Konklawe 1352

Z Wikipedii

Konklawe 16-18 XII 1352 – czwarte konklawe okresu tzw. „niewoli awiniońskiej papieży”. Odbywało się w Awinionie. Było pierwszym konklawe w historii, na którym doszło do podpisania kapitulacji wyborczej.

Spis treści

1 Śmierć Klemensa VI
2 Lista uczestników
- 2.1 Nieobecni
3 Kapitulacja wyborcza
4 Wybór Innocentego VI
5 Źródła

[edytuj] Śmierć Klemensa VI

Papież Klemens VI zmarł 6 grudnia 1352 roku w Awinionie i został pochowany w miejscowej katedrze. W trakcie swojego 10-letniego pontyfikatu ustabilizował w Awinionie stolicę papieską, wykańczając budowę pałacu i dokonując wykupu miasta i jego okolic z rąk dotychczasowej właścicielki, królowej Neapolu Joanny I. Urząd papieski sprawował w stylu gorszącym współczesnych, żyjąc w luksusie i przepychu przypominającym świeckie dwory. Cechował go też praktykowany na wielką skalę nepotyzm – spośród 27 mianowanych przez niego kardynałów aż 11 było jego krewnymi, a zaledwie 5 nie było Francuzami (3 Włochów i 2 Hiszpanów).

[edytuj] Lista uczestników

25 z 26 kardynałów uczestniczyło w konklawe. Wśród nich było 22 Francuzów, 2 Włochów i 1 Hiszpan:

Pierre Desprès (nominacja kardynalska: 20 grudnia 1320) – kardynał-biskup Palestriny; dziekan Św. Kolegium Kardynałów; wicekanclerz Św. Kościoła Rzymskiego

Élie de Talleyrand-Périgord (25 maja 1331) – kardynał-biskup Albano; subdziekan Św. Kolegium Kardynałów; dziekan kapituły w York; protektor zakonu franciszkanów

Bertrand de Déaulx (18 grudnia 1338) – kardynał-biskup Sabiny

Guillaume de Court (18 grudnia 1338) – kardynał-biskup Frascati; kamerling Św. Kolegium Kardynałów

Étienne Aubert (20 września 1342) – kardynał-biskup Ostia e Velletri; wielki penitencjariusz

Guillaume d'Aure (styczeń 1339) – kardynał-prezbiter S. Stefano al Monte Celio; protoprezbiter Św. Kolegium Kardynałów; inkwizytor generalny Świętego Oficjum Inkwizycji

Hugues Roger (20 września 1342) – kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Damaso

Pierre Bertrand (19 maja 1344) – kardynał-prezbiter S. Susanna

Gil Álvarez de Albornoz (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter S. Clemente

Pasteur de Sarrats (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter SS. Marcellino e Pietro

Raymond de Canillac (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter S. Croce in Gerusalemme

Guillaume d'Aigrefeuille (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter S. Maria in Traspontina

Niccolò Capocci (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter S. Vitale; archiprezbiter Bazyliki Liberiańskiej

Pectin de Montesquieu (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter SS. XII Apostoli

Arnaud de Villemur (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter S. Sisto

Pierre de Cros (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter SS. Silvestro e Martino ai Monti

Gilles Rigaud (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter S. Prassede

Jean de Moulins (17 grudnia 1350) – kardynał-prezbiter S. Sabina

Gaillard de la Mothe (17 grudnia 1316) – kardynał-diakon S. Lucia in Silice; protodiakon Św. Kolegium Kardynałów; archidiakon Oxfordu i Ely

Bernard de la Tour d'Auvergne (20 września 1342) – kardynał-diakon S. Eustachio

Guillaume de la Jugié (20 września 1342) – kardynał-diakon S. Maria in Cosmedin; archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej; archidiakon Transylwanii

