Kwidzyn

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°44'9" N 18°55'51" E53.7358333 18.9308333 (Kwidzyn)

Kwidzyn
Herb Kwidzyna Flaga Kwidzyna
Województwo	pomorskie
Powiat	kwidzyński
Gmina  - rodzaj	Kwidzyn miejska
Założono	1233
Prawa miejskie	1336
Burmistrz	Andrzej Krzysztof Krzysztofiak (e-mail)
Powierzchnia	22 km²
Położenie	53° 44'9'' N 18° 55'51'' E
Wysokość	42 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość	39 930 1738,5 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	55
Kod pocztowy	82-500 do 82-505
Tablice rejestracyjne	GKW
Położenie na mapie Polski Kwidzyn
TERC10 (TERYT)	6222907011
Miasta partnerskie	Celle Olofström Bar
Urząd miejski3 ul. Warszawska 19 82-500 Kwidzyn tel. 0-55 646-47-00; faks 0-55 646-47-03 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa miasta

Kwidzyn (kasz. Kwidzëno, niem. Marienwerder, łac. Quedin/Insula Sanctae Mariae) - stolica Powiśla. Dawna stolica Prus Zachodnich. Miasto i gmina w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, położone nad rzeką Liwą, prawym dopływem Nogatu, 5 km od Wisły. Siedziba władz powiatu. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa elbląskiego. Od kilku lat zabiega o budowę mostu przez Wisłę. W maju 2007 roku dokonano odkrycia na skalę światową, odnajdując w kryptach kwidzyńskiej konkatedry szczątki ciał mistrzów krzyżackich. Na razie udało ustalić się tożsamość jednego z nich- Wernera von Orselna.

Spis treści 1 Historia 2 Gospodarka 3 Handel 4 Zabytki 5 Lokalne media 5.1 Telewizja 5.2 Prasa 5.3 Radio 6 Komunikacja i transport 6.1 Drogi 6.2 Ronda 7 Życie kulturalne 7.1 Kwidzyńskie Centrum Kultury 7.2 Scena Lalkowa im. Jana Wilkowskiego 7.3 Zamek w Kwidzynie 8 Sport 8.1 Koszykówka 8.2 Piłka ręczna 8.3 Piłka nożna 9 Podział administracyjny 10 Przyroda 11 Osoby urodzone w Kwidzynie 12 Edukacja 12.1 Szkoły średnie 12.2 Gimnazja 12.3 Szkoły podstawowe 12.4 Inne 13 Kościoły i Związki Wyznaniowe 14 Związki i stowarzyszenia 15 Zobacz też 16 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Pomezańskie grodzisko o nazwie Kwedis (w zapisach kronikarskich wymieniana jako Quedin, Queden) istniało w XI wieku. Najprawdopodobniej zostało zniszczone podczas walk toczonych na tych terenach. Osada, została ponownie założona przez zakon krzyżacki w 1233 r. Gród otrzymał prawa miejskie po lokacji na prawie chełmińskim w 1233 lub 1235. Miasto zostało zniszczone podczas walk prusko-krzyżackich w 1243 r. Odbudowane przez krzyżaków. W latach 1285-1587 stolica biskupstwa pomezańskiego. Ponowna lokacja miasta miała miejsce w 1336 r, od tego roku oficjalna nazwa brzmiała Marienwerder. W 1440 roku powstał tu Związek Pruski. Po wojnie trzynastoletniej (1466) pozostał przy Prusach jako polskie lenno. Od 1772 roku siedziba departamentu, od 1818 rejencji w prowincji Prusy Zachodnie. W 1920 roku odbył się tutaj plebiscyt, w wyniku którego pozostał w granicach Niemiec, tym razem jako siedziba rejencji zachodniopruskiej w Prusach Wschodnich. 30 stycznia 1945 roku opustoszały Kwidzyn został zajęty bez walki przez Armię Radziecką i zamieniony w szpital polowy dla ok. 20 tys. rannych. Rosjanie, opuszczając miasto, spalili zabytkową starówkę wraz z ratuszem. Od 1945 roku w granicach Polski. W Kwidzynie zachowała się spora część autochtonicznej ludności polskiej, jednak większą część mieszkańców stanowili repatrianci z Grodna. Po przejęciu miasta przez administrację polską wypalone kamienice zostały rozebrane, a uzyskane w ten sposób cegły zostały wykorzystane do odbudowy Warszawy. Od 1999 roku miasto powiatowe w województwie pomorskim. 23 września 2007 roku wybuchł wielki pożar Urzędu Miasta i Starostwa w Kwidzynie.

