Z Wikipedii
Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jasnotowatych. W Polsce jest pospolity na całym niżu.
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Krzewinka (lub półkrzew) tworząca gęste i bardzo zwarte darnie o wysokości 10–30 cm. Po roztarciu pędów wydziela się charakterystyczny, przyjemny zapach.
- Łodyga
- Płożąca lub podnosząca się, zdrewniała u nasady, okrągława lub słabo kanciasta, dookolnie owłosiona. Łodygi mają zdolność zakorzeniania się.
- Liście
- Ulistnienie nakrzyżległe. Jajowatopodługowate, nieco skórzaste liście mają długość 3–4 razy większą od szerokości i orzęsione brzegi. Boczne nerwy liści są dość grube i nie tworzą wyraźnego nerwu brzeżnego.
- Kwiaty
- Dwupostaciowe - na jednych osobnikach mniejsze, o słupku z długą szyjką i krótkich pręcikach, na innych - większe, o dłuższych pręcikach. Kwiatostan główkowaty, na końcach pędów. W jednej główce 3–6 różowoliliowych kwiatów (czasami, rzadko trafiają się kwiaty białe). Mają dwuwargowy kielich; dolna warga z szydlastolancetowatymi ząbkami, górna z 3 trójkątnymi ząbkami. Korona o długości 6–7 mm wyraźnie dwuwargowa, przy czym górna warga jest wyraźnie 2-ząbkowa, dolna wyraźnie 3-ząbkowa. Kwitnie od czerwca do końca sierpnia, jest owadopylna. Roślina miododajna, bardzo licznie odwiedzana przez owady, nawet w zasuszonych bukietach[1].
- Owoc
- Drobne orzeszki roznoszone przez mrówki (myrmekochoria).
- Biotop, wymagania
- Występuje w widnych lasach sosnowych i brzozowych. W miejscach nasłonecznionych pokrywa teren zwartym kobiercem. Chamefit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Koelerio-Corynephoretea[2].
- Tworzy mieszańce z macierzanką zwyczajną, z innymi gatunkami rzadziej.
- Występuje w Polsce w 3 podgatunkach:
- T. serpyllum subsp. serpyllum. Liście nagie, orzęsione tylko po bokach. Jest pospolity
- T. serpyllum subsp. pycnotrichus (Uechtr.) Pawł. Liście na górnej stronie silnie owłosione. Tylko w pn.–zach. rejonach kraju.
- T. serpyllum subsp. lanuginosus (Miller)Ronn. Liście bustronnie i gęsto owłosione. Tylko w uprawie.[3]
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza
- Surowiec zielarski: ziele Herba Serpylli. Zawiera olejki eteryczne.
- Działanie: dezynfekujące, wykrztuśne, przeciwzapalne, poprawia trawienie. Jest wykorzystywana w ziołolecznictwie - napar z ziela używany po jedzeniu działa wiatropędnie, rozluźnia mięśnie układu pokarmowego. Używana jest do płukania gardła, przy paradontozie, świądzie, pomaga po ukłuciu owadów. Wzmacnia system nerwowy - używana jest do kąpieli dla rekonwalescentów, chorych dzieci i osób starszych[1]
- Zbiór i suszenie: ziele zbiera się podczas kwitnienia rośliny, suszy w cieniu. Po ususzeniu oddziela się zdrewniałe łodyżki.
- Wykorzystywana jest jako roślina przyprawowa o podobnym zastosowaniu, jak tymianek; do mięsa, sosów, rosołów, farszów.[1]
- Stosowana jest również w przemyśle perfumeryjnym.
- Roślina ozdobna - jest dość często uprawiana, szczególnie nadaje się jako roślina zadarniająca oraz do ogródków skalnych. Wymaga słonecznego stanowiska i lubi lekko kwaśne podłoże (pH 5,5–6). Uprawiana jest przez siew nasion wczesną wiosną. Rośnie powoli, zakwita dopiero w drugim roku. Należy ją starannie odchwaszczać.
- Dawniej, wraz z żywicą i innymi ziołami wchodziłą w skład kadzidła
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990, ss. 111-112. ISBN 83-202-0810-6.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 398. ISBN 83-01-14342-8.
[edytuj] Bibliografia
- Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986, s. 170. ISBN 83-02-00607-6.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 398. ISBN 83-01-14342-8.
Galeria zdjęć i grafik
