Jan Ossoliński (kasztelan wiślicki)
Z Wikipedii
| Jan Ossoliński (Jan z Ossolina) | |
 Topór |
|
| Data śmierci | 1396 |
| Rodzina | Ossolińscy |
| Rodzice | Jan z Balic ? |
| Małżeństwo | 1) NN, 2) Elżbieta (zm. po 1419) |
| Dzieci | synowie: 1) Andrzej Balicki i Jan, kanonik sandomierski, 2) Jan, kasztelan radomski, Mikołaj, kasztelan wojnicki; córka Anna |
Jan Ossoliński (wł. Jan lub Jaśko z Balic, Goźlic i Ossolina) herbu Topór (zm. 1396) – kasztelan wiślicki, protoplasta rodu Ossolińskich
Spis treści |
[edytuj] Rodzina
Był prawdopodobnie synem Jana z Balic, poświadczonego w roku 1366, a bratem Grzegorza i Prokopa[1].
[edytuj] Kariera
- 1387 – świadkuje[2] na dokumencie Władysława Jagiełły wystawionym w Krakowie dla Piotra z Rożnowa,
- 1388 – obejmuje urząd kasztelana wiślickiego po Mikołaju z Bogorii; od tego czasu prawie stale przebywa na dworze królewskim, towarzyszy Jagielle w objazdach kraju,
- 1390 - bierze udział w wyprawie Władysława Jagiełły przeciw księciu litewskiemu Witoldowi (oblężenie Grodna)[3],
- 1392 – przebywa w Łucku,
- 1393 – uczestniczy w wiecu piotrkowskim, testuje przywilej królowej Jadwigi dla Jana z Tarnowa,
- 25 stycznia 1396 - jest wraz z najwyższymi dostojnikami państwowymi świadkiem na dokumentach Władysława Jagiełły dla królowej Jadwigi na mocy których otrzymała ona w wianie ziemie kujawską i ruską oraz 2000 grzywien na żupach bocheńsko-wielickich,
- 1396 – w połowie tego roku dochodzi do sporu o granicę Słupczy i Dwikozów z awanturnikiem Grotem ze Słupczy[4].
Podczas tego sporu z rąk awanturnika poniósł śmierć kasztelan Jan Ossoliński. Kasztelanię wiślicką jeszcze tego samego roku objął Piotr Rpiszka
.jpg/240px-Ossolin_(js).jpg)
- Przed rokiem 1419 odżyły dawne spory Ossolińskich z awanturniczym Grotem ze Słupczy. Za wyrządzone szkody i podpalenie oskarżyli go synowie Jana Ossolińskiego: Jan, kasztelan radomski i Mikołaj, kasztelan wojnicki. Grot obronił się przed sądem przysięgą, a król przeprowadził w roku 1422 między zwaśnionymi jednanie pod zakładem 1000 grzywien[6].
[edytuj] Ciekawostki
Jan Ossoliński jest protoplastą jednego z najstarszych rodów w dziejach Polski. Dla historii i kultury narodowej rodzina ta pozostawiła liczne pomniki świadczące o jej świetności, m.in.:
- miasto Klimontów ze swoimi kościołami,
- zamek Krzyżtopór,
- pałace w Sterdyni i Rudce,
- liczne na terenie Małopolski i Podlasia fundacje kościołów i ich wystrojów,
- owiane legendą i nieistniejące już dzisiaj miejsca takie jak: pałac Jerzego Ossolińskiego w Warszawie, jego słynny wjazd do Rzymu; przedsięwzięcia wywodzące się z ducha oświecenia, jak np. pierwsza publiczna galeria obrazów Józefa Kajetana Ossolińskiego na Tarchominie,
- Lwowskie Ossolineum ufundowane przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego
Przypisy
- ↑ został ścięty przez Węgrów w roku 1401
- ↑ jeszcze bez żadnej godności
- ↑ Według tradycji rodzinnej Jan Ossoliński oddał królowi znaczne zasługi w chrystianizacji Litwy, za co ten nadał mu miasto Wojsław (niezidentyfikowane) z kilkoma wsiami w ziemi krakowskiej
- ↑ wsie Słupcza i Dwikozy należały do prebendy Jana, kanonika sandomierskiego (syna Jana Ossolińskiego z pierwszego małżeństwa)
- ↑ Budowla istniała do 1816 roku, w którym to ówczesny dziedzic Antoni Ledóchowski kazał wysadzić zamek w powietrze w nadziei odnalezienia rzekomych skarbów
- ↑ Syn zabócy Jana Ossolińskiego Łukasz Grot ze Słupczy herbu Rawicz (zm. 1471) był również człowiekiem bardzo gwałtownym, był znienawidzony przez szlachtę i włościan
[edytuj] Źródła
- Polski Słownik Biograficzny, t. 24, s. 400 - 401
[edytuj] Zobacz też
- Chrzest Litwy
- Kasztelanowie wiśliccy
- Ossolineum
- Ossolin
