytyjski administrator kolonialny i polityk, pełniący m.in. urzędy gubernatora generalnego Kanady oraz wicekróla Indii, a także zasiadający w gabinetach Lorda Salisbury'ego, Arthura Balfoura i H.H. Asquitha.
Od urodzenia do 1863 korzystał z tytułu grzecznościowego wicehrabiego Clanmaurice, a potem przez trzy lata hrabiego Kerry. W 1866 odziedziczył po zmarłym ojcu tytuł markiza Lansdowne i zasiadł w Izbie Lordów w ławach Partii Liberalnej. Mimo swego wieku (członkiem parlamentu stał się jako zaledwie 21-letni młodzieniec) szybko zaczął zajmować eksponowane stanowiska. W latach 1869-1872 był jednym z Lordów Skarbu, a następnie do 1874 wiceministrem wojny.
W 1880 wrócił do rządu jako wiceminister ds. Indii, zaś w 1883 powierzono mu funkcję gubernatora generalnego Kanady. Dał się tam poznać jako człowiek, któremu mimo błękitnej krwi niestraszne były niewygody - podczas jego wizyty w zachodnich regionach kraju kolej transkontynentalna była wciąż w budowie, wobec czego gubernator docierał do niektórych miejsc w końskim siodle lub na łodzi. Szeroko opisywał także piękno kanadyjskiej przyrody i okazał się być zapalonym wędkarzem. Bezpośrednio po zakończeniu jego kadencji w Ottawie (w 1888) został wysłany do Indii, gdzie jako wicekról stanął na czele całej administracji kolonialnej na tym ogromnym obszarze. Ostatecznie powrócił do Anglii w 1894 i przyłączył się do powstałego w wyniku rozłamu w łonie Liberałów stronnictwa Liberalnych Unionistów, które ściśle współdziałało z Partią Konserwatywną.
W 1895 został ministrem wojny. Jego urzędowanie przypadło na czas wybuchu II wojny burskiej, zaś on sam był wskazywany przez opozycję jako osoba winna fatalnemu stanowi przygotowania brytyjskiej armii do tego konfliktu. Mimo to pozostał w rządzie, przenosząc się w 1900 na stanowisko ministra spraw zagranicznych. Jako szef dyplomacji doprowadził do podpisania sojuszy obronnych z Japonią (1902) i Francją (1905).
Po przegranych wyborach w styczniu 1906, Lansdowne został liderem opozycji w Izbie Lordów. Korzystając z posiadanej wówczas przez konserwatystów przewagi w tej izbie oraz z jej prawa weta wobec decyzji Izby Gmin, skutecznie blokował wiele inicjatyw liberalnego rządu. W 1915 wszedł do wojennego, ponadpartyjnego gabinetu H.H. Asquitha jako minister bez teki i zasiadał w nim do 1916. Zmarł w 1927 w swoich dobrach rodowych w Irlandii.
Lord Monck • Lord Lisgar • Lord Dufferin • Lord Lorne • Lord Lansdowne • Lord Stanley of Preston • Lord Aberdeen • Lord Minto • Lord Grey • Książę Connaught i Strathearn • Książę Devonshire • Lord Byng of Vimy • Lord Willingdon • Lord Bessborough • Lord Tweedsmuir • Lord Ahtlone • Lord Alexander of Tunis • Vincent Massey • Georges Vanier • Roland Michener • Jules Léger • Edward Schreyer • Jeanne Sauvé • Ray Hnatyshyn • Roméo LeBlanc • Adrienne Clarkson • Michaëlle Jean
Warren Hastings • John MacPherson (p.o.) • Lord Cornwallis • John Shore • Alured Clarke (p.o.) • Lord Wellesley • Lord Cornwallis • George Hilario Barlow (p.o.) • Lord Minto • Lord Hastings • John Adam (p.o.) • Lord Amherst • William Butterworth Bayley • William Bentinck • Charles Metcalfe • Lord Auckland • Lord Ellenborough • William Bird • Lord Hardinge • Lord Dalhousie • Lord Canning • Lord Elgin • Robert Napier (p.o.) • William Denison • John Lawrence • Lord Mayo • John Strachey • Lord Napier (p.o.) • Lord Northbrook • Lord Lytton • Lord Ripon • Lord Dufferin • Lord Lansdowne • Lord Elgin • Lord Curzon • Lord Ampthill (p.o.) • Lord Curzon • Lord Minto • Lord Hardinge of Penshurst • Lord Chelmsford • Lord Reading • Lord Lytton (p.o.) • Lord Irwin • Lord Goschen (p.o.) • Lord Willingdon • Lord Linlithgow • Lord Wavell • Lord Mountbatten of Burma • Chakravarthi Rajagopalachari
W dniu powstania
Aretas Akers-Douglas • Lord Ashbourne • Arthur Balfour • Lord Balfour of Burleigh • Lord Cadogan • Joseph Chamberlain • Henry Chaplin • Lord Cross • Książę Devonshire • George Goschen • Lord Halsbury • George Hamilton • Michael Hicks-Beach • Lord James of Hereford • Lord Lansdowne • Walter Long • Matthew Ridley • Charles Ritchie • Lord Salisbury
Późniejsi członkowie gabinetu
Gerald Balfour • St John Brodick • Robert Hanbury • Lord Selborne
W dniu powstania
Aretas Akers-Douglas • Lord Ashbourne • Arthur Balfour • Gerald Balfour • Lord Balfour of Burleigh • St John Brodick • Austen Chamberlain • Joseph Chamberlain • Książę Devonshire • Lord Halsbury • George Hamilton • Robert Hanbury • Lord Lansdowne • Lord Londonderry • Walter Long • Charles Ritchie • Lord Selborne • William Walrond • Lord Windsor • George Wyndham
Późniejsi członkowie gabinetu
Hugh Arnold-Forster • Lord Cawdor • Ailwyn Fellowes • Alfred Lyttelton • Andrew Murray • Lord Onslow • Lord Salisbury
W dniu powstania
Herbert Henry Asquith • Arthur Balfour • Augustine Birrell • Andrew Bonar Law • Lord Buckmaster • Edward Carson • Robert Cecil • Austen Chamberlain • Winston Churchill • Lord Crewe • Lord Curzon • Edward Grey • Lewis Harcourt • Arthur Henderson • Lord Kitchener • Lord Lansdowne • David Lloyd George • Walter Long • Reginald McKenna • Walter Runciman • Lord Selborne • John Simon • Thomas McKinnon Wood
Późniejsi członkowie gabinetu
Lord Crawford • Henry Duke • Edwin Samuel Montagu • Herbert Samuel • Frederick Smith • Harold Tennant
