Powojnik alpejski

Powojnik alpejski (Clematis alpina Mill.) – gatunek pnącza z rodzaju powojników, występuje w Europie i północnej Azji. Jest to jeden z trzech gatunków występujących w Polsce w stanie naturalnym, rośnie najczęściej w Tatrach, także w Pieninach, Gorcach, Beskidzie Niskim i w Bieszczadach. Jest także uprawiany, jako roślina ozdobna.

Spis treści

Łodyga: Pnąca się, drewniejąca, dorasta do 2 m. Przytrzymuje się podpór ogonkami liściowymi.
Liście: Ulistnienie naprzeciwległe, liście podwójnie trójdzielne, o długich ogonkach.
Kwiaty: Pojedyncze, szerokodzwonkowate, osadzone na długich szypułkach, zwisłe, czteropłatkowe, o średnicy 4–6 cm są nieco mniejsze niż u mieszańców ogrodowych, w kolorze niebieskofioletowym. W środku widoczne są liczne, białe prątniczki (zredukowane pręciki), które są o połowę krótsze od działek. Spotykane są także odmiany o kwiatach białych, różowych i czerwonobrązowych. Kwiaty pojawiają się na zdrewniałych, zeszłorocznych pędach. Okres kwitnienia przypada od maja do sierpnia.
Owoce: Drobne niełupki zebrane w gęsty kulisty owocostan. Poszczególne niełupki posiadają wydłużony, pierzasty dzióbek powstały z szyjki słupka.
Biotop: Rośnie w lasach i zaroślach, wśród kosówki, od pogórza po piętro subalpejskie, najczęściej wzdłuż rzek, przeważnie na podłożu wapiennym, rzadziej na krzemianowym.
Roślina trująca: Trujące są sok, liście, kwiaty i owoce.

Roślina ozdobna: ze względu na atrakcyjny wygląd, mrozoodporność oraz małe wymagania liczne odmiany uprawiane są jako rośliny ozdobne. W wyniku krzyżowania z innymi gatunkami powojników wyhodowane zostały różne odmiany ogrodowe. Jest także bardziej odporny na warunki glebowo-klimatyczne od mieszańców ogrodowych.

Zbigniew Mirek, Halina Pięknoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.