H. Cegielski - Poznań S.A.
Z Wikipedii
H. Cegielski - Poznań S.A. (HCP, gwarowo Ceglorz) - firma założona przez Hipolita Cegielskiego w 1846 w Poznaniu. Początkowo był to warsztat znajdujący się przy sklepie z artykułami metalowymi w poznańskim Bazarze. W 1849 lub 1855 przy dzisiejszej ul. Woźnej powstał zakład naprawczy narzędzi rolniczych. 1855 rozrastająca się fabryczka przeniosła się na ul. Kozią. Zakłady specjalizowały się wówczas w produkcji i naprawie maszyn rolniczych, a w 1859 stale rozrastający się zakład przeniósł się na ul. Strzelecką. W 1860 rozpoczęto produkcję lokomobili. Umierając w 1868 Hipolit Cegielski pozostawił spadkobiercom dynamicznie rozwijający się zakład zatrudniający w 1869 już 300 pracowników.
Po śmierci założyciela fabryką kierował jego przyjaciel Władysław Bentkowski, a w 1880 firmę przejął syn Hipolita, Stefan Cegielski, który nazwał zakłady "Fabryką Machin i Urządzeń Rolniczych H. Cegielski w Poznaniu". W 1889 Stefan Cegielski został zmuszony przez kłopoty finansowe do przekształcenia zakładów w Towarzystwo Akcyjne, którego został głównym akcjonariuszem i wiceprezesem zarządu. Nowa spółka działała pod nazwą "H. Cegielski Towarzystwo Akcyjne w Poznaniu". W 1911 część fabryki przeniosła się na ul. Główną.
W 1919 spółka wykupiła tereny upadłej fabryki Juliusa Moegelina na Wildzie oraz sąsiadujące z nią zakłady Paulusa i fabrykę "Thermoelektromotor", zaś rok później dokupiono tereny fabryki braci Lesserów. Na tym miejscu pozostaje do dziś. Przeprowadzono również reorganizację poszerzając asortyment. Zakład podzielono na oddziały:
- Oddział I - dotychczasowe zakłady
- Oddział II (dawna fabryka J. Moegelina) - naprawa maszyn rolniczych oraz instalacji przemysłowo-rolniczych dla gorzelni, krochmalni, cukrowni i innych (zlikwidowany w 1933)
- Oddział III (dawna fabryka Paulusa) - fabryka wagonów i lokomobili
- Oddział IV (dawne "Thermoelektromotor") - naprawa, a od 1927 również produkcja parowozów
- Oddział V (dawna fabryka Lesserów) - produkcja maszyn rolniczych
W 1923 Oddziały III, IV i V zostały połączone w jeden Oddział III.
Rozpoczęto również produkcję tramwajów. Zakłady przeżywały wówczas prawdziwy rozkwit. W 1917 zatrudniały około 490 osób, w 1920 około 990, a w 1923 już 4500 robotników i 580 pracowników umysłowych. Powstały też oddziały zamiejscowe - w Inowrocławiu, zatrudniający około 300 osób oraz w Chodzieży, zatrudniający około 130 pracowników. Wielki Kryzys dotknął również HCP, w jego okresie wartość spółki zmalała cztery razy.
W 1923 w rocznicę powstania wprowadzono również używany do dziś znak firmowy - okrąg z literami HCP. W 1927 firmę przemianowano na "H. Cegielski Spółka Akcyjna w Poznaniu"
Tuż przed wybuchem II wojny światowej powstał w Rzeszowie nowy oddział. Jego budowę rozpoczęto w kwietniu 1937 na miejscu dawnej firmy Mars, a pierwsze obrabiarki powstawały w grudniu tego samego roku. Miał on wytwarzać nowoczesne maszyny i urządzenia. Do wybuchu wojny produkował m.in. armaty przeciwpancerne kalibru 37 mm i armaty przeciwlotnicze kalibru 40 mm (kooperował w tym zakresie z macierzystymi zakładami w Poznaniu), wozy taborowe, manierki żołnierskie, skrzynie amunicyjne i obrabiarki (około 40 szt. miesięcznie). W 1939 zakład znajdował się na etapie dochodzenia do pełnej zdolności produkcyjnej. W sierpniu 1939 zatrudniał 2500 osób. O skali zaangażowania zakładów w Rzeszowie w produkcję zbrojeniową świadczy wartość tej produkcji w stosunku wartości produkcji całego przedsiębiorstwa. Zakład w Rzeszowie produkował sprzęt artyleryjski o wartości 23 231 019 zł (36,5% wartości zamówień całego przedsiębiorstwa), inna produkcja wojskowa wynosiła 1 827 648 zł (2,8%), a obrabiarki 12 122 803 zł (18,8%). Zakład skupiał 58,1% wartości zamówień przedsiębiorstwa. Od marca 1939 wytwarzano miesięcznie 20–25 dział przeciwpancernych i 15–20 armat przeciwlotniczych, w większości na eksport do Wielkiej Brytanii i Holandii. W lipcu 1939 wyprodukowano ogółem już 80 dział. W zakładzie przygotowywano także produkcję reflektorów przeciwlotniczych o średnicy 120 cm (pierwsze trzy planowano przekazać wojsku w styczniu 1940).
