Nyon
Z Wikipedii
| Nyon | |||
|
|||
| Państwo |  Szwajcaria |
||
| Kanton | Vaud | ||
| Powierzchnia | 6,82 km² | ||
| Położenie | 46° 23' N 6° 14' E |
||
| Wysokość | 403 m n.p.m. | ||
| Ludność (2005) • liczba ludności |
17 400 |
||
| Kod pocztowy | 1260 | ||
|
Położenie na mapie kraju
  Nyon
|
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Nyon – miasto w Szwajcarii, w kantonie Vaud, nad Jeziorem Genewskim, ok. 25 km na północ od Genewy, 17 370 mieszkańców (wrzesień 2006), jedna z najszybciej rozwijających się miejscowości pomiędzy Genewą i Lozanną. Powierzchnia 6,74 km², tereny miasta położone są na wysokości 372-478 m n.p.m. (centrum miasta: 400 m n.p.m.). Stolica dystryktu, obejmującego oprócz samego miasta jeszcze 31 sąsiednich gmin.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Człowiek pojawił się w rejonie Nyon już w epoce neolitu. Na brzegach Jeziora Genewskiego wznosili domostwa na palach (palafity), których ślady znaleziono w kilku miejscach w okolicach miasta. Na początku IV w. p.n.e. dotarli tu przez przełęcze Jury przedstawiciele celtyckiego plemienia Sekwanów. Zbudowali oni gród z drewniano-ziemnymi umocnieniami. Nazwano go Novio Dunon (tj. "Nowy Gród"), co legło u podstawy dzisiejszej nazwy miasta. Prawdopodobnie w II w. p.n.e. usytuowali tu ufortyfikowaną osadę dawni Helweci, zapewne jako ostatnią strażnicę na południowym skraju zajmowanego przez siebie terytorium. Nazwa tej osady utrwaliła się w łacinie jako Noviodunum. Kolejny Nyon został założony w tym samym miejscu przez Rzymian między 50 a 43 rokiem p.n.e. pod nazwą "Colonia Julia Equestris". Stał się wtedy jedną z najważniejszych rzymskich kolonii w Helwecji, o zabudowie opartej o klasyczne normy rzymskie. Istniało tutaj forum, bazylika i amfiteatr (odkryty w 1996 roku). Wodę ze źródeł u podnóża Jury w dzisiejszym Divonne-les-Bains (już we Francji) doprowadzał kryty akwedukt długości 11 km.
W połowie III w. zaczął się powolny upadek rzymskiego miasta. Jego apogeum przypadło na IV-V wiek (okres tzw. "wielkiej wędrówki ludów"), jednak miejskie wzgórze cały czas pozostawało zamieszkane. Kamienne bloki i kolumny, pochodzące z dawnych rzymskich budowli, były wykorzystywane w całym regionie przy wznoszeniu obiektów tworzącej się administracji kościelnej.
Po rozpadzie państwa Karola Wielkiego ziemie między Jeziorem Genewskim a Jurą znalazły się w granicach Górnej Burgundii (od 888 królestwa), a następnie w granicach królestwa Burgundii (od 1034 należącego do Cesarstwa Rzymskiego). Do końca XIII w. Nyon pozostawał we władaniu możnej rodziny lokalnych feudałów Cossonay-Prangins. Ich siedzibą był rycerski zamek wybudowany w XII w. na szczycie wzgórza, w miejscu starszej warowni z X w. Wokół zamku, często na fundamentach rzymskich budowli, rozwijało się miasto. W 1293 panowie Cossonay-Prangins byli zmuszeni przekazać swe ziemie hrabiemu Sabaudii, Amadeuszowi V. Ten wkrótce ofiarował miasto wraz z okolicą swemu bratu, Ludwikowi I, władającemu tzw. Pays de Vaud. W ten sposób Nyon znalazł się na ponad 60 lat w rękach przedstawicieli bocznej gałęzi rodu hrabiów sabaudzkich. Często rezydowali oni w tutejszym zamku (w którym funkcjonowała wówczas również mennica) i poświęcali wiele uwagi samemu miastu. W 1359 Nyon został połączony z innymi posiadłościami domu sabaudzkiego. Był na owe czasy stosunkowo dużym miastem – w 1416 liczył ok. 600 mieszkańców.
W 1536 Nyon, jak cały Pays de Vaud, dostał się pod zwierzchnictwo Berna. Berneńczycy przynieśli tu reformację. W wyniku rewolucji z 1798 Nyon wszedł w 1803 wraz z całym Pays de Vaud (jako kanton Vaud) w skład konfederacji szwajcarskiej. W XIX w. miasto, dzięki przebiegającej przez nie ważnej linii kolejowej, rozrasta się. W miejsce dawnych manufaktur (np. istniejąca w latach 1781-1813 słynna manufaktura porcelany i fajansu) rozwija się drobny przemysł fabryczny (m.in. fabryki zapałek i makaronów).
[edytuj] Dzień dzisiejszy
Obecnie Nyon to centrum naukowe (szkoła wyższa Gymnase de Nyon) oraz administracyjne. Jest siedzibą władz Europejskiej Unii Piłkarskiej UEFA, Światowej Organizacji Koszykarskiej FIBA (rozpoczęcie budowy siedziby w 2005 roku), oraz Union Network International, organizacji związków zawodowych z całego świata. W Nyonie odbywały się m.in. losowania Mistrzostw Europy w piłce nożnej, Ligi Mistrzów i innych rozgrywek. Znajduje się tutaj także szpital, kino, kilka hoteli, restauracji, kawiarni itp. Port jachtowy i przystań żeglugi pasażerskiej. Muzea: Muzeum Jeziora Genewskiego ("Musée du Léman"), Muzeum Romańskie ("Musée Romaine") i Muzeum w zamku. Każdego roku w lipcu Nyon gości Paleo Festival, jeden z największych festiwali muzycznych w Szwajcarii.
[edytuj] Zabytki
- Zamek
- Kościół (fr. Le Temple). Pierwotnie katolicki kościół parafialny pw. Najświętszej Marii Panny (fr. Notre Dame), po 1536 r. przejęty przez protestantów. Budowany w kilku etapach. Najstarszą częścią jest romańskie prezbiterium, datowane na lata 1175-1200. Filary nawy świątyni wzniesiono w latach 1393-1394, lecz obecnie istniejące gotyckie sklepienie wymurowano dopiero pomiędzy rokiem 1471 a 1481, podobnie jak większość kaplic bocznych. Romańska dzwonnica nad prezbiterium, grożąca zawaleniem, została zburzona w 1795 r. i dopiero w latach 1935-1936 zrekonstruowana w obecnej formie. We wnętrzu, po lewej stronie prezbiterium, średniowieczna scena zesłania Ducha Świętego. Dekoracje łuków sklepienia pochodzą z 1614 r. Przedstawienie Ostatniej Wieczerzy po prawej stronie prezbiterium oraz trzy witraże powstały przy okazji remontu świątyni w 1925 r. Organy z 1778 r., z kilkoma późniejszymi przeróbkami. chór muzyczny przebudowany w 1882 r. w stylu neogotyckim, a następnie ponownie przebudowany w 1925 r.
- Ruiny amfiteatru rzymskiego. Odkryte w trakcie prac ziemnych pod budowę domu w czerwcu 1996 r. Amfiteatr w Nyon jest szóstym z kolei amfiteatrem rzymskim, odkrytym na terenie Szwajcarii, po Avenches, Vindonissie, Augst, Martigny i Bernie. Zbudowany został na łagodnym stoku opadającym od miasta ku Jezioru Genewskiemu, na planie elipsy, prawdopodobnie w 111 r., za panowania cesarza Trajana. Po upadku Rzymu zruinowany i w znacznej części rozebrany: pochodzące z niego kamienne bloki zostały znalezione w murach średniowiecznych fortyfikacji Genewy. W 2000 r. władze Nyon podjęły decyzję o zaadaptowaniu amfiteatru do organizacji imprez masowych, z pozostawieniem jednakże fragmentu murów w ramach stałej ekspozycji archeologicznej.
- Akwedukt z czasów rzymskich. Liczył ok. 11 km długości, w większości w formie kanału zagłębionego w grunt, wyłożonego kamiennymi płytami i podobnie przykrytego. Zachowany we fragmentach;
