Shichifukujin

Z Wikