Ordre de Bataille polskiej dywizji piechoty w 1939

Z Wikipedii

Ordre de Bataille polskiej dywizji piechoty w 1939

Dominującą rolę w Wojsku Polskim w okresie II Rzeczypospolitej odgrywała piechota. Podstawowym związkiem taktycznym piechoty była dywizja.

[edytuj] Dywizje piechoty II RP

W czasie pokoju zorganizowanych było 30 dywizji piechoty (czynnych) o numerach od 1 do 30. Plany mobilizacyjne zakładały sformowanie kolejnych 9 dywizji piechoty o nr 33, 35, 36, 38, 39, 41, 44, 45, 55.

Należy zaznaczyć, że pokojowy stan dywizji kształtował się na poziomie 1/3 stanów wojennych i różnił się zasadnioczo od etatów przewidzianych na czas wojny. Obejmował oprócz dowódctwa ze sztabem 3 pułki piechoty, pułk artylerii lekkiej, kompanię łączności i ośrodek sapersko-pionierski.

[edytuj] Artyleria dywizyjna

Polskie czynne dywizje piechoty w kampanii wrześniowej posiadały dwa typy pułków artylerii lekkiej. W okresie mobilizacji w 1939 roku postawiono w stan gotowości bojowej:

20 pułków typu I – tj. dwa dywizjony armat 75 mm i jeden dywizjion haubic 100 mm
10 pułków typu II – tj. jeden dywizjon armat 75 mm i dwa dywizjony haubic 100 mm,

Dla rezerwowych dywizji piechoty zmobilizowano dziewięć pułków. Osiem pułków po dwa dywizjony uzbrojone w armaty 75 mm i jeden dywizjon z haubicami 100 mm. Jeden pułk (33 zmobilizowany dla 35 rez DP) uzbrojono wyłącznie w armaty 75mm.

Kilka dywizji piechoty (w tym 12, 19 i 15) otrzymało zmotoryzowane kompanie ppanc o stanie etatowym 12 dział.

[edytuj] Dywizje rezerwowe

Dywizje rezerwowe ( 33, 35, 36, 38, 39, 41, 44, 45, 55) były znacznie słabsze – nie posiadały dywizjonu artylerii ciężkiej, baterii plot, plutonów art w pułkach piechoty, kompanie ppanc w pułkach piechoty otrzymały 6 lub 4 armaty ppanc. 35, 38 i 55 rezerwowe dywizje piechoty nie otrzymały batalionu saperów lecz jedynie kompanie. Pozostałe dywizje rezerwowe oraz część dywizji czynnych otrzymała bataliony saperów zorganizowane według starych wzorów – bez kompanii zmotoryzowanej i kolumny pontonowej za to z kolumną saperską.

W toku działań wojennych nie udało się przeprowadzić koncentracji zmobilizowanych oddziałów i pododdziałów 44 i 45 dywizji. Walczyły one w rozproszeniu, często w składzie innych związków taktycznych. Sformowano za to kilka dywizji improwizowanych, których stan etatowy różnił się od przedstawionego poniżej.

[edytuj] Dywizja Piechoty etat "W" [Wojenny]

Schemat organizacyjny dywizji piechoty (czynnej) w 1939 roku

Kwatera Główna Dywizji Piechoty
- Dowództwo
- Sztab
- kompania sztabowa (asystencyjna)
- kompania gospodarcza
- pluton pieszy żandarmerii
- pluton łączności Kwatery Głównej (stacyjny)
- sąd polowy
- poczta polowa
Piechota dywizyjna
- 1 Pułk piechoty
- 2 Pułk piechoty
- 3 Pułk piechoty
Artyleria dywizyjna
- Samodzielny patrol meteorologiczny
- Pułk artylerii lekkiej
- Dywizjon artylerii ciężkiej typ B z plutonem taborowym
Batalion saperów
Szwadron kawalerii dywizyjnej
Kompania kolarzy
Kompania ciężkich karabinów maszynowych
Bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typ A
Pododdziały łączności
Służby (sanitarną, taborową, uzbrojenia, intendentury)

[edytuj] Pułk piechoty

Etat wojenny pułku piechoty obejmował: dowódctwo wraz z pocztem, 3 bataliony pechoty, kompanie: rozpoznawczą, przeciwpancerną, gospodarczą, plutony: artylerii, saperów, przeciwgazowy, łączności

dowódca i poczet dowódcy
3 bataliony piechoty
- 3 kompanie piechoty
  - dowódca kompanii- kapitan, poczet dowódcy z dowódcą pocztu, 2 obserwatorami, 4 gońcami, podoficerem sanitarnym i 2 patrolami sanitarnymi
  - 3 plutony piechoty
    - dowódca plutonu – porucznik, poczet z zastępcą dowódcy, gońcem, obserwatorem, woźnicą wraz z biedką amunicyjną
    - 3 drużyny po 19 żołnierzy uzbrojonych w karabiny typu Mauzer i 1 rkm typu Browning wz 28
    - w plutonie znajdował się ponadto 1 karabin ppanc typu Ur 35
  - drużyna granatników z 3 sekcjami granatników 46mm wz 36, razem 14 żołnierzy, 3 granatniki, biedka amunicyjna
  - drużyna gospodarcza
    - szef kompanii, podoficer broni, rusznikarz, podoficer żywnościowy, podoficer gospodarczy
    - obsługa kuchni polowej
    - wozy taborowe: 2 z amunicją, przykuchenny, bagażowy
    - razem w kompanii: 4 oficerów, 228 podoficerów i szeregowych, 9 rkm, 3 karabiny ppanc, 3 granatniki, 16 koni, 4 wozy taborowe, 4 biedki, kuchnia polowa
- kompania ckm
  - 3 plutony ckm w każdym 3 ckm typu Browning wz 30 przewożone na biedkach
  - pluton ckm na taczankach z 3 ckm
  - pluton moździerzy z 2 działonami moździerzy 81 mm typu Stockes-Brand
  - drużyna gospodarcza
- pluton łaczności
  - sekcja łącznicy telefonicznej
  - 4 patrole telefoniczne
  - sekcja radiostacji typu N-2
- służba sanitarna o składzie: oficer-lekarz, podoficer sanitarnny, patrol sanitarny z konnym wozem sanitarnym, wóz taborowy z wyposażeniem batalionowego punktu opatrunkowego
- razem batalion piechoty obejmował 24 oficerów, 917 podoficerów i szeregowych, 27 rkm, 12 ckm, 9 granatników 46mm, 9 karabinów ppanc Ur 35, 2 moździerze 81mm, 150 koni, 37 biedek, 3 taczanki, 37 wozy taborowe, 4 kuchnie polowe, 6 rowerów, 1 radiostacja typu N-2
kompania rozpoznawcza
- pluton kolarzy
  - 2 drużyny po 19 żołnierzy
- pluton kawalerii
  - 5 sekcji liniowych
  - 2 sekcje rkm
- drużyna gospodarcza
kompania przeciwpancerna
- 3 plutony, w każdym 3 działony armat 37 mm wz. 36
- drużyna gospodarcza
pluton artylerii
- 2 działony armat 75 mm Armata wz. 02/26
- 2 patrole telefoniczne (konny i pieszy)
pluton pionierów
- 4 drużyny wyposażone w 60 mb kładki piechoty typu P-29, 10 łodzi typu T-35, 8 pontonów typu LMPD, 128 kg materiałów wybuchowych,
pluton przeciwgazowy
- patrol rozpoznawczy
- 2 drużyny
pluton łączności
- 2 sekcje łącznic telefonicznych
- 5 patroli telefonicznych
- sekcja optyczna
- sekcja radiostacji typu N-1
kompania gospodarcza
- pluton zaopatrzenia
- pluton żywnościowy
- pluton naprawczy
- pluton sanitarny
łącznie w pułku: 91 oficerów, 3212 podoficerów i szeregowych, 87 lub 85 rkm, 36 ckm, 27 granatników, 6 moździerzy 81mm, 29 karabinów ppanc, 9 armat ppanc 37mm wz 36, 2 armaty 75mm wz 02/26, 664 koni, 1 samochód

[edytuj] Pułk artylerii lekkiej

dowódca i poczet dowódcy
3 dywizjony uzbrojone w armaty 75 mm wz 1897 lub haubice wz 1914/19
- dowódca i poczet dowódcy
- zwiad dywizjonu
- 3 baterie
  - dowódca i poczet dowódcy
  - zwiad baterii
  - drużyna łączności
    - 3 patrole telefoniczne piesze
    - patrol telefoniczny konny
    - sekcja łącznicy telefonicznej polowej ŁP-6
  - sekcja karabinów maszynowych z 2 lkm
  - 2 plutony w każdym 2 działa i 2 jaszcze
  - drużyna gospodarcza
- kolumna amunicyjna
  - 5 sekcji z 2 jaszczami w dywizjonach armat 75 mm lub z 3 jaszczami w dywizjonach haubic 100 mm
- pluton gospodarczy
- pluton łączności
  - 2 patrole telefoniczne piesze
  - patrol telefoniczny konny
  - 2 sekcje łącznicy telefonicznej polowej typ ŁP-6
  - 2 sekcje radio z radiostacjami typu N-2/T
pluton topograficzno-ogniowy
pluton łączności
- 2 patrole telefoniczne piesze
- 2 sekcje łącznicy telefonicznej polowej typ ŁP-10
- sekcja radio z radiostacją typ N-1/T
łącznie w pułku: 85 oficerów, 2048 podoficerów i szeregowych, 1842 koni

[edytuj] Dywizjon artylerii ciężkiej

bateria armat 105 mm z 3 działami wz. 13 lub wz. 29
bateria haubic 155 mm z 3 działami wz. 17
kolumna amunicyjna
pluton łączności
- 2 patrole telefoniczne piesze
- patrol telefoniczny konny
- 2 sekcje łącznicy telefonicznej polowej typ ŁP-6
- 2 sekcje radio z radiostacjami typu N-2/T
pluton gospodarczy
łącznie w dyonie: 17 oficerów, 477 podoficerów i szeregowych, 449 koni

[edytuj] Batalion saperów

dowództwo
2 kompanie saperów piesze
- 3 plutony
  - 3 drużyny
- drużyna gospodarcza
kompania saperów zmotoryzowana
- pluton minerski
- pluton techniczny
- pluton rozpoznawczo transportowy
- drużyna gospodarcza
kolumna pontonowa z mostem pontonowym typu LMPD, ilość przewożonego sprzetu pozwalała na wybudowanie 130 m mostu o nośności 2,5 t albo 90 m mostu o nośności 4 t albo 60 m mostu o nośności 7 t, zamiast mostu można było zbudować 2 przystanie oraz 8 członów przewozowych o nośności 4 t albo 5 członów o nośności 7 t albo 4 promy o nośności 15 t
- pluton mostowy
- pluton przeprawowy
- pluton sprzętowy
- drużyna gospodarcza
pluton gospodarczy
pluton przeciwgazowy
- patrol rozpoznawczy
- partol meteorologiczny
- patrol sanitarny
- 3 drużyny chemiczne
- drużyna gospodarcza
łącznie w baonie 24 oficerów, 699 podoficerów i szeregowych, 16 rkm, 198 koni, 23 samochody, batalion był wyposażony w 20 łodzi brezentowych typu T-35, 8 łodzi saperskich, 2 silniki przyczepne do łodzi saperskich, 40 pontonów typu LMPD, 3,5 t materiałów wybuchowych, 180 min i 800 kadłubów do min ppanc, 3 kafary mechaniczne, 3 elektrownie siłowe, 2 piły spalinowe, 2 motopompy, w dziedzinie obrony przeciwgazowej posiadał 80 ubrań ochronnych i 1,3 t wapna chlorowanego.

[edytuj] Szwadron kawalerii dywizyjnej

4 plutony kawalerii
pluton ckm z 4 ckm
drużyna pionierów
drużyna łączności
drużyna gospodarcza
razem 7 oficerów, 245 podoficerów i szeregowych, 4 rkm, 4 ckm, 2 karabiny ppanc, 272 konie

[edytuj] Kompania kolarzy

3 plutony
razem 4 oficerów, 212 podoficerów i szeregowych, 9 rkm, 3 kb ppanc, 18 koni

[edytuj] Kompania ciężkich karabinów maszynowych

4 plutony ckm na taczankach w każdym 3 km
pluton moździerzy z 2 działonami
razem 6 oficerów, 185 podoficerów i szeregowych, 12 ckm, 2 moździerze 81mm, 124 konie

[edytuj] Bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typu A

2 plutony po 2 armaty 40 mm wz 36
razem 6 oficerów, 163 podoficerów i szeregowych, 8 lkm, 4 armaty plot, 34 samochody i ciągniki

[edytuj] Łączność dywizji

kompania telefoniczna
- 3 plutony – po 3 drużyny
- pluton telefoniczny budowlany – 4 drużyny
- drużyna gospodarcza
- razem 6 oficerów, 249 podoficerów i szeregowych, 118 koni, 1 samochód
pluton radio z 2 radiostacjami typu N-1 i 2 typu RKD, razem 1 oficer, 40 podoficerów i szeregowych, 19 koni
pluton łączności KG (stacyjny)
- 1 patrol telegraficzny
- 2 drużyny telefoniczne na samochodach
- 1 drużyna telefoniczna na wozach konnych
- 4 patrole łączności z lotnikiem (2 konne i 2 na motocyklach)
- patrol motocyklistów (4 motocykle)
- patrol kolarzy (4 rowery)
- razem 2 oficerów, 75 podoficerów i szeregowych, 13 koni, 3 samochody
drużyna parkowa (zapas materiału łącznosci i warsztat) – 12 podoficerów i szeregowych, 8 koni

[edytuj] Służba sanitarna

kompania sanitarna
- dowódca z pocztem
- drużyna administracyjna
- 3 plutony sanitarne
  - 12 patroli sanitarnych
  - 10 wozów sanitarnych (możliwość przewozu 20 rannych w pozycji leżącej lub 50 w pozycji siedzącej)
  - kuchnia polowa
- pluton przeciwgazowy
  - 8 patroli sanitarnych
  - patrol dezynfekcyjny
  - 2 aparaty kąpielowe
  - 10 wozów sanitarnych
  - kuchnia polowa
- razem 8 oficerów, 258 podoficerów i szeregowych, 145 koni, 64 wozy taborowe, w tym 41 specjalnych (40 sanitarnych i beczkowóz), możliwość przewiezienia 80 rannych leżących lub 200 siedzących oraz możliwość odkażenia 100 żołnierzy w ciągu 1 godziny
szpital polowy
- komendant z pocztem
- apteka
- 3 sekcje szpitalne po 40 łóżek
- razem 9 oficerów i 113 podoficerów i szeregowych, 74 konie, 28 wozów w tym 8 specjalnych (6 sanitarnych, dezynfekcyjny, beczkowóz)
kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa o składzie: 1 oficer, 47 podoficerów i szeregowych, 32 konie, 14 wozów taborowych (w tym 4 specjalne (2 urządzenia dezynfekcyjno-kąpielowe i 2 beczkowozy)
polowa pracownia dentystyczna
polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna

[edytuj] Tabory

2 grupy marszowe
- 4 kolumny taborowe parokonne
  - 3 plutony po 23 wozy taborowe o ładownosci 500 kg
  - razem oficer, 107 podoficerów i szeregowych, 168 koni, 78 wozów taborowych
pluton taborowy
warsztat taborowy
Uwaga: dywizje mobilizowane na terenie Okręgów Korpusów nr III i IX (Grodno i Brześć) otrzymały kolumny jednokonne o składzie po 4 plutony razem – 2 oficerów 190 podoficerów i szeregowych, 170 koni, 154 wozy taborowe, ładowność wozów po 250 kg

Tabory przewoziły zaopatrzenie dla dywizji – dziennie dywizja potrzebowała 37 t żywności i 75 t paszy dla koni, ponadto przewożono w taborach 2 jednostki ognia – 1 jednostka ognia ważyła około 56 t.

[edytuj] Służba uzbrojenia

park uzbrojenia o składzie: 1 oficer, 52 podoficerów i szeregowych, 3 konie, 5 samochodów ciężarowych. Organizował dywizyjny punkt rozdzielczy amunicji

[edytuj] Służba intendentury

park intendentury
- poczet dowódcy
- drużyna administracyjo-gospodarcza
- pluton eksploatacyjno-rozdzielczy
- rzeźnia polowa
- obora bydła
- tabor mięsny
- spółdzielnia (kantyna)
- tabor paliwowy
- razem 6 oficerów, 111 podoficerów i szeregowych, 47 koni, 22 wozy taborowe i specjalne, 3 samochody ciężarowe, motocykl

[edytuj] Żandarmeria

pluton pieszy żandarmerii

[edytuj] Służba sprawiedliwości

sąd polowy

[edytuj] Skład i uzbrojenie etatowe

515 oficerów
15 977 podoficerów i szeregowych
320 rkm
34 lkm
124 ckm
92-90 kb ppanc
81 granatników 46 mm
20 moździerzy 81 mm
27 armat ppanc 37 mm
4 armaty plot 40 mm
6 armat piechoty 75 mm
24 lub 12 armat polowych 75 mm
12 lub 24 haubic 100 mm
3 armaty 105 mm
3 haubice 155 mm
6939 koni
76 samochodów
28 radiostacji

[edytuj] Źródła

Antoni Nawrocki Zabezpieczenie LogistyczneWojsk Lądowych Sił Zbrojnych II RP w latach 1936-1939 Warszawa 2002
Wojciech Moś Strzelcy Podhalańscy 1918-1939 Kraków 1989
Heliodor Cepa Wybrane zagadnienia łącznosci armii II Rzeczypospolitej Warszawa 2007
Zdzisław Cutter Saperzy II Rzeczypospolitej Kraków-Warszawa-Wrocław 2005
Andrzej Konstankiewicz Broń Strzelecka Wojska Polskiego 1918-1939 Warszawa 1986
Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej tom I Londyn 1951