Kongregacjonalizm
Z Wikipedii
Kongregacjonalizm (od łac.: congregatio = wspólnota) to forma organizacji Kościołów protestanckich, której podstawą jest niezależność i autonomia poszczególnych wspólnot. Kongregacjonalizm jest jednym z ważnych kierunków w protestantyzmie, przede wszystkim w USA i Wielkiej Brytanii.
Teoretyczne podstawy kongregacjonalizmu stworzył teolog Robert Browne w 1592 (teoria unii), a przyjęli je tzw. dyssenterzy (początkowo głównie purytanie) w Wielkiej Brytanii w następnych stuleciach; byli oni często określani jako "Niezależni" ("Independents").
Kongregacjonalizm często powołuje się na Biblię wskazując, że pierwotne wspólnoty chrześcijańskie nie miały rozbudowanej struktury zarządzania i centralnej władzy. Innym źródłem tradycji są lollardzi, waldensi i anabaptyści. Kongregacjonaliści angielscy odcinali się od hierarchicznego anglikanizmu i państwowego prezbiterianizmu w Szkocji (Kościół Szkocki).
Wśród pierwszych 102 purytańskich osadników, tzw. Pielgrzymów na statku Mayflower, aż 35 było kongregacjonalistami, szukającymi schronienia w Ameryce. Przywódca amerykańskich purytanów John Cotton w latach 30. XVII w. przekonał teologa kalwińskiego Johna Owena do zerwania z prezbiterianizmem. Pierwsze uczelnie w USA, m.in. Uniwersytet Harvarda i Uniwersytet Yale, założyli kongregacjonaliści. Stopniowo kongregacjonaliści zbliżyli się do doktryny unitariańskiej i wielu z nich zostało antytrynitarzami.
W 1931 powstała Unia Kościołów Kongregacjonalistycznych, która podkreśla niezależność poszczególnych wspólnot.
Obecnie krajem o największym odsetku kongregacjonalistów jest Walia; większość z nich należy do Undeb yr Annibynwyr Cymraeg (Unii Walijskich Dyssenterów). Największa liczba kongregaconalistów żyje w Stanach Zjednoczonych; są to głównie wyznawcy Zjednoczonego Kościoła Chrystusa.
[edytuj] Znani kongregacjonaliści
- Calvin Coolidge - 30. prezydent USA
- Francis Crick - biolog
- Oliver Cromwell - polityk i dyktator angielski
- Walt Disney - twórca filmów animowanych
- Hubert Humphrey - wiceprezydent USA, 1963-69
- David Livingstone - odkrywca
- John Milton - poeta
- James Pierpont - założyciel uczelni Yale
- Harriet Beecher Stowe - pisarka-abolicjonistka
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Zjednoczony Kościół Chrystusa (Jednota)
- Z dziejów kongregacjonizmu w Nowej Anglii w XVI i XVII wieku (Jednota)
- (en) McConnell, Michael W. "Establishment and Disestablishment at the Founding, Part I: Establishment of Religion" William and Mary Law Review, Vol. 44, 2003 s. 2105+
- (en) kongregacjonalizm w Kanadzie
- (en) w Wielkiej Brytanii
- (en) w Szkocji
- (en) United Church of Christ (USA)
