Miejsca pamięci w Bełchatowie

Z Wikipedii

Miejsca pamięci w Bełchatowie - miejsca pamięci związane z historią miasta, Polski oraz świata.

Spis treści 1 Pomnik przy parafii św. Stanisława w Bełchatowie 2 Grób Stefana i Nelly Hellwigów w Parku Olszewskich 3 Pomnik strażaków z Ochotniczej Straży Pożarnej 4 Pomnik "Pamięci Bełchatowian" 5 Budynek dawnego Arbeitsamtu 6 Budynek aresztu Gestapo i żandarmerii hitlerowskiej 7 Pomnik Adama Mickiewicza 8 Miejsce zamordowania żołnierzy AK 9 Symboliczny grób powstańców 10 Miejsca pamięci związane z bełchatowskimi Żydami

[edytuj] Pomnik przy parafii św. Stanisława w Bełchatowie

Tablica znajdująca się na pomniku została odsłonięta po raz pierwszy 2 listopada 1938 roku na placu Józefa Piłsudskiego (do 1935 roku plac ten nazywany był Nowym Rynkiem, aktualnie jest to Plac Wolności). Podczas II wojny światowej była ukrywana. Dopiero w 1988 roku została umieszczona na pomniku przy ówczesnej kaplicy pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika przy ulicy gen. Ludwika Czyżewskiego (od 1991 jest to kościół parafialny).

Napis na tablicy pamiątkowej:

Peowiakom i ochotnikom miasta Bełchatowa poległym w walkach o niepodległość Polski.

Peowiacy.

2 listopada 1938

Znajduje się na niej również lista poległych:

• Bednarek Kazimierz
• Bukowski Wiktor
• Chojnacki Franciszek
• Chojnacki Władysław
• Cichuta Antoni
• Hajdys Ludwik
• Hellwig Stefan
• Kowalski Jan
• Mietkiewicz Feliks
• Pierzyński Franciszek
• Pietraszek Leon
• Pilc Władysław
• Rąbalski Leon
• Stasiak Bronisław
• Trepka Stanisław

[edytuj] Grób Stefana i Nelly Hellwigów w Parku Olszewskich

Grób Stefana Hellwiga (uczestnika walk polsko - bolszewickich z 1920 roku, który zginął na polu walki pod Hrubieszowem 2 września 1920 roku) oraz jego żony Nelly Hellwig, która jako wolontariuszka pomagała rannym żołnierzom. Po śmierci męża Nelly udała się na front w celu odszukania jego ciała. Po przewiezieniu ciała męża do stolicy popełniła samobójstwo (20 września 1920 roku). Małżonkowie zostali pochowani w parku przy dworku Olszewskich w miejscu "Świątyni dumania", dawnym miejscu spotkań kochanków.

[edytuj] Pomnik strażaków z Ochotniczej Straży Pożarnej

Pomnik odsłonięty został 23 września 2001 roku na placu Narutowicza, przy starym budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Bełchatowie (aktualnie Ochotnicza Straż Bełchatowska dysponuje również nowym budynkiem przy ul. Bawełnianej 18).

Pomnik poświęcony jest Strażakom - ochotnikom poległym, zmarłym i zasłużonym w służbie Bogu, ojczyźnie i społeczeństwu w 100-lecie powstania ochotniczej straży pożarnej w Bełchatowie oraz założycielom bełchatowskiej straży pożarnej:

• dr Włodzimierzowi Radziewiczowi
• Felicjanowi Otockiemu
• Czesławowi Moskalewskiemu
• Aleksandrowi Rybczyńskiego
• ks. Leonowi Zarembie
• Stanisławowi Pieniążkowi
• Albertowi Hellwigowi

[edytuj] Pomnik "Pamięci Bełchatowian"

Pomnik "Pamięci Bełchatowian" znajduje się przy parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (przy ul. Kościuszki w centrum miasta. Upamiętnia on ludzi związanych z Bełchatowem, którzy walczyli w obronie Polski. Na pomniku znajdują się trzy tablice:

1. Władysław Włodarczyk (1925 - 1944). Urodzony we wsi Oszczów na Wołyniu. W 1940 w głąb ZSRR.

• 1942 - 1947 - żołnierz 7DP AP gen. W Andersa w ZSRR. Żołnierz Samodzielnej Brygady Spadochronowej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Uczestnik desantu pod Arnhem.
• 1947 - 1994 - mieszkaniec Bełchatowa.

2. 1939 - 1945 Tablica: "W hołdzie żołnierzom Armii Krajowej z rejonu Bełchatów poległym w obozach koncentracyjnych, rozstrzelanym na ulicach Bełchatowa oraz zamordowanym w lochach Gestapo w Łodzi w latach walki o niepodległość ojczyzny. Cześć i chwała. Towarzysze broni. Bełchatów sierpień 1994

Zginęli w obozach koncentracyjnych:

• Mycke Mieczysław
• Janusz Eugeniusz
• Szwerkold Seweryn
• Szabrańska Jadwiga

Rozstrzelani na ulicach Bełchatowa

• Szelagowski Jan
• Kowalczyk Tadeusz
• Kulik Zygmunt
• Tyszke Kazimierz

Polegli w oddziałach partyzanckich:

• Grabarczyk Stanisław
• Buca Lucjan
• Pieniążek Bartłomiej
• Koprowski Bolesław

Zamordowani przez Gestapo w Łodzi:

• Grzyboski Marian
• Grzybowski Czesław
• Sztajnert Konstanty
• Adamowicz Tadeusz

3. Czesław Bartłomiejczyk (1922 - 1980) Urodzony we wsi Binków gmina Bełchatów (teren dzisiejszego osiedla Binków

• 1942 - 1947 - pilot 316. Dywizjonu Myśliwskiego "Warszawskiego" w Wielkiej Brytanii
• 1950 - 1965 pilot wojskowy RAF. Służbę zakończył w randze majora lotnictwa brytyjskiego.

[edytuj] Budynek dawnego Arbeitsamtu

Budynek dawnego niemieckiego urzędu pracy (Arbeitsamt), w którym zajmowano się organizacją deportacji mieszkańców Bełchatowa i osób z najbliższych okolic z tenenu powiatu bełchatowskiego, wywożonych jako robotników do pracy przymusowej na teren III Rzeszy w czasie II wojny światowej.

Na tablicy ufundowanej w 2006 roku dzięki staraniom Stowarzyszenia Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę (oddziału łódzkiego) oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Bełchatowa umieszczonej na budynku Szkoły Muzycznej znajduje się napis:

W tym budynku w latach 1940 - 1944 mieścił się niemiecki urząd pracy Arbeitsamt. Urząd ten był organizatorem deportacji kilku tysięcy mieszkańców miasta i powiatu bełchatowskiego do przymusowych robót niewolniczych w III Rzeszy

Dzisiejszy adres budynku to plac Wolności 20. Mieści się w nim Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia oraz Społeczne Ognisko Muzyczne.

[edytuj] Budynek aresztu Gestapo i żandarmerii hitlerowskiej

Budynek ten mieści się aktualnie przy ulicy Okrzei 49. W latach 1939 - 1945 był on siedzibą żandarmerii hitlerowskiej w Bełchatowie oraz mieścił się w nim areszt Gestapo.

22 lipca 1974 na budynku została umieszczona tablica z napisem:

Tu w latach 1939 - 1945 mieścił się areszt gestapo i żandarmerii wojskowej. Miejsce kaźni i rozstrzeliwań Polaków.

Obecnie mieści się tam siedziba Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego, Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna oraz Łódzki Ośrodek Doractwa Rolniczego z siedzibą w Bratoszewicach (rejon Bełchatów).

[edytuj] Pomnik Adama Mickiewicza

W roku 1955 - w setną rocznicę śmierci Adama Mickiewicza - na dawnym postumencie pomnika upamiętniającego żołnierzy Polskiej Organizacji Wojskowej oraz walczących o niepodległość ojczyzny wbudowano tablicę poświęconą poecie. W latach 80. postument zburzono. Popiersie Mickiewicza, stojące na cokole w parku miejskim na Placu Wolności postawiono w 1988 roku (w 70 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości).

[edytuj] Miejsce zamordowania żołnierzy AK

Płyta pamiątkowa upamiętniająca zamordowanie przez hitlerowców 7 marca 1942 roku czterech żołnierzy Armii Krajowej:

• Jana Szelągowskiego
• Zygmunta Kulika
• Jana Kazimierza Tyszki
• Tadeusza Kowalczyka

Aktualnie znajduje się na terenie boiska szkolnego I Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława Broniewskiego.

[edytuj] Symboliczny grób powstańców

Symboliczny grób powstańców, którzy zginęli podczas powstania styczniowego w okolicach Bełchatowa. Znajduje się on na rzymskokatolickim cmentarzu parafialnym kościoła pw. Wszystkich Świętych w Grocholicach.

Napis na tablicy:

Przechodniu!

Poleć Bogu dusze bohaterskich powstańców z 1863 r. poległych za wolność ojczyzny w walce z rosyjskim ciemiężcą.

Gloria victis

Mieszkańcy Zamościa

[edytuj] Miejsca pamięci związane z bełchatowskimi Żydami