Nicolas de Besse (19 maja 1344) – kardynał-diakon S. Maria in Via Lata

Pierre Roger de Beaufort (29 maja 1348) – kardynał-diakon S. Maria Nuova; archiprezbiter Bazyliki Laterańskiej; archidiakon Paryża, Rouen i Sens; dziekan kapituły w Bayeux

Rinaldo Orsini (17 grudnia 1350) – kardynał-diakon S. Adriano; archidiakon Perugii

Jean de Caraman (17 grudnia 1350) – kardynał-diakon S. Giorgio in Velabro

Klemens VI mianował 19 elektorów, Benedykt XII i Jan XXII – po 3. Aż 12 kardynałów zostało nominowanych na konsystorzu 17 grudnia 1350 roku, zwołanym dla wypełnienia licznych wakatów w Świętym Kolegium, zostało ono bowiem zdziesiątkowane podczas epidemii „czarnej śmierci” w 1348 (zmarło wtedy 8 kardynałów). 8 kardynałów (Roger, Canillac, d’Aigrefeuille, Cros, de la Tour, de la Jugié, Besse i Beaufort) było krewnymi zmarłego papieża Klemensa VI.

Urząd Kamerlinga Św. Kościoła Rzymskiego, najważniejszy w okresie sediswakancji, sprawował wówczas Stefano Aldebrandi Cambaruti, arcybiskup Tuluzy

[edytuj] Nieobecni

Jeden francuski kardynał mianowany przez Klemensa VI:

Guy de Boulogne (20 września 1342) – kardynał-biskup Porto e Santa Rufina; komendatariusz kościołów prezbiterialnych S. Cecilia i S. Crisogono; dziekan kapituły w Tours; legat papieski we Francji

[edytuj] Kapitulacja wyborcza

Konklawe rozpoczęło się 16 grudnia 1352 od podpisania pierwszej w historii wyborów papieży kapitulacji wyborczej. Zobowiązywała ona elekta, że nie będzie mianował nowych kardynałów dopóki liczba dotychczasowych nie spadnie poniżej 16. Ponadto ogólna liczba kardynałów miała być ograniczona do 20, a każda nowa nominacja musiała zyskać aprobatę 2/3 składu Św. Kolegium. Wszyscy kardynałowie zaprzysięgli tę kapitulację, choć niektórzy uczynili to z zastrzeżeniem.

Kapitulacja ta była wyrazem dążeń kardynałów do ograniczenia absolutnej władzy papieża w Kościele i wprowadzenia w jej miejsce oligarchicznej formy rządów z decydującą rolą ekskluzywnego grona, jakim było Święte Kolegium Kardynałów. Ta swoista rywalizacja o władzę między papieżem a kardynałami miała miejsce praktycznie od początku istnienia Św. Kolegium jako zorganizowanej korporacyjnej struktury kościelnej (tj. od 1150 roku) i trwała aż do pontyfikatu Leona X (1513-21), który ostatecznie rozstrzygnął ją na korzyść papieża.

[edytuj] Wybór Innocentego VI

Konklawe trwało zaledwie 2 dni. Początkowo rozważano kandydaturę świątobliwego i powszechnie szanowanego generała zakonu kartuzów Jean Birel, który nie był kardynałem. Ostatecznie jednak kardynałowie uznali (głównie pod wpływem kardynała Talleyranda), że nierozsądne byłoby wybierać drugiego Celestyna V, czyli papieża wprawdzie świętego, ale niedoświadczonego i całkowicie niekompetentnego w zarządzaniu Kościołem. W tej sytuacji 18 grudnia, po dwóch dniach obrad, jednogłośnie wybrano starego, 70-letniego kardynała-biskupa Ostii Étienne Aubert. Przybrał on imię Innocenty VI i 30 grudnia został uroczyście koronowany w awiniońskiej katedrze przez protodiakona Gaillard de la Mothe. Niedługo po swoim wyborze uznał podpisaną na konklawe kapitulację za niezgodną z prawem kanonicznym, a tym samym za nieważną.