Puszczyk mszarny
Z Wikipedii
| Puszczyk mszarny | |||||||||||||||||||||||||||||
 |
|||||||||||||||||||||||||||||
| Systematyka | |||||||||||||||||||||||||||||
| Domena | eukarioty | ||||||||||||||||||||||||||||
| Królestwo | zwierzęta | ||||||||||||||||||||||||||||
| Typ | strunowce | ||||||||||||||||||||||||||||
| Podtyp | kręgowce | ||||||||||||||||||||||||||||
| Gromada | ptaki | ||||||||||||||||||||||||||||
| Podgromada | Neornithes | ||||||||||||||||||||||||||||
| Nadrząd | neognatyczne | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rząd | sowy | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rodzina | puszczykowate | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rodzaj | Strix | ||||||||||||||||||||||||||||
| Gatunek | puszczyk mszarny | ||||||||||||||||||||||||||||
| Nazwa systematyczna | |||||||||||||||||||||||||||||
| Strix nebulosa | |||||||||||||||||||||||||||||
| (Forster, 1772) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Podgatunki | |||||||||||||||||||||||||||||
| S. nebulosa nebulosa S. nebulosa laponnica |
|||||||||||||||||||||||||||||
| Status ochronny | |||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
| Zasięg występowania | |||||||||||||||||||||||||||||
 |
|||||||||||||||||||||||||||||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||||||||||||||||||||||||||||
.gif/240px-Horizontal_rule_line_(black-blue).gif){kind=small}
Puszczyk mszarny (sowa mszarna) (Strix nebulosa) - duży ptak drapieżny z rodziny puszczykowatych, zamieszkujący tajgę na dalekiej północy Europy, Azji i Ameryki Północnej. Osiadły, ale w razie niedostatku pokarmu może koczować lub podejmować wędrówki. W Polsce nie gnieździ się, jedynie rzadko zalatuje z białoruskiej części Puszczy Białowieskiej.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Wygląd zewnętrzny
- Duża sowa, niemal wielkości puchacza. Skrzydła i ogon długie i zaokrąglone. W upierzeniu brak dymorfizmu płciowego, jednak samice większe od samców. Głowa duża, okrągła. Szlara kolista, duża, przy oczach i dziobie czarna z jasnymi półksiężycami między oczyma. Pozostała część jasnoszara z drobnymi, ciemnymi, koncentrycznymi pręgami, przypominającymi nieco słoje drzewa. Oczy żółte, stosunkowo małe, dziób żółty. Podbródek czarny. Pióra na wierzchu ciała ciemne z nieregularnymi szarymi i brudnobiałymi plamami. Pióra na spodzie ciała białe, z delikatnie zaznaczonym poprzecznym rysunkiem i ciemnymi, podłużnymi plamami wzdłuż stosin. Sterówki i lotki w kolorze brązowym z jasnymi - od białych po kremowe - plamami. Nogi silnie opierzone.
- Rozmiary
- dł. ciała ok. 65-70 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 140-145 cm
- Waga
- waga ok. 900-1200 g
- Głos
- Głos terytorialny: niskie, głuche "hu" dość szybko powtarzane w seriach po 8-12 razy. Samica może odzywać się podobnie jak samiec (ale bardziej ochryple) lub, częściej, głosem kontaktowym - wysokim, piszczącym "kje". Samce są aktywne głosowo głównie w sezonie lęgowym (od lutego do lipca), a w ciągu doby - o świcie i zmierzchu. Poza sezonem lęgowym ciche. Na intruza zbliżającego się do gniazda reagują kłapaniem dzioba i alarmowym "huch huch huch".
- Zachowanie
- Aktywny głównie o zmierzchu i o świcie, a zimą i podczas wychowywania młodych (w czerwcu) - również w dzień. Odpoczywa wtedy w środku nocy. Lot spokojny, z powolnymi uderzeniami skrzydeł (podobnie jak czapla). Mało płochliwy, ale przy gnieździe może być agresywny i niebezpieczny dla człowieka.
[edytuj] Środowisko
Tajga i inne rozległe bory sosnowe i świerkowe, z domieszką innych drzew iglastych i liściastych. W sąsiedztwie powinny znajdować się tereny otwarte (polany, zręby), na których zdobywa pożywienie.
[edytuj] Pożywienie
Niewielkie gryzonie, głównie norniki. Sporadycznie chwyta też ptaki, płazy, gady i owady. Poluje zwykle z zasiadki, spadając na ofiarę z gałęzi, słupa czy innego wyniesionego punktu o wysokości 1-4 m. Może również zawisać w powietrzu czy wypatrywać ofiar z ziemi lub niskich krzaków i złomów. Często dopada ofiary poruszające się pod śniegiem. Poluje raczej na terenach otwartych - polanach, zrębach, torfowiskach, skrajach lasu.
Wypluwki są duże (7,5-10 cm długości i 2,5-5 cm szerokości). Mają kolor ciemnoszary lub czarny i zwartą strukturę.
[edytuj] Lęgi
Wyprowadza jeden lęg w roku.
- Gniazdo
- Charakterystycznym miejscem jest szczyt złamanego pnia, może być to również opuszczone gniazdo ptaków krukowatych lub drapieżnych, zwłaszcza jastrzębia, myszołowa i trzmielojada. Rzadziej gnieździ się bezpośrednio na ziemi. Przed zajęciem gniazda czyści je i wyścieła gałązkami iglastymi, sierścią, korą i mchem, co nie jest typowe dla sów.
- Jaja i wysiadywanie
- Samica w kwietniu składa 2 do 5 jaj w odstępach 1-2 dni. Jaja wysiadywane są poczynając od pierwszego jaja przez okres około 30 dni, wyłącznie przez samicę. Samiec przynosi pokarm dla niej i piskląt, kiedy już się wyklują.
- Pisklęta
- Pisklęta opuszczają gniazdo po 3-4 tygodniach. Nie potrafią jeszcze wtedy latać, ale dobrze się wspinają. Po ok. 8 tygodniach są już lotne, ale pozostają w okolicy gniazda jeszcze przez kilka miesięcy.
[edytuj] Status i ochrona
Gatunek nie jest zagrożony wg danych IUCN (status LC - least concern).
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany, PTPP "pro Natura", Wrocław 2003, ISBN 83-919626-1-X, s. 479-480
- praca zbiorowa pod red. Romualda Mikuska, 2005, Metody badań i ochrony sów, Kraków, Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, ISBN 83-87331-71-6, s. 134-137
- Ptaki Europy. Przewodnik ilustrowany, Świat Książki, Warszawa 2003, ISBN 83-7311-826-8, s. 238
- Klaus Richarz, Anne Puchta Ptaki - Przewodnik, Muza SA, Warszawa 2006, ISBN 83-7495-018-8, ISBN 978-83-7495-018-3, s. 248
- Peter Hayman, Rob Hume Ptaki drapieżne, Muza SA, Warszawa 2007, ISBN 978-83-7495-075-6, s. 156-157
- Lars Jonsson Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Muza SA, Warszawa 2006, ISBN 83-7319-927-6, s. 320
