Republika Ostrowska
Z Wikipedii
Republika Ostrowska, także Rzeczpospolita Ostrowska (10-26 listopada 1918) – wystąpienie, na miesiąc przed wybuchem powstania wielkopolskiego, przeciwko władzy pruskiej, którego efektem był m.in. szereg ustępstw na rzecz Polaków na terenie Ostrowa Wielkopolskiego i powiatu ostrowskiego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
- wrzesień – powołanie przez Polaków tajnego Komitetu Obywatelskiego, przygotowującego się do przejęcia władzy w mieście i powiecie
- październik-listopad – utworzenie polskiej Straży Obywatelskiej
- 9 listopada – powołanie Rady Żołnierskiej w obliczu wiadomości o rewolucji w Niemczech, w jej skład wchodzi tylko jeden Polak,
- 10 listopada:
- powołanie Rady Żołnierskiej bez udziału Polaków
- na polskim wiecu w Domu Katolickim uchwalona zostaje rezolucja żądająca utworzenia wolnej, niepodległej i zjednoczonej Polski
- utworzenie polskiego Komitetu Ludowego oraz Towarzystwa Młodzieży "Pogotowie Służby i Łączności"
- przystąpienie do organizacji I Pułku Piechoty Polskiej
- wystosowanie do Niemców, zebranych Miejskiej Strzelnicy, oświadczenia następującej treści:
- Ponad tysiąc żołnierzy i obywateli wszystkich stanów ustaliło dzisiaj jednomyślnie, że w myśl uznanego przez wszystkie walczące narody planu Wilsona, jest miasto i powiat Ostrów polskim terytorium, które należy do Państwa Polskiego. Odnosimy się z sympatią do ruchu wolnościowego naszych niemieckich współobywateli. Aż do ostatecznego przejęcia władzy przez Polską Republikę Ludową uważa polski Komitet, że jest jedyną prawowitą władzą (...).
- 10-11 listopada – wprowadzenie do niemieckich urzędów i władz polskich kontrolerów z prawem kontrasygnaty
- 12 listopada – przejęcie, wraz ze składem amunicji i broni, Koszar Moltkego
- 13 listopada – zaprzysiężenie żołnierzy I Pułku Piechoty Polskiej pod dowództwem Władysława Wawrzyniaka
- listopad – o powstaniu "Republiki Ostrowskiej" donoszą berlińskie gazety
- 26 listopada – pod presją Naczelnej Rady Ludowej rozwiązano polski oddział (działacze poznańscy uważali iż jest za wcześnie na tym podobne wystąpienia), część żołnierzy przedostaje się na tereny wyzwolone, do Szczypiorna, gdzie służą w kaliskim Batalionie Pogranicznym
- 27 grudnia - wybuch powstania wielkopolskiego, Jan Mertka poległ pod Boczkowem jako pierwszy powstaniec
- 31 grudnia – wkroczenie do Ostrowa Batalionu Pogranicznego
- 1 stycznia 1919 – wizyta w Ostrowie Ignacego Jana Paderewskiego
Pomimo wycofania I Pułku Piechoty Polskiej udało się wywalczyć miejsca dla polskich przedstawicieli w Radzie Żołnierskiej i w Radzie Miejskiej, wycofanie, za pośrednictwem nowej Rady Żołnierskiej, z terenu powiatu pułku mjra Kirchbacha oraz przywrócenie nauki religii po polsku w Królewskim Katolickim Gimnazjum Męskim.
[edytuj] Echa współczesne
O wydarzeniach związanych z Republiką Ostrowską opowiadają serial "Republika Ostrowska" (1986) oraz film pełnometrażowy (1988) "Republika Nadziei", których współscenarzystą był Honorowy Obywatel Miasta Ostrowa, Kazimierz Radowicz. Powieściową wersją serialu była książka Kazimierza Radowicza Noc sylwestrowa (Ostrów Wielkopolski, 1993). W 1988 r. wydana została monograficzna praca Zenona Dykcika Republika Ostrowska (kolejne wydania w 1992 i 2003 r.). Natomiast na pamiątkę proklamowania Republiki Ostrowskiej Święto Miasta Ostrowa Wielkopolskiego obchodzone jest 10 listopada, a jej imię nadano w 2006 r. jednemu z rond.
[edytuj] Bibliografia
- Stanisław Nawrocki, Pod zaborem pruskim, w: Ostrów Wielkopolski – dzieje miasta i regionu, Poznań 1990
- Witold Banach, Ostrów Wielkopolski "w pigułce", Ostrów Wielkopolski 2003
- Witold Banach, Historia Ostrowa na każdy dzień, Ostrów Wielkopolski 2005
[edytuj] Zobacz też
Uczestnicy wydarzeń
- Ludwik Begale
- Aleksander Dubiski
- Józef Jurek
- Wojciech Lipski
- Idzi Matyśkiewicz
- Józef Mertka
- Andrzej Niesiołowski
- Stefan Rowiński
- Bogdan Szembek
- Władysław Wawrzyniak
- Lech Ziemski
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Republika Nadziei w bazie filmweb.pl