Po wkroczeniu wojsk okupacyjnych zakłady w Poznaniu zostały skonfiskowane i 1 listopada 1939 sprzedane koncernowi Deutsche Waffen und Munitionsfabriken (DWM). W tym okresie w fabryce produkowano różnorodne elementy na potrzeby niemieckiej armii, od elementów optycznych, poprzez rowery, motocykle, zapalniki, łuski, lawety po części do samolotów i okrętów podwodnych. Po alianckich bombardowaniach i w związku ze zbliżaniem się Armii Czerwonej Niemcy ewakuowali fabrykę pozostawiając zdewastowane hale.
Po wojnie zakład upaństwowiono, w 1949 zmieniono również nazwę na Zakłady Metalowe im. Józefa Stalina w Poznaniu (ZISPO). W dniu 28 czerwca 1956 pracownicy fabryki wzięli udział w proteście, który przekształcił się w Poznański Czerwiec 56. 1 listopada tegoż samego roku zmieniono ponownie nazwę na "Zakłady Przemysłu Metalowego H. Cegielski w Poznaniu, Przedsiębiorstwo Państwowe".
W 1956 kupiono od szwajcarskiej firmy Sulzer-Brothers Ltd. (dziś Wärtsilä Switzerland Ltd.) licencję na budowę silników okrętowych. Kolejną licencję zakupiono w 1959, tym razem od duńskiej firmy Burmeister&Wain (dziś MAN B&W Diesel A/S). Do dnia dzisiejszego HCP jest głównym producentem silników okrętowych w kraju. W międzyczasie, w 1958, zakończono produkcję parowozów.
W 1970 rozpoczęto produkcję lokomotyw spalinowych SP45 na potrzeby PKP. W kolejnych latach podjęto wytwarzanie lokomotyw spalinowych SU46 i SP47, a także elektrycznych ET41, EU07 i EM10.
Ostatnia dekada XX wieku to okres zmian strukturalnych w HCP. Z firmy wydzielono 10 spółek zależnych, zaś sam HCP ponownie stał się spółką akcyjną, w której skarb państwa ma część udziałów. Niektóre spółki zależne zostały przejęte przez inne firmy (np. odlewnię W4 przejął Volkswagen), a inne się usamodzielniły (np. Odlewnia Żeliwa "Śrem" S.A.). Firma uzyskała następujące certyfikaty jakości:
- ISO 9001 (zarządzania jakością) w 1995
- ISO 14001 (zarządzania środowiskiem) w 2000
- PN-N 18001 i OHSAS 18001 (BHP) w 2000
Przedsiębiorstwo zdobyło również liczne nagrody i wyróżnienia. Między innymi:
- Złoty Medal na Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1994
- Nagroda na Międzynarodowej Wystawie Wynalazczości w Pekinie w 1996
- Tytuł Lidera Polskiej Ekologii przyznany przez Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w 1998
- Nagroda III Stopnia na II Międzynarodowym Konkursie na rozwiązanie w dziedzinie Ochrony Środowiska w Bielsku -Białej w 1999
- Certyfikat Marki Firmowej Instytutu Marki Polskiej w 2000
Obecnie do grupy kapitałowej HCP należą:
- H. Cegielski - Fabryka Pojazdów Szynowych Sp. z o.o.
- H. Cegielski - Fabryka Silników Agregatowych i Trakcyjnych Sp. z o.o.
- H. Cegielski - Remocentrum Sp. z o.o.
- H. Cegielski - Energocentrum Sp. z o.o.
- H. Cegielski - Logocentrum Sp. z o.o.
- H. Cegielski - Service Sp. z o.o.
- H. Cegielski - Centrum Badawczo - Rozwojowe Sp. z o.o.
- H. Cegielski - Transcel Sp. z o.o.
- Infocentrum Sp. z o.o.
We wszystkich tych przedsiębiorstwach zaleznych HCP posiada 100% udziałów.
[edytuj] Bibliografia
- "Dzieje Poznania" tom 2 cz. 1 i 2; pod red. Jerzego Topolskiego i Lecha Trzeciakowskiego, PWN, Warszawa-Poznań 1994 i 1998
- "Kronika miasta Poznania", "Wilda, dzielnica Poznania 1253-1939", Magdalena Mrugalska - Banaszak, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 1999
- "Wielkopolski Słownik Biograficzny" wyd. II, pod red. Antoniego Gąsiorowskiego i Jerzego Topolskiego, PWN, Warszawa-Poznań 1983
