Nocny myśliwiec

Z Wikipedii

Nocny myśliwiec (nocny samolot myśliwski) to rodzaj samolotu myśliwskiego przystosowany konstrukcyjnie specjalnie do operowania w nocy. Nocne myśliwce służyły głównie do przechwytywania nieprzyjacielskich nocnych bombowców nad własnym terytorium.

Amerykański P-61 Black Widow - widoczna osłona radaru w nosie kadłuba

Myśliwce nocne różniły się od zwykłych myśliwców bogatszym wyposażeniem, a od okresu II wojny światowej odróżniały się posiadaniem radaru. Na skutek cięższego wyposażenia, były to zwykle samoloty dwusilnikowe o załodze wieloosobowej, większe i cięższe od myśliwców operujących w dzień. Po II wojnie klasa ta stopniowo zanikła, wraz z rozwojem samolotów myśliwskich, które stały się standardowo zdolne do operowania w nocy.

[edytuj] Historia rozwoju

W początkach lotnictwa wojskowego, samoloty i inne statki powietrzne operowały jedynie w dzień. Dopiero w początkowym okresie I wojny światowej, z powodu dużych strat sterowców w nalotach dziennych, Niemcy zaczęli prowadzić naloty sterowcami na Anglię w nocy. Wówczas pojawiła się potrzeba wprowadzenia do walki z nimi nocnych samolotów myśliwskich . Od września 1917 Niemcy ponadto rozpoczęli nocne naloty samolotów bombowych na Londyn. Do walki ze sterowcami, Brytyjczycy wprowadzili pierwsze myśliwce przeznaczone do lotów nocnych, przebudowane z jednosilnikowych samolotów zwiadowczych RAF B.E.2c i lekkich bombowców Airco DH.4. Początkowo jedynymi różnicami w stosunku do myśliwców dziennych było instalowanie oświetlenia pozycyjnego i do lądowania, podświetlenia przyrządów celowniczych i ewentualnie zastosowanie rakiet oświetlających. Nocne myśliwce mogły mieć słabsze osiągi od myśliwców dziennych, gdyż ich przeznaczeniem była walka z wolniejszymi bombowcami, a nie myśliwcami przeciwnika. Wykrycie i identyfikacja celu musiała być dokonana jedynie wzrokowo, przy naturalnym świetle Księżyca. Jedynie częściowo mogły pomagać w tym reflektory przeciwlotnicze z ziemi.

W okresie międzywojennym klasa myśliwców nocnych nie była rozwjana w braku potrzeb; nie nastąpił też znaczący postęp techniczny w tej dziedzinie, oprócz lepszego przystosowania ogółu samolotów do pilotażu nocnego. Jako myśliwce nocne wykorzystywano głównie przestarzałe typy myśliwców lub lekkich bombowców.

Niemiecki myśliwiec nocny Bf 110 G4 - widoczne rozbudowane anteny radaru

Znaczący rozwój tej klasy nastąpił dopiero w trakcie II wojny światowej, kiedy to zwłaszcza Niemcy i Brytyjczycy podjęli nocne naloty bombowe na dużą skalę. Nowością było naprowadzanie samolotu na cel przez operatorów z ziemi, według wskazań naziemnych radarów. Przełomem technicznym, w miarę miniaturyzacji urządzeń radarowych, stało się zastosowanie pokładowych stacji radiolokacyjnych na samolotach. Radar pokładowy umożliwiał wykrycie celu w nocy i w miarę precyzyjne naprowadzenie na cel, który jednak w ostatniej fazie ataku wciąż musiał być wykryty wzrokowo. Z racji dużych rozmiarów i masy aparatury radarowej, instalowano ją początkowo jedynie na ciężkich myśliwcach dwusilnikowych, często rozwiniętych z bombowców. W skład załogi myśliwców nocnych, oprócz pilota, wchodził operator radaru, czasem też strzelec pokładowy. Przy tym, samoloty wyposażone w pokładowe radary były wprowadzone jedynie przez najbardziej rozwinięte technicznie państwa: Wielką Brytanię, Niemcy i USA (na małą skalę w ZSRR i Japonii). Pierwsze brytyjskie samoloty tego typu zostały wprowadzone w 1940.

Typowe myśliwce nocne okresu 1941-1945 to samoloty dwusilnikowe z 2-3 osobową załogą, osiągające prędkość 500-600 km/h, z uzbrojenie składającym się z kilku działek 20 mm lub karabinów maszynowych. Ówczesne radary pokładowe miały zasięg wykrycia celu od kilku do kilkunastu kilometrów. Anteny radarów mocowane były w nosie kadłuba lub na skrzydłach, początkowo były to wystające anteny lub dipole, pod koniec wojny chowano anteny w dielektrycznych oprofilowanych obudowach. Niemcy i Japonia w części samolotów stosowali działka strzelające pod kątem do góry (niemiecki system Schräge Musik).

Tuż po II wojnie światowej budowano jeszcze odrzutowe myśliwce nocne, jednak w miarę wzrostu osiągów samolotów, umożliwionego przez zastosowanie silników odrzutowych, na przełomie lat 40. i 50. klasa myśliwców nocnych przestała być wyróżniana, a zastąpiła ją pokrewna klasa myśliwców przechwytujących, operujących także w dzień. Samoloty takie nazywano wówczas także myśliwcami zdolnymi do operowania we wszystkich warunkach atmosferycznych (ang.: all weather fighter). Ostatecznie potrzeba myśliwców nocnych zanikła wraz z rozpowszechnieniem się stacji radiolokacyjnych w latach 60., które zaczęły stanowić standardowe wyposażenie samolotów myśliwskich, oraz z wprowadzeniem kierowanych pocisków rakietowych. Nowo budowane myśliwce z reguły mogły zwalczać cele w dzień i w nocy oraz w każdych warunkach pogodowych.

Bardziej znane myśliwce nocne okresu II wojny światowej: