Sątopy (województwo warmińsko-mazurskie)

Z Wikipedii


Sątopy
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Bisztynek
Położenie	54° 03' 42'' N 21° 00' 45'' E
Liczba mieszkańców • liczba ludności	210
Strefa numeracyjna (do 2005)	89
Tablice rejestracyjne	NBA
Położenie na mapie Polski Sątopy

Sątopy (niem. Santoppen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek, przy drodze z Reszla do Bisztynka. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie olsztyńskim.

[edytuj] Historia wsi

Wieś lokowana została 2 lutego 1337 przez prepozyta kapituły warmińskiej Jana i wójta warmińskiego Henryka z Lutr. Nazwa wsi pochodzi od nazwiska zasadźcy Prusa Santopa. Dekretem biskupa warmińskiego Hermana dochody z parafii w Sątopach przeznaczone były na utrzymanie katedry we Fromborku. Decyzja biskupa Hermana obowiązywała do 1772 r.

Pierwszym znanym proboszczem Sątop w roku 1379 został Arnold Gelern. Proboszczami byli tu zwykle kanonicy kapituły warmińskiej, a jeden z nich Henryk Vogelsang został biskupem warmińskim. Parafia przed reformacją należała do archiprezbiteratu w Reszlu. Po II wojnie światowej kościół w Sątopach był kościołem filialnym parafii w Unikowie, a obecnie jest samodzielną parafią. Wieś Sątopy w czasach PRL była chłopską enklawą na pegerowskich terenach. Z tamtego okresu w Sątopach pozostał Zajazd "Popas u Samulewa" (teraz prywatny) uruchomiony przez Kombinat PGR Sątopy, który miał siedzibę w sąsiednich Sątopach-Samulewie.

[edytuj] Kościół

Parafia w Sątopach pod koniec XVw. należała do archiprezbiteratu reszelskiego. Współcześnie parafia należy do dekanatu reszelskiego.

Kościół w Sątopach jest pod wezwaniem św. Jodoka i tytuł ten ma od średniowiecza. Kościół wzniesiony został na wzgórzu i tak jak dawniej bywało przy wszystkich kościołach otoczony jest cmentarzem. Kościół wybudowano w połowie XIV w., w przyziemiu z kamieni, wyżej z cegły. Po stronie zachodniej kościoła znajduje się masywna wieża z 1380 r. Przy salowej bryle kościoła od południa znajduje się kruchta, a od północy pseudogotycka z 1886 r. zakrystia.

Pozostałość ołtarza św. Jodoka fundowanego jeszcze przez biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode eksponowana jest w wielkim refektarzu zamku biskupiego w Lidzbarku. Są to cztery skrzydła z poliptyku na których przedstawiono 16 obrazów, w tym dziewięć scen Męki Chrystusa. Obrazy wykonane są techniką tempry na desce sosnowej. Do 1930 przechowywane były w tutejszym kościele, obecnie znajdują się w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

Znajdujący się obecnie w kościele w Sątopach ołtarz główny wykonany został w 1765 r. przez Christiana Schmidta z Reszla. W ołtarzu znajduje się XVIII w. obraz św. Jodoka. Lewy ołtarz boczny w kościele poświęcony jest św. Józefowi, a prawy Matce Bożej Niepokalanej. Na barokowo - rokokowy wystrój świątyni składają się: ambona z 1701 r., empora organowa, chrzcielnica i konfesjonały.

Zobacz też Sątopy-Samulewo

Bibliografia: