Parafia Ewangelicko-Augsburska w Pszczynie

Z Wikipedii

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Pszczynie - parafia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, w diecezji katowickiej.

[edytuj] Historia

Za prekursora rozwoju luteranizmu na Śląsku uznaje się księcia legnicko-brzeskiego - Fryderyka II Piasta, który przyjął nowe wyznanie już w 1523 r.

Wpływy reformacji szybko dotarły do Pszczyny. Wiadomo, że władający Pszczyną w latach 1548-1562 biskup wrocławski Baltazar Promnitz prowadził korespondencję z Marcinem Lutrem oraz z Filipem Melanchtonem. Na ziemi pszczyńskiej ku nowinkom religijnym skłaniało się przede wszystkim ziemiaństwo, lud natomiast pozostał wierny katolicyzmowi. Gdy w 1568 r. władze w państwie pszczyńskim objął Karol Promnitz, wprowadził oficjalnie luteranizm. Proboszcza i dziekana pszczyńskiego, Bartłomieja Warszowskiego, skłonił do ustąpienia z urzędu, a w ciągu 20 lat wszystkie miejscowości w regionie przyjęły nowe wyznanie. W 1592 r. było tu już 25 ewangelickich zborów. Od 1569 do 1577 r. pełnił w Pszczynie posługę pierwszy ewangelicki pastor - Marcin Trzyniecki.

Wkrótce jednak katolicyzm, wspierany przez Habsburgów, rozpoczął kontrreformacyjną ofensywę. Cesarz Ferdynand II Habsburg wyznaczył na Górnym Śląsku do tego zadania burgrabiego Hanibala von Dohna, ten w 1628 r. wydał tzw. edykt bytomski. Na jego mocy wszyscy ewangeliccy księża w ciągu zaledwie 16 dni musieli opuścić Pszczyńskie Wolne Państwo Stanowe. Wkrótce specjalna komisja cesarska z wojskową eskortą ruszyła sprawdzić, czy edykt został wykonany - zamykano i pieczętowano drzwi zborów, a opór ludzi szybko tłumiono. Akcja cesarska przyniosła ostateczne skutki za panowania w Pszczynie Zygmunta Promnitza i już od 1649 r. jedynym miejscem, gdzie można było odprawiać nabożeństwa luterańskie, pozostała kaplica zamkowa. Wkrótce też, w 1661 r., zamknięto szkołę ewangelicką, działająca w Pszczynie od 1569 r. Nauczyciele szkolni po jej zamknięciu nauczali pokątnie w domach.

Sytuacja protestantów, którzy zeszli do podziemia, poprawiła się po 1707 r. - wtedy król szwedzki Karol XII i cesarz Józef I zawarli ugodę w Altranstadt, na mocy której postanowiono, że to co ewangelikom zostało odebrane, będzie im zwrócone, że będą mogli wznosić własne szkoły i powoływać tylu księży ile będzie potrzebne do pracy duszpasterskiej. Nikt od tej pory nie mógł być zmuszany do udziału w nabożeństwach katolickich. W związku z ugodą książę Erdmann Promnitz rozpoczął 1709 r. starania o zgodę cesarską na budowę kościoła ewangelickiego w Pszczynie. Uzyskał ją dopiero po przyłączeniu miasta wraz z całym Śląskiem do królestwa pruskiego. Zgodę wydał w 1742 r. król pruski Fryderyk II Wielki i wkrótce rozpoczęto budowę świątyni. W tym samym roku powstała ponownie szkoła ewangelicka - początkowo nauczanie odbywało się w jedynie w języku niemieckim, potem także po polsku.

W 1746 r. kościół konsekrowano. Równocześnie pomieszczono się przy nim szkołę wraz z mieszkaniem dla nauczyciela.

W 1905 r. kościół spłonął. W 1907 r. został odbudowany.

Parafia ewangelicka w Pszczynie po okresie prześladowań szybko się odrodziła. Parafia obecnie liczy ok. 1500 zborowników. Odbywają się przy niej imprezy kulturalne, m.in. spotkania inteligencji ewangelickiej z udziałem przedstawicieli innych wyznań. Od 1992 r. wydawane jest pismo "Ewangelik Pszczyński", które oprócz treści religijnych zawiera także artykuły poświęcone historii Pszczyny i okolic oraz problemom lokalnym. Od 1997 r. działa przy parafii biblioteka i czytelnia.

[edytuj] Kościoły i kaplice

• Kościół ewangelicki w Pszczynie (parafialny)

[edytuj] Zobacz też

• Pszczyna

[edytuj] Linki zewnętrzne

• strona Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Pszczynie