Melisa lekarska
Z Wikipedii
| Melisa lekarska | |
 |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | jasnotowce |
| Rodzina | jasnotowate |
| Rodzaj | melisa |
| Gatunek | melisa lekarska |
| Nazwa systematyczna | |
| Melissa officinalis | |
| L. Sp.Pl.2 1753 | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
Melisa lekarska (Melissa officinalis L.) – gatunek byliny z rodziny jasnotowatych. Ludowe nazwy: pszczelnik, matecznik, starzyszek, cytrynowe ziele. Melisa lekarska pochodzi z południowej Europy, obecnie jest znana i uprawiana na całym świecie, również w Polsce.
[edytuj] Charakterystyka
- Wygląd ogólny
- Roślina dorasta do 60 cm wysokości.
- Liście
- Okrągławosercowate, karbowane na brzegach, w kolorze od ciemnej zieleni po żółto-zielony. Liście o silnym, miłym zapachu.
- Kwiaty
- Na wiosnę i w lecie kiście małych, jasnożółtych kwiatków rozkwitają w miejscach połączeń liści z łodygą.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna: uprawiana jest od dawna w wielu rejonach Europy i na całym świecie. W Polsce gdzieniegdzie zdziczała i taka jest bardziej ceniona w ziołolecznictwie, niż z upraw polowych (większa zawartość substancji aktywnych).
- Roślina lecznicza
- Surowiec zielarski: liść melisy – Folium Melisse
- Przetwór: olejek melisowy – Oleum Melisse
- Działanie:
- ma działanie uspokajające, stosowana też w bezsenności, depresji oraz nerwicy
- pomaga w bólach głowy, bólach menstruacyjnych i zespole przewlekłego zmęczenia
- zmniejsza wzdęcia i gazy, pomaga przy rozstrojach żołądka i przewodu pokarmowego
- zmniejsza napięcie jelita grubego, rozkurcza mięśnie gładkie jelit, działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo
- pomaga w wywołaniu menstruacji
- podczas gorączki schładza organizm
- pobudza trawienie, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego
- zwalnia napięcie obwodowych naczyń krwionośnych, odpręża i regeneruje system nerwowy
- maść z melisy łagodzi zranienia i ukąszenia przez owady
- kompresy likwidują bolesne obrzęki
- inhalacje pomagają przy atakach alergii i kaszlu
- stosuje się ją również do płukania jasnych włosów przy wypadaniu i łupieżu
- Sztuka kulinarna
- Najczęściej spożywana w formie herbatki.
- Ze względu na walory smakowe świeże liście doskonale pasują do sałatek, nadając im cytrynowy smak.
- Dobrze zastępuje trawę cytrynową.
- Suszona melisa traci aromat cytrynowy.
- Roślina miododajna: roślina bardzo miododajna, ulubiona przez pszczoły, co zostało odzwierciedlone w nazwach (po grecku melitta to pszczoła, po łacinie mel to miód). Polskie nazwy ludowe rojownik i pszczelnik wywodzą się z tradycji nakazującej natrzeć wnętrze nowego ula świeżym zielem, co gwarantowało, że zagnieżdżały się w nim pszczoły zaraz po wyrojeniu.
- Melisa jest również często używana w przemyśle kosmetycznym oraz do produkcji likierów.
[edytuj] Ciekawostki
- W mitologii greckiej imię Melisa nosiła jedna z nimf, która tak się naprzykrzała swoją miłością Zeusowi, że zniecierpliwiony zamienił ją w pszczołę. Gdy zmarła, z pszczelego ciała wyrosła roślina o urzekającym zapachu, wabiąca do siebie wszelkie owady.
- Inna wersja mitu opowiada, że Melisa nauczyła ludzi zbierać miód, a żeby był aromatyczny, przy ulach sadziła ziele o cytrynowej woni, nazywane melissophyllon – czyli miodowy liść.
- W greckiej medycynie używano jej już 2 tysiące lat temu. Nazywano ją "radością dla serca", a Paracelsus nazwał ją "eliksirem życia" wierząc, że może ona całkowicie przywrócić człowiekowi nadwątlone siły.
- Starożytni chętnie kąpali się w naparze z melisy, by nadać ciału miły zapach, aromatyzowali jej liśćmi wino, a także pocierano miejsca ukąszone przez pszczoły i osy.
- W X wieku wraz z Arabami przywędrowała do Hiszpanii. Używano jej jako dodatku do napojów, potraw oraz do praktyk magicznych. Produkowane z niej medykamenty miały usuwać troski, tęsknoty, rozweselać strapionych, tchórzom dodawać odwagi, a wrogów zmieniać w przyjaciół.
- Ziele chętnie hodowano w przyklasztornych ogrodach, a mnisi masowo produkowali z niego nalewki winne i spirytusowe. Melisę zalecano przy chorobach serca, żołądka, głowy, oczu i macicy.
- W XVII wieku słynna stała się "karmelitańska dusza" – korzenna wódka z melisy, wytwarzana w tajemnicy przez paryskich karmelitów. Ufano, że pomoże na wszystko – od złych uroków, migren, podagry, katarów, bólów brzucha do histerii, dusznicy, krzywicy, kołatania serca i przywracania młodości.
