Pałac Branickich w Choroszczy
Z Wikipedii
Zespół pałacowy Branickich nr rej. 41 (47), 42 (48), A-30 |
|
 Rezydencja Branickich w Choroszczy |
|
| Miejsce | Choroszcz |
| Wpisany do rej. zabytków |
22 marca 1956 |
Pałac Branickich w Choroszczy powstał w latach 1745-1771 dla magnata Jana Klemensa Branickiego. Został zbudowany na sztucznej wyspie, otoczonej kanałami oraz ogromnym 25-hektarowym parkiem.
Pałac został wraz z zespołem budynków i parkiem usytuowany na obszarze nizinnym, poniżej miasta położonego na wzgórzu, na prawym brzegu rzeki Horodnianki. Park zakomponowany został o zarysie zbliżonym do trapezu. Przy pałacu znajdował się folwark z zabudowaniami. Całość terenu była w kształcie rombu, pośrodku którego znajdował się pałac z pawilonami. Budowa została zaczęta około 1725 r.
Lata 1748-1750 łączą się z tworzeniem parku, a raczej przekształcaniem otaczającego pałacyk dziedzińca. W 1748 roku były wykonywane na dużą skalę roboty ziemne, co było związane z małżeństwem hetmana z Elżbietą Poniatowską. Oprócz robót ziemnych sadzono szpalery z krzewów i drzew, wykopano też poprzeczny kanał, aby tworzył krzyż wodny. Ostateczna kompozycja ogrodu była symetryczna, o wielu przecinających się alejach, z widokowymi ciągami alei zamkniętych elementami architektonicznymi. Na zakończeniu alei ustawione były bramki i mostki nad kanałem oraz rzeźby drewniane ptaków i puttów. Prace kompozycji ogrodowej zakończono około 1752 r. W latach 1753-1756 trwała budowa z obu stron wyspy i pałacu ustawionych symetrycznie pawilonów. W latach 1765-1766 trwała rozbiórka pierwotnego pałacu, grożącego zawaleniem z powodu zmurszenia fundamentów. Nowy pałac powstaje na miejscu poprzedniego o zbliżonym układzie pomieszczeń w latach 1757-1759. Potem zbudowano w pobliżu pałacu oficyny kuchenną i gościnną oraz domek odźwiernego i dwie kordegardy.
Po zniszczeniach wojennych w 1915 roku pałac przeszedł wraz z innymi zabudowaniami na własność szpitala, został zaniedbany i nie zabezpieczony popadał w coraz większą ruinę, by w 1933 roku rozpoczęto rozbiórkę. Po II wojnie światowej zapadła decyzja władz wojewódzkich o odbudowie zabytku i rekonstrukcji parku. W pałacu znajduje się Muzeum Wnętrz Pałacowych, które jest oddziałem Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.
