Pięciornik kurze ziele
Z Wikipedii
| Pięciornik kurze ziele | |
 |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | różowce |
| Rodzina | różowate |
| Rodzaj | pięciornik |
| Gatunek | pięciornik kurze ziele |
| Nazwa systematyczna | |
| Potentilla erecta (L.) Raeusch | |
| Synonimy | |
| Potentilla erecta (L.) Hampe | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
Pięciornik kurze ziele (Potentilla erecta) – gatunek byliny należący do rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Występuje w Europie i w Azji. W Polsce roślina pospolita na całym obszarze.
Inne nazwy zwyczajowe i ludowe: kurze ziele, panieński korzeń, pięciornik czteropłatkowy, pięciornik leśny.[1]
Spis treści |
[edytuj] Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, podnosząca się lub pokładająca, widlasto rozgałęziona. Wysokość do 30 cm. Cała owłosiona.
- Liście
- Odziomkowe mają długie ogonki i składają się z 3–5 podługowato jajowatych, grubo ząbkowanych listków. Wyrastają one wczesną wiosną, podczas kwitnienia już zwykle obumierają. Liście łodygowe są 3-listkowe, o listkach karbowanych, krótkoogonkowe lub siedzące i mają duże przylistki. Liście są przylegająco owłosione.
- Kwiaty
- Drobne, wyrastające pojedynczo na długich szypułkach z wierzchołków łodygi lub kątów liści. Mają średnicę 1 cm, składają się z 4 płatków (inaczej niż u innych gatunków pięciornika, które mają 5 płatków), kielich 4-działkowy, 16 pręcików i liczne słupki na miseczkowatym dnie kwiatowym. Żółte płatki korony o odwrotnie jajowatym kształcie są na brzegach nieco wycięte.
- Owoc
- Owocostan składający się z niełupek.
- Kłącze
- Czarnobrunatne, grube i zdrewniałe, pokryte węzłami, na przekroju poprzecznym ma czerwoną, gwiaździstą plamę. W smaku gorzkie.
[edytuj] Biologia
Roślina kwitnie od czerwca do października, zapylana jest przez błonkówki.
Kłącze zawiera dużo garbników (do 20%), z których 90% to pochodne katechiny. Ponadto zawiera saponiny, fenolokwasy, czerwień tormentilową, kwasy organiczne, żywice i inne.
[edytuj] Ekologia
Rośnie w lasach liściastych i iglastych, na miedzach, torfowiskach, pastwiskach. Hemikryptofit występujący zarówno na niżu, jak i wysoko w górach. Wymaga gleb próchniczych i kwaśnych.
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Nardo-Callunetea[2].
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: kłącze (Rhizoma Tormantillae).
- Działanie: ma właściwości ściągające, bakteriobójcze, przeciwbiegunkowe. Wewnętrznie, w postaci odwarów lub nalewek stosuje się do leczenia biegunek, stanów zapalnych przewodu pokarmowego, zatruć. Zewnętrznie używa się do leczenia stanów zapalnych gardła, pochwy, odbytu, sromu, świądu, czyraków, oparzeń skóry (w postaci maści, odwarów, lewatyw).
- Zbiór i suszenie: kłącze roślin 2–3 letnich wykopuje się jesienią lub wiosną przed rozwojem liści, myje, tnie na kawałki i suszy w temperaturze do 40°C.
- Kłącze znajduje zastosowanie także do produkcji niektórych past do zębów.
- Dawniej z kłącza wytwarzano barwniki do farbowania tkanin na czerwono i czarno.
[edytuj] Zmienność
Tworzy mieszańce z pięciornikiem rozścielonym.
Przypisy
- ↑ Aleksander Ożarowski, Antonina Rumińska, Krystyna Suchorska, Zenon Węglarz: Leksykon roślin leczniczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01261-6.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
[edytuj] Bibliografia
- František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
- Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989 isbn = 83-04-03281-3.
- Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
