Henryk Tomaszewski (reżyser)

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: styl na encyklopedyczny, szczególnie czwartego i piątego paragrafu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Henryk Tomaszewski właściwie Heinrich Karl Koenig (ur. 20 września 1919 w Poznaniu, zm. 23 września 2001 w Kowarach) - założyciel, dyrektor i kierownik artystyczny Wrocławskiego Teatru Pantomimy; aktor, mim, tancerz, choreograf, reżyser.

Urodził się w 1919 roku w polsko-niemieckiej rodzinie w Poznaniu. W latach 1945-1947 kształcił się w Studiu Dramatycznym Iwo Galla, równocześnie występował jako tancerz w Studiu Baletowym Feliksa Parnella w Krakowie. Stamtąd przeniósł się do Wrocławia, gdzie w latach 1948-1958 r. był solistą Opery Wrocławskiej. Tańczył Księcia w balecie Nehbala „Od bajki do bajki”, Diabła w „Panu Twardowskim” i Pawia w „Pawiu i dziewczynie” Szeligowskiego. W 1955 roku za „Pianistę” został nagrodzony srebrnym medalem na Światowym Festiwalu Młodzieży w Warszawie. Reżyserował jednocześnie układy ruchowe i w stawki taneczne w teatrach dramatycznych.

W tym okresie swego życia zaczęło go nurtować marzenie, by stworzyć teatr ruchu, który by potrafił wyrazić to, czego nie potrafił pokazać balet czy teatr słowa. Marzenie to przyszło mu zrealizować. W 1956 roku we Wrocławiu stworzył swój własny projekt. Początkowo było to Studium Pantomimy przy Teatrach Dramatycznych, dwa lata później przekształcone we Wrocławski Teatr Pantomimy.

Od początku zamierzeniem Tomaszewskiego stało się stworzenie nowego typu teatru, zespołowej sztuki pantomimicznej. Droga prowadziła od pantomimy ilustracyjnej, opartej na wątkach fabularnych, czerpanych z literatury, po autonomiczne, pełnospektaklowe widowiska. Po pierwsze: ruchem i wyrazem twarzy, które stanowią jakby syntezę doznań i wrażeń, zastąpił on słowa, niechętnie używane przez ludzi świadomych ich wyświechtania i nadużywania. Po drugie: potrafił przekazać grą swych aktorów, a także obrazami i scenami swych widowisk, skrótem, symbolem i przenośnią, myśli i abstrakcje. Po trzecie: udało się Tomaszewskiemu pokazać na scenie przeszłość, sny i marzenia, przez co wzbogacił nie tylko język teatralny, ale i prawdę o swoich bohaterach. Przeszłość i teraźniejszość, sny i marzenia, wydarzenia z życia codziennego i wyobraźni zlewają się w jego widowiskach w jedną całość.

Postacie z jego wizji istnieć mogą jedynie w świecie przez niego stworzonym. Ze swym sposobem poruszania się, działania, atmosferą, którą kreują. Nie podlegają prawom psychologii. Obcy jest im też realizm. Każdy ich ruch wyraża odczucia i wrażenia z zetknięcia się z światem zewnętrznym. Każda z nich niegdyś bywała everymanem, uosabiała siły natury, żywioły i pojęcia, a sytuacje, w jakich się znajdowała, dawała czasem obraz losu człowieka. Obecnie odeszły jednak od wyrażania podstawowych sytuacji czy praw rządzących naturą i człowiekiem, przekształcając się w bohaterów opowieści i upodobniając się przez to do bohaterów innych widowisk dramatycznych. Nadal jednak w teatrze tym nie chodzi o los jednostki. Dlatego nigdy pewnie nie doznaje się w nim wzruszeń, a jedynie wrażeń estetycznych lub intelektualnych. Wszystko tam bowiem bywa uogólnieniem, przenośnią, abstrakcją lub chłodną zabawą w stylu osiemnastowiecznych opowiastek francuskich. Inspirowała go nie tylko sztuka tańca i ruchu, ale także literatura i malarstwo, wielkie mity światowej kultury - Fausta, Orfeusza, Minotaura, Pana Twardowskiego, króla Artura, Syna Marnotrawnego, Gilgamesza.

Do najwybitniejszych osiągnięć Henryka Tomaszewskiego zaliczają się między innymi: „Płaszcz”, „Poczta”, „Dzwonnik z Notre-Dame”, „Ziarno i skorupa”, „Ogród miłości”, „Suknia” ,„Labirynt” i „Bagaże”.

[edytuj] Współpraca ze Służbą Bezpieczeństwa PRL

W latach 1960-1966 Henryk Tomaszewski współpracował z kontrwywiadem SB, początkowo jako kontakt poufny "T.H.", od 1963 jako tajny współpracownik "Henryk". W czasie wyjazdów zagranicznych donosił SB o zachowaniu członków swojego zespołu. Przekazywał też informacje na temat pobytu Marcela Marceau w Polsce. Udzielał informacji m. in. o Elżbiecie Jaroszewicz i kontaktach Stefana Arczyńskiego. ^[1]

W 1966 SB zaniechała z nim współpracy, umieszczając w zespole Tomaszewskiego tajnych współpracowników TW "Zawisza" i TW "Teodor". ^[2]

Przypisy