Józef Kościelski

Z Wikipedii

Józef Kościelski (ur. 9 listopada 1845 w Służewie, powiat Inowrocław, zm. 22 lipca 1911 w Poznaniu), wielkopolski działacz polityczny, poeta i dramaturg.

Był synem ziemianina. Chodził do poznańskiego gimnazjum Marii Magdaleny, maturę zdał w Braniewie, następnie studiował prawo w Berlinie i Heidelbergu. W czasie studiów był przewodniczącym Towarzystwa Polskich Akademików w Berlinie. W latach 1871-1872 odbył podróż po Francji, Afryce i Bliskim Wschodzie. Po powrocie do kraju gospodarował w dobrach rodzinnych oraz prowadził działalność polityczną i literacką. W 1881 otrzymał miejsce w Izbie Panów sejmu pruskiego, a od 1884 posłował do parlamentu Rzeszy. Reprezentował linię polityczną ugody z rządem pruskim, co spotkało się z krytyką innych członków Koła Polskiego oraz opinii publicznej. Pewnych zwolenników, głównie w środowisku "Kuriera Poznańskiego", znalazł dopiero po odejściu Bismarcka i objęciu funkcji kanclerza przez Capriviego (1890). Wraz z odejściem Capriviego (1894) kariera parlamentarna Kościelskiego zakończyła się.

Gospodarując od 1895 w nowo nabytym majątku Miłosławiu działalność polityczną zamienił na społeczną i kulturalną, zarazem prezentując nową, antypruską postawę. Był mecenasem młodzieży polskiej studiującej w Niemczech (m.in. Jana Kasprowicza), w Miłosławiu założył galerię obrazów malarzy polskich oraz ufundował pomnik Słowackiego (1899). Założył i prezesował Towarzystwu Dziennikarzy i Literatów Polskich. Wspierał wiele instytucji przemysłowych, handlowych i rzemieślniczych, pełnił m.in. funkcję prezesa rady nadzorczej Towarzystwa Akcyjnego "H. Cegielski". W 1904 osiadł w Poznaniu; założył stowarzyszenie "Straż" i stał na jego czele w latach 1905-1909. W Poznaniu zmarł, został pochowany w Miłosławiu. Z małżeństwa z Marią, córką Jana Bogumiła Blocha (od 1881) miał troje dzieci, dwie córki i syna.

Jego twórczość literacka nie cieszyła się większym powodzeniem i uznaniem krytyki. Był autorem poezji i dramatów. Niektóre utwory:

• poezje
  • Sonety nadgoplańskie (1868)
  • Poezje (1883)
  • Preludia zakopiańskie (1903)
• dramaty
  • Władysław Biały, książę gniewkowski (1874)
  • Arria (1874)
  • W imię krzyża (1882)
  • Dwie miłości (1884)
  • Tragedia jakich wiele (1908)
  • Poznańczanie we Włoszech (1873)
  • Prelegent (1882)
  • Dzienniczek Justysi (1889)

Bibliografia:

• Edward Pieścikowski, Józef Kościelski, w: Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1981
• Witold Jakóbczyk, Przetrwać na Wartą 1815-1914, 55. część cyklu "Dzieje narodu i państwa polskiego", Warszawa 1989