Histamina

Histamina - (nazwa systematyczna: 2-(1H-imidazol-4-yl)-etyloamina) - organiczny związek chemiczny, heterocykliczna amina pochodna imidazolu. Histamina występuje naturalnie w organizmie ludzkim, pełni funkcję mediatora procesów zapalnych, neuroprzekaźnika oraz pobudza wydzielanie kwasu żołądkowego.

Spis treści

1 Powstawanie i występowanie
2 Rola w organizmie
- 2.1 Zastosowanie w lecznictwie
3 Zatrucia
4 Biblografia

[edytuj] Powstawanie i występowanie

W organizmie ludzkim powstaje w wyniku dekarboksylacji (w obecności PLP) histydyny. Jej produkcja zachodzi w wielu miejscach. Najwyższe stężenia obserwuje się w płucach, skórze, błonie śluzowej nosa i żołądka.
Jest magazynowana w ziarnistościach bazofili (granulocytach zasadochłonnych) i mastocytów (komórek tycznych), skąd może być uwalniana w czasie reakcji zapalnej. W żołądku występuje w histaminocytach a w OUN w neuronach histaminergicznych.

Aminy biogenne (w tym histamina) występują w wielu artykułach żywnościowych, przede wszystkim wytwarzanych i dojrzewających przy udziale procesów fermentacyjnych, także nieświeżych, lub silnie skażonych mikrobiologicznie Prekursorami tych amin są aminokwasy uwalniane z białek na drodze hydrolizy.
Histamina występuje głównie w surowcach rybnych, a spożycie ich dużej ilości wiąże się z zatruciem pokarmowym. Zawartość histaminy w surowcach i przetworach rybnych zależy przede wszystkim od ilości wolnej histydyny w mięśniach, obecności aktywatorów i inhibitorów dekarboksylaz, a także od rodzaju i wielkości populacji bakteryjnej.

[edytuj] Rola w organizmie

W wyniku reakcji antygenu z przeciwciałami we krwi człowieka lub pod wpływem czynników niszczących komórki magazynujące histaminę (np. zimna lub ucisku) dochodzi do uwalniania histaminy i rozwoju reakcji zapalnej. Działanie histaminy opiera się na pobudzaniu receptorów H₁, H₂ i H₃

Efektem pobudzenia receptorów H₁ jest:

zwiększenie przepuszczalność naczyń żylnych zawłośniczkowych, w wyniku czego dochodzi do powstania obrzęków, bladych bąbli, krostek i innych zmian skórnych
rozszerzenie naczyń krwionośnych, w wyniku czego pojawia się zaczerwienienie, może też wystąpić spadek ciśnienia krwi.
skurcz mięśni gładkich oskrzeli charakterystyczny w astmie
skurcz macicy grożący poronieniem u ciążarnych
skurcz mięśni przewodu pokarmowego

Histamina wydzielona w dużych ilościach do tkanki podskórnej drażni zakończenia nerwowe, powodując świąd i ból.

Efektem pobudzenia receptorów H₂ jest:

przyspieszenie tętna, zwiększenie wydajności serca.
stymulowanie wydzielanie soków trawiennych w żołądku

Receptory H₃ znajdują się w OUN, w podwzgórzu. Histamina odgrywa tam rolę neuroprzekaźnika

[edytuj] Zastosowanie w lecznictwie

Histamina jest stosowana w celach diagnostycznych, jako dodatnia próba kontrolna w badaniach chorób alergicznych. Bywa tez stosowana w maściach jako środek powodujący zaczerwienienie i rozgrzanie skóry

Znacznie szersze zastosowanie mają leki przeciwhistaminowe, wypierające histaminę z połączeń z receptorami.

Zobacz więcej w osobnym artykule: leki przeciwhistaminowe.

[edytuj] Zatrucia

Histamina zawarta w żywności nie ulega rozkładowi w procesie obróbki termicznej. Spożyta z pokarmem jest w dużym stopniu wiązana i dezaktywowana przez diaminooksydazę w przewodzie pokarmowym, co obniża jej toksyczność. W przypadku niewystarczającej aktywności diaminooksydazy spowodowanej np. predyspozycjami genetycznymi, zażywaniem leków lub spożytym alkoholem - histamina może powodować efekty toksyczne.

Zatrucie spowodowane histaminą nosi nazwę scombrotoxism. W dużych ilościach wywołuje gwałtowne rozszerzenie naczyń krwionośnych i spadek ciśnienia krwi. W ilości od 200 do 1000 ppm powoduje: wymioty, bóle głowy, mdłości, wysoką gorączkę, wysypki skórne, nadmierne pocenie się, trudności w oddychaniu. W przypadku obecności histaminy w mięsie w ilości powyżej 1000 ppm wywołane zatrucia pokarmowe mogą zakończyć się śmiercią. Jej toksyczność zależy nie tylko od dawki, ale również od indywidualnych predyspozycji organizmu, tj. funkcjonowania mechanizmu zatrzymywania i detoksykacji oraz od obecności w pokarmie innych biologicznie czynnych amin.

Ta sekcja wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Aby uczynić ją weryfikowalną, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.