Jan Skala
Z Wikipedii
Jan Skala (ur. 17 czerwca 1889 w Njebjelčicy/Nebelschütz na Łużycach - zm. 22 stycznia 1945 w Dziedzicach koło Namysłowa) – serbołużycki patriota, polityk, poeta i prozaik oraz europejskiej sławy publicysta i teoretyk zagadnień mniejszościowych. Tworzył w języku górnołużyckim.
Z zawodu był ceramikiem. Pracował w czeskich i niemieckich fabrykach. Później zajął się dziennikarstwem oraz twórczością literacką. W czasie I wojny światowej został wcielony do armii niemieckiej. Przeciwstawiał się postępującemu procesowi germanizacji na Łużycach. W 1920 roku założył Łużycką Partię Ludową, a w 1925 w Berlinie, dla obrony praw mniejszości narodowych w Niemczech, gazetę Kulturwille. W 1924 roku nawiązał bliskie kontakty ze Związkiem Polaków w Niemczech. Po roku 1934 był prześladowani za to przez hitlerowców.
Tworczość to lirykę patriotyczną, osobistą i miłosną, a także realistyczną prozę o tematyce społecznej. Zajmował się również publicystyką.
Zginął z rąk sowieckiego żołnierza, gdy zaprotestował przeciw ograbianiu rodziny przez żołnierzy Armii Czerwonej.
[edytuj] Dzieła
- „Wo serbskich prašenjach. Přispomnjenja k serbskemu programej” (O serbskich problemach. Wzmianki o serbskim programie) Praha 1922
- Skrě. Zběrka z lubosće khwilow. Budyšin 1923
- Stary Šymko. Budyšin 1924, Novelle, die erstmals die negativen Auswirkungen des Braunkohlenabbaus in der Lausitz auf die sorbische Kultur thematisiert
- Die nationalen Minderheiten im Deutschen Reich und ihre rechtliche Situation. (zusammen mit Julius Bogensee), Bautzen 1929
[edytuj] Literatura
- Jurij Młynk, Michał Nawka jako basnik, Lětopis Instituta za serbski ludospyt, seria A, nr 13/2, Budziszyn 1966, s. 166-167.
- Leszek Kuberski, Jan Skala 1889 - 1945. Biografia polityczna, Opole 1988, s.256.
- Mariusz Patelski, Sprawa polska na łamach prasy dolno- i górnołużyckiej w dobie I wojny światowej, "Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze" 2003, t. II, s. 52-65.
