Równowaga rynkowa

Z Wikipedii

Legenda:
P - cena
Q - ilość
D - krzywa popytu
S - krzywa podaży
P0 - cena równowagi rynkowej
A - nadwyżka popytu
B - nadwyżka podaży

Równowaga rynkowa jest jednym z fundamentalnych pojęć w ekonomii i w teorii ekonomii. Ogólnie, określa się tak sytuację, w której wszystkie siły rynkowe równoważą się a wartości zmiennych ekonomicznych pozostają niezmienne. W szczególności, najczęściej mianem równowagi rynkowej określa się stan rynku, w którym ilość dóbr nabywanych przez konsumentów równa jest ilości tych dóbr wytwarzanych przez producentów, czyli stan w którym wielkość popytu na danym rynku jest równa wielkości podaży. Czynnikiem równoważącym podaż i popyt jest zazwyczaj cena. Cena, przy której występuje równowaga rynkowa nazywana jest ceną równowagi rynkowej.

Graficznym odzwierciedleniem stanu równowagi rynkowej jest punkt równowagi rynkowej, czyli punkt przecięcia się krzywej popytu z krzywą podaży. Na ilustracji obok, ilość dobra opisywana jest na osi pozionej, zaś cena jednostkowa tego dobra mierzona jest na osi pionowej. Krzywa popytu oznaczona jest literą D, a krzywa podaży literą S. Przy cenie P0, wielkość popytu jest równa wielkości podaży, a zatem ma miejsce równowaga rynkowa, i cena równowagi rynkowej jest równa P0. Gdy cena jest mniejsza od ceny równowagi rynkowej ma miejsce nadwyżka popytu nad podażą, co jest przedstawione na ilustracji obok przy pomocy zielonego obszaru A. Zazwyczaj w sytuacji takiej mechanizm rynkowy prowadzi do wzrostu ceny do wartości P0. W sytuacji, gdy cena przewyższa cenę równowagi rynkowej, ma miejsce nadwyżka podaży nad popytem, co na ilustracji obok zilustrowane jest przy pomocy czerwonego obszaru B. W takiej sytuacji mechanizm rynkowy zazwyczaj prowadzi do spadku ceny w kierunku ceny równowagi rynkowej P0.

Pojęcie równowagi rynkowej jest pojęciem ekonomii pozytywnej a nie ekonomii normatywnej. Oznacza to, że równowaga rynkowa sama w sobie niekoniecznie musi być stanem pożądanym społecznie. Przykładowo możliwa jest sytuacja, w której rynek żywności znajduje się w równowadze, podczas gdy sporej części społeczeństwa nie stać na to, aby nabyć wystarczającej ilości żywności, z powodu zbyt wysokiej ceny równowagi rynkowej.