Rozmaryn lekarski
Z Wikipedii
Rozmaryn lekarski | |
Systematyka wg Reveala | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | Rosopsida |
Rząd | jasnotowce |
Rodzina | jasnotowate |
Rodzaj | rozmaryn |
Gatunek | rozmaryn lekarski |
Nazwa systematyczna | |
Rosmarinus officinalis L. | |
Sp.Pl.2,1753 | |
Synonimy | |
R. perrietii Gandoger, R. rigidus, R. platyphyllus Gandoger Jordan & Fourr. R. serotinus Loscos, R. tenuifolius Jordan & Fourr | |
Galeria zdjęć i grafik |
Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis ) - gatunek krzewu, należący do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.). Występuje w stanie dzikim w rejonie Morza Śródziemnego. U nas jest uprawiana jako roślina doniczkowa.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Aromatyczny, wiecznie zielony krzew o wysokości do 2 m.
- Łodyga
- Czterokancista, drewniejąca w drugim roku.
- Liście
- Równowąskolancetowate, skórzaste, brzegiem podwinięte, na wierzchu ciemnozielone, spodem kutnerowate.
- Kwiaty
- Niebieskie lub różowe z odcieniami, o dwuwargowym, dzwonkowatym. 5-ząbkowym kielichu. Korona owłosiona z 2-łatkową wargą górną i 3-łatkową dolną; środkowa warga dolnej wargi jest odgięta i mocno wklęsła. Wśrodku 2 pręciki i 1 słupek. Roślina miododajna, owadopylna.
- Owoc
- Rozłupnia.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna: obecnie do największych producentów należą Francja, Hiszpania, Włochy, Grecja i Meksyk.
- Historia uprawy: rozmaryn uprawiano już w starożytnym Rzymie, Egipcie i Grecji.
- Roślina lecznicza: zawiera olejki - cyneol, pinen, cymen, borneol.
- Działanie: odkażające, pobudzające, wzmacnia pamięć.
- Sztuka kulinarna: roślina przyprawowa, używana głównie w kuchni hiszpańskiej, bałkańskiej, meksykańskiej do mięs, wędlin i sosów. Kwiaty dodaje się do sałatek, a kandyzowanymi ozdabia się potrawy. Łodyga może być używana jako szpikulec do szaszłyków - nadaje im niepowtarzalny zapach i smak.
- Z liści otrzymuje się antyseptyczny środek do mycia przyborów w łazience, a dodane do kąpieli pobudzają krążenie krwi.
- Roślina ozdobna. U nas jest uprawiany w doniczkach jako roślina pokojowa. Jest to "staroświecka" roślina uprawna - jedna z najdawniej uprawianych u nas roślin doniczkowych. Przez lato można go przetrzymywać na werandach, balkonach, w ogródku.
[edytuj] Odmiany
Na świecie hoduje się mnóstwo odmian, m.in. płożących się, karłowatych, różnie ulistnionych czy różnie ubarwionych.
[edytuj] Ciekawostki
- Rozmaryn wykorzystywany jest w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, farmaceutycznym i perfumeryjnym (patrz larendogra).
- Hiszpanie darzą go dużą czcią, gdyż według wierzeń dał schronienie Matce Boskiej w czasie ucieczki do Egiptu. Gdy powiesiła swój niebieski płaszcz na krzewie, białe dotychczas kwiaty zabarwiły się na niebiesko.
- Rzucano go na podłogę w salach sądowych jako ochronę przed gorączką więzienną. W niektórych wioskach płótno lniane suszono na krzakach rozmarynu.
[edytuj] Bibliografia
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.