[edytuj] Gospodarka

Kwidzyn posiada Specjalną Strefę Ekonomiczną, na której mieszczą się najważniejsze ośrodki przemysłowe w mieście, odgrywające dużą rolę w Polsce i w Europie. Na całym terenie miasta(w tym również w SSE) istnieje wiele ośrodków przemysłowych. 4 kwietnia 2008 została otworzona już 3 fabryka Jabil Cicuit Poland na terenie Kwidzyna. Uroczystemu otwarciu towarzyszył prezydent Jabil Inc. Timothy Main, małżonka Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Maria Kaczyńska, prezes Jabil Circuit Poland Andrzej Gołyga, inni zaproszeni politycy oraz goście zza granicy. Główne firmy działające w Kwidzynie to przede wszystkim:

• amerykański ośrodek przemysłu papierniczego International Paper-Kwidzyn S.A.
• amerykański ośrodek przemysłu elektronicznego Jabil Circuit Poland Sp. z o.o.
• ośrodek przemysłu elektronicznego Plati Polska Sp. z o.o.
• europejski zakład przetwarzania tworzyw sztucznych FPP Kwidzyn Sp.z o.o
• ośrodek produkcji podzespołów elektronicznych Lacroix Electronics Sp. z o.o.
• ośrodek przemysłu naftowego MODEX Sp. z o.o.
• ośrodek produkcji napoi i win MIX S.A.
• Warmińskie Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego Kwidzyn Sp. z o.o.
• usługi konstrukcyjno-montażowe BE&K Europe Sp. z o.o.
• producent wyrobów drewnianych PPH TOR-PAL Sp. z o.o.
• ośrodek produkcji opakowań styropianowych Knauf Pack Sp. z o.o.
• papiernicze Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe Kompap S.A
• ośrodek produkcji wyrobów sztucznych B.M. Polska Sp. z o.o.
• Zakłady Elektroniki Motoryzacyjnej POLMO

[edytuj] Handel

W mieście z roku na rok przybywa wiele nowych marketów, galerii i innych ośrodków sprzedaży towarów. Aktualnie w Kwidzynie budowany jest super market sieci Plus oraz Bricomarché, a na terenie miasta działają takie sklepy jak hipermarket Carrefour, Kaufland, Carrefour Expres, Eurocash Cash&Carry, Lidl, z mniejszych sklepów: POLOmarkety, Biedronki oraz inne: Media Expert, Jysk, Komfort, Domar-Bydgoszcz, EMPiK. Istnieją również dwa targowiska miejskie otwarte dla przyjezdnych handlarzy. Wyróżnić możemy także galerię handlową Kopernik, galerię handlową Stary Młyn, dom towarowy Tęcza, Centrum Handlowe, a także małe centrum handlowe w supermarkecie Kaufland. Galeria handlowa Kopernik w przyszłych latach ma zostać rozbudowana, by pomieścić do kilkudziesięciu sklepów. Ostatnio trwają prace wykończeniowe budynku nowego centrum handlowego na deptaku.

[edytuj] Zabytki

Przed II wojną światową w Kwidzynie istniała dzielnica Starego Miasta z ratuszem i kamienicami podcieniowymi. Obecnie, z zabytków Starego Miasta, zachowały się:

• zespół zamkowo-katedralny:
  • zamek kapituły pomezańskiej wzorowany na zamkach krzyżackich. Jego budowę rozpoczęto w roku 1322 a ukończono w drugiej połowie XIV wieku. Skrzydła południowe i zachodnie zostały rozebrane w końcu XVIII w.
  • katedra św. Jana Ewangelisty z XIII i XIV wieku).
  • cela przykościelna w której ostatni rok życia spędziła błogosławiona Dorota z Mątowów.
• fragmenty murów miejskich z XIV w.
• ruiny wieży ratusza z XIV w., rozbudowywanego w XIX i zniszczonego w czasie wojny
• tzw. pałac Fermora z lat 1757-1763, rozbudowany na siedzibę władz rejencji w XIX w., z płaskorzeźbionym fryzem z 1802
• dawny szpital św. Jerzego z XVIII w., przebudowany w latach 1859-60
• budynek Wyższego Sądu Ziemskiego z lat 1798-1800
• domy klasycystyczne z około 1800
• spichlerz szachulcowy z początku XIX w.
• dawna synagoga z lat 1830-32
• dawne Gimnazjum Królewskie z lat 1835-38 i 1873
• kościół Św. Trójcy z lat 1846-1858 zbudowany w tzw. stylu arkadowym (Rundbogenstil) wg projektu K. F. Schinkla
• dawna siedziba Zachodniopruskiego Ziemstwa Kredytowego z lat 1864-66, rozbudowana w 1879, w 1920 roku siedziba Komisji Plebiscytowej, obecnie sąd rejonowy
• neogotycki zespół koszar wojskowych z lat 1877-79 (budynek sztabu, koszary, wartownia, hala sportowa, ujeżdżalnia, magazyn)
• kaplica metodystów z końca XIX w.
• kaplica staroluterańska (obecnie rzym.-kat.) z końca XIX w.
• spichlerze murowane z XIX w.
• kamienice i domy z okresu od końca XIX do początku XX w.
• budynek dawnego Urzędu Finansowego z końca XIX w.
• neogotycka poczta z lat 1911-13
• zespół zabudowy dawnej Królewskiej Stadniny Koni z lat 1907-10 (na Miłosnej)
• Urząd Miasta z lat 1918-25.
  Wieczorem, 23 września 2007 roku poddasze gmachu zostało zniszczone wskutek pożaru.
• budynki z okresu międzywojennego: konsulat Polski (ob. przedszkole), Gimnazjum Polskie z lat 1934-36, szkoła zawodowa (ob. szkoła podstawowa nr 2)
• W maju 2007 roku w murach katedry odnaleziono groby wielkich mistrzów krzyżackich. Jest to odkrycie na skalę światową, bowiem nigdy wcześniej nie odnaleziono czegoś podobnego. Szczątki ciał tych wybitnych w Prusach postaci poddawane są wielu analizom antropologicznym, a trumny dendrologicznym. Na razie udało ustalić się jednego z nich Wernera von Orselna. Mówi się też o tym, że pochowani tam zostali również Ludolf König von Wattzau oraz Luther von Braunschweig.

[edytuj] Lokalne media

[edytuj] Telewizja

W Kwidzynie działa lokalna telewizja kablowa Tele-Top Kwidzyn oraz sieć kablowa Vectra ze stacją telewizyjną TV Kwidzyn.

[edytuj] Prasa

W mieście wychodzą takie gazety jak:

• Kurier Kwidzyński(czerwony)
• Kurier Powiatu Kwidzyńskiego(zielony)
• Puls Kwidzyna
• Panorama Regionu
• Schody kawowe

Swój oddział posiada również Dziennik Bałtycki.

[edytuj] Radio

Do 2004 roku działała stacja radiowa Radio PM Kwidzyn (Power Music FM) na częstotliwości 94,80 MHz.

[edytuj] Komunikacja i transport

[edytuj] Drogi

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 55 , prowadząca na północ do Malborka oraz na południe do Grudziądza, droga wojewódzka nr prowadząca do Iławy. Mniejszą rolę odgrywa droga krajowa nr 90 , wojewódzka i . Droga wojewódzka nr jest drogą kolejową, prowadzącą do stacji kolejowej Kwidzyn.

[edytuj] Ronda

Kwidzyn jako jedno z pierwszych miast w Polsce wprowadziło nowe rozwiązanie, umożliwiające rozluźnienie napięcia ruchu drogowego(min. ze względu na godziny szczytu, kiedy kwidzyńskie ulice są praktycznie nieprzejezdne). Najlepszym rozwiązaniem okazały się być ronda. Kwidzyńską komunikację miejską charakteryzuje duża liczba rond. Niektóre z nich to:

• Rondo im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego
• Rondo Rodła
• Rondo Solidarności
• Rondo 3 Maja
• Rondo Pod Zegarem
• Rondo nr 10
• Rondo im. Jana Pawła II
• Rondo Piastowskie

Kilka rond nie posiada jeszcze nazw. Kolejne są w budowie.

[edytuj] Życie kulturalne

W mieście działa Kwidzyńskie Centrum Kultury, które zajmuje się rozwojem kulturalnym społeczności w Kwidzynie. Organizuje wiele zajęć kulturalnych, oferuje zajęcia w dziedzinie kształcenia komputerowego oraz językowego. Główne ośrodki, gdzie realizowane są założenia Kwidzyńskiego Centrum Kultury to:

[edytuj] Kwidzyńskie Centrum Kultury

• Kwidzyńskie Towarzystwo Kulturalne
• Czarna Sala
• Centrum Komputerowo-Językowe
• Teatr miejski

[edytuj] Scena Lalkowa im. Jana Wilkowskiego

Stowarzyszenie twórcze Scena Lalkowa imienia Jana Wilkowskiego w Kwidzynie, nurt off, autorski teatr lalek. Działa od 2001 roku, jest m.in.:

• organizatorem "Międzynarodowego Festiwalu Miniatur Lalkowych ANIMO Kwidzyn",
• tworzy spektakle teatralne (zarówno dla widza dorosłego jak i dla milusińskich),
• pomaga młodym twórcom w rozwijaniu ich pasji (film, fotografia, muzyka, sztuki plastyczne, pisarstwo, publicystyka kulturalna,),
• działa na rzecz popularyzacji teatru lalek oraz rozwoju kulturalnego społeczności lokalnej...

[edytuj] Zamek w Kwidzynie

Muzeum Zamkowe w Kwidzynie ze stałymi ekspozycjami:

• Narzędzi kar i tortur (XVI-XVIII w.)
• Rzemiosła artystycznego ( XV-XX w.)
• Rzeźb barokowych z terenu Pomorza
• Sztuki i kultury materialnej Powiśla
• Przyrody Polski Północnej

[edytuj] Sport

W mieście wybudowane są 3 hale widowiskowo-sportowe (na hali przy ulicy Mickiewicza swoje treningi i mecze rozgrywa drużyna koszykarska Bank BPS Basket Kwidzyn i drużyna szczypiornistów MMTS Kwidzyn), a także kompleks sportowy, w którego skład wchodzą: - 3 trawiaste boiska piłkarskie - stadion lekkoatletyczny - basen odkryty - korty tenisowe i ściana tenisowa treningowa - wielofunkcyjne boisko asfaltowe do gier zespołowych - 5 boisk do siatkówki - 5 torów do gry w bocce - skate park oraz rampa dla łyżworolek i deskorolek, a także pole golfowe. W okresie zimowym czynne jest lodowisko. W innej części miasta mieści się kryty basen miejski oraz liczne mniejsze kompleksy sportowe. Przez miasto wielokrotnie przebiegała trasa wyścigów kolarskich Tour de Pologne. W 2006 roku w Kwidzynie odbyły się Mistrzostwa Europy w Enduro, natomiast na czerwiec 2008 planowane jest World Enduro Championship 2008 (Grand Prix Maxxis of Poland). Na obrzeżach miasta mieści się stadnina koni wraz ze stadionem do pokazów konnych. Kwidzyn oprócz szlaków rowerowych (o ponad 150km trasie) ma też swój szlak kajakowy na rzece Liwie.

[edytuj] Koszykówka

• piłka koszykowa - mężczyźni - Bank BPS Basket Kwidzyn - Ekstraligowy zespół w Dominet Bank Ekstraliga (w sezonie 2006/2007 awans do ekstraklasy)

[edytuj] Piłka ręczna

• piłka ręczna - mężczyźni - MMTS Kwidzyn - zespół Ekstraklasy w sezonie 2007/2008
• piłka ręczna - kobiety - MMTS Kwidzyn - zespół I Ligi w sezonie 2007/2008

[edytuj] Piłka nożna

• piłka nożna - mężczyźni - KKS Rodło Kwidzyn - zespół III Ligi 2 gr. w sezonie 2007/2008

Inne

• Kwidzyński Klub Motorowy
• Kwidzyński Klub Strzelecki
• lekkoatletyka - Rodło LA Kwidzyn
• podnoszenie ciężarów - LKS Nadwiślanin Kwidzyn
• sekcja pływacka - MTS Kwidzyn
• sekcja zapaśnicza - MTS Kwidzyn

W mieście planowanych jest kilka dużych inwestycji sportowych na najbliższe lata. Najważniejszymi z nich jest budowa aqua parku połączonego z nowoczesną halą widowiskowo-sportową oraz budowa profesjonalnego toru gokartowego.

[edytuj] Podział administracyjny

Kwidzyn podzielony został na 12 dzielnic mieszkaniowych:

• Stare Miasto
• Zatorze I
• Zatorze II
• Hallera
• Piastowskie
• Spółdzielcze
• Nad Liwą
• Zacisze
• Bajkowe
• Radosna
• Bema
• Miłosna

Do 1975 r. Kwidzyn podzielony był na Śródmieście i dzielnicę peryferyjną. Budowa Celulozy przyczyniła się do dynamicznego rozwoju miasta i nowego podziału.

Obecnie niektóre tereny nie zostały przypisane konkretnym dzielnicom. Największą z "dzielnic" miasta jest dzielnica przemysłowa, czyli Specjalna Strefa Ekonomiczna, mieszcząca najważniejsze fabryki i inne zakłady przemysłowe w mieście.

[edytuj] Przyroda

Na obszarze miasta Kwidzyn znajdują się duże skupiska lasów mieszanych, w mniejszych ilościach liściastych i iglastych. Leżą one na terenie Nadleśnictwa Kwidzyn. Głównym wyróżnikiem miasta jest to, iż leży ono przy rzece Liwie (a także 5 km od Wisły). Miasto znajduje się na skraju Doliny Dolnej Wisły i w Dolinie Kwidzyńskiej. Na terenie Kwidzyna istnieje rezerwat przyrody Kwidzyńskie Ostnice.

[edytuj] Osoby urodzone w Kwidzynie

• Maciej Silski - polski wokalista, zwycięzca konkursu Idol w roku 2005,
• Magdalena Margulewicz – polska aktorka, ukończyła PWSFTviT w Łodzi,
• Wojciech Belon – polski piosenkarz i poeta,
• Jacek Borcuch – aktor, reżyser, absolwent filozofii Uniwersytetu Warszawskiego i aktorstwa na Akademii Teatralnej w Warszawie,
• Jan z Kwidzyna - teolog katolicki, ksiądz krzyżacki,
• Rudolf von Auerswald - pruski polityk i premier,
• Marek Szulen - kompozytor muzyki elektronicznej,
• Magdalena Rzemek - polska wokalistka [Brathanki, Neo], zwyciężczyni Szansy na Sukces,

[edytuj] Edukacja

[edytuj] Szkoły średnie

• I Liceum Ogólnokształcące im. dr. Władysława Gębika [dawne Polskie Gimnazjum]
• II Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego
• Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Polskich Noblistów
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Stanisława Staszica
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Marii Skłodowskiej - Curie
• Zespół Szkół Technicznych im. Mikołaja Kopernika
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4

[edytuj] Gimnazja

• Gimnazjum nr 1
• Gimnazjum nr 2 im. Armii Krajowej
• Gimnazjum nr 3
• Społeczne gimnazjum im. Polskich Noblistów

[edytuj] Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 6 im. dr. Władysława Gębika
• Szkoła Podstawowa nr 5
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Adama Mickiewicza
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. mjra Henryka Sucharskiego

[edytuj] Inne

• Powiślańska Szkoła Wyższa
• Centrum Nauki i Biznesu "Żak"
• Szkolne Centrum Edukacyjno - Kulturalne ESCEK
• Centrum Edukacji Ekologicznej

[edytuj] Kościoły i Związki Wyznaniowe

• Parafia Św. Jana Ewangelisty
• Parafia Św. Trójcy
• Parafia Św. Wojciecha, Biskupa i Męczennika
• Parafia Miłosierdzia Bożego
• Parafia Św. Brata Alberta Chmielowskiego
• Kościół Zielonoświątkowy

• Zakon Joannitów
• Zakon Benedyktynek
• Zakon Elżbietanek
• Sala Królestwa Świadków Jehowy

[edytuj] Związki i stowarzyszenia

Członek stowarzyszeń:

• Związek Miast Polskich
• Stowarzyszenie Euroregion Bałtyk
• Polskie Zamki Gotyckie

[edytuj] Zobacz też

• Nowa Synagoga w Kwidzynie
• Stara Synagoga w Kwidzynie
• Zamek w Kwidzynie
• Katedra w Kwidzynie
• Sport w Kwidzynie
• Bank BPS Basket Kwidzyn
• MMTS Kwidzyn
• Rodło Kwidzyn
• Nadleśnictwo Kwidzyn
• Dolina Kwidzyńska
• Kwidzyńskie Ostnice
• Prusy Zachodnie
• Podział administracyjny Polski 1939-1944
• Armagedon (grupa muzyczna)
• Dom św. Elżbiety w Kwidzynie

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona miasta

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi