Z Wikipedii
Len zwyczajny (Linum usitatissimum L.) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny lnowatych. Pochodzi z Bliskiego Wschodu. W Polsce jest rośliną uprawną, czasami dziczeje. Status gatunku w polskiej florze: ergazjofigofit, efemerofit.
[edytuj] Charakterystyka
- Łodyga
- Wzniesiona, prosta, cienka, naga, górą rozgałęziająca się. Ma wysokość 30-90 cm.
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe. Liście lancetowate, zaostrzone, 3-5 nerwowe i bez gruczołów u nasady.
- Kwiaty
- Działki kielicha 3-5 nerwowe, ich krawędzie zaostrzone i delikatnie ząbkowane. Kielich 2-3 razy krótszy od korony. Niebieskie (czasami białe) płatki korony o długości ok. 2,5 cm. Kwitnie od czerwca do lipca.
- Owoce
- Torebki nasienne, pięciokomorowe, na szypułkach 2-5 razy dłuższych od owocu. Zawierają od 10 do 12 spłaszczonych oleistych nasion.
- Biotop, wymagania
- W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Lolio-Linion, Ass. Spergulo-Lolietum[1].
- Linum usitatissimum L. subsp. usitatissimum var. usitatissimum – odmiana krótkołodygowa z dużymi nasadami. Jej torebka po dojrzeniu nie otwiera się.
- Linum usitatissimum L. subsp. usitatissimum var. elongatum Vavilov et Elladi – odmiana długołodygowa z małymi nasadami. Jej torebka po dojrzeniu nie otwiera się.
- Linum usitatissimum L. subsp. crepitans (Boenn.) Elladi – odmiana o otwierającej się torebce i wysokości 20-60 cm. Była uprawiana dawniej.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina włóknista. Jest starą roślina użytkową uprawianą od kilku tysięcy lat na włókno, które mimo konkurencji tworzyw sztucznych nadal jest bardzo cenione. Z powodu występowania włókien na całej długości, łodygi lnu są wyrywane z korzeniami a nie ścinane w czasie zbiorów. Jest to roślina, której wszystkie części wykorzystuje się w przemyśle a jedynym odpadem są pyły produkcyjne powstające w procesie jej przerobu. Uzyskuje się z niej:
- z części środkowej łodygi, włókno długie, do produkcji wysokiej jakości przędz czesankowych, osnowowych i dalej tkanin.
- z części wierzchołkowej i korzeniowej, włókno krótkie, do produkcji przędz zgrzebnych wątkowych.
- nasiona oleiste, z których wytwarza się olej, pokost itp. Nasiona lnu mają również zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym (używa się ich do sporządzania maceracji) i medycynie ludowej.
- paździerze - powstałe w procesie pozyskiwania włókna, z połamanej, zdrewniałej części łodyg, są surowcem do produkcji płyt paździerzowych o podobnych właściwościach jak płyty wiórowe
- odpady roszarnicze - krótkie włókna z przyklejonymi paździerzami, których nie udało się oddzielić przy pozyskiwaniu włókna, są surowcem do produkcji wysokiej jakości papieru. Dawniej stosowane również jako materiał termoizolacyjny.
- wytłoki powstałe przy produkcji oleju z nasion, podobnie jak torebki nasienne (plewy), przerabiane są na pasze
- Roślina oleista dostarczająca cennego oleju jadalnego i przemysłowego. Nasiona lnu zawierają do 35% oleju, poza tym 20% białka, enzymy i glikozydy kwasów: olejowego, linolowego i stearynowego.[2]
- Roślina lecznicza. Olej lniany Semen Lini ma ochronne działanie powlekające śluzówki układu pokarmowego. Jest stosowany wewnętrznie przy nieżytach żołądka i jelit, a także przy nieżytach pęcherza moczowego i dróg moczowych. Zewnętrznie używa się go przy stanach zapalnych skóry, owrzodzeniach, wypryskach.[2]
- Roślina ozdobna: sadzona jest na rabatach, w ogrodach skalnych, w parkach naturalistycznych.
Przypisy
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ 2,0 2,1 Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
[edytuj] Bibliografia
- Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1988.
[edytuj] Linki zewnętrzne