Garbniki
Z Wikipedii
Garbniki - grupa związków organicznych o dużej masie cząsteczkowej, występujących naturalnie w niektórych roślinach. Z chemicznego punktu widzenia są polifenolami. Garbniki naturalne należą do dwóch zasadniczych grup: garbników pirogalolowych, inaczej galotanoidów (hydrolizujących) i garbników katechinowych (niehydrolizujących). Garbniki mają zdolność tworzenia trwałych, nierozpuszczalnych w wodzie kompleksów z białkami co jest zasadnicze dla ich zastosowania.
[edytuj] Występowanie
Występują powszechnie w roślinach, zwłaszcza w korze i liściach drzew i krzewów.
Garbniki są czynnymi składnikami wielu surowców zielarskich takich jak: kora dębu, kłącze pięciornika, kłącze wężownika, liść orzecha, kora oczaru, liść jeżyny, liść maliny.
Otrzymuje się je w formie ekstraktów wodnych z części roślin. Jednym z najdawniej poznanych garbników roślinnych jest tanina chińska. W zastępstwie garbników naturalnych produkuje się garbniki syntetyczne, zwanie taninganami.
[edytuj] Zastosowanie
W medycynie:
- Ze względu na działanie przeciwzapalne, wykorzystuje się je w leczeniu hemoroidów, podrażnień i zranień skóry. Stosowane na skórę garbniki działają ściągająco na powierzchniowe naczynia krwionośne obkurczając je i łagodząc obrzęki. Reagując z białkiem na powierzchni skóry tworzą na niej nierozpuszczalną w wodzie warstewkę ochronną, zabezpieczająca głębiej położone warstwy przed utratą wody, podrażnieniami i ułatwiają ich regenerację. Równocześnie działają lekko znieczulająco i przeciwświądowo.
- Ze względu na działanie przeciwbiegunkowe stosowane są jako środki zapierające. Podawane doustnie działają ściągająco na błony śluzowe jelit, utrudniając przenikanie wody do ich światła i w ten sposób hamują rozrzedzanie treści jelitowej. Osłabiają też wydzielanie śluzu w jelitach.
- Ze względu na działanie bakteriobójcze stosowane są w stanach zapalnych błon śluzowych i na rany. Garbniki działają bezpośrednio na drobnoustroje denaturując ich białka.
- Ze względu na działanie przeciwkrwotoczne stosuje się je czasem w leczeniu nadmiernych krwawień z dróg rodnych. Garbniki powodują aglutynację czerwonych krwinek stymulując powstawanie skrzepów. Hamowanie krwawień wspomaga również działanie obkurczające na naczynia krwionośne.
W obróbce materiałów:
- służą do wyprawiania skóry zwierzęcej, która po odpowiedniej obróbce z głównym udziałem garbników staje się elastyczna, miękka i nie ulega procesowi rozkładu.
Do skór wierzchnich stosuje się również garbniki mineralne, przede wszystkim sole chromu i glinu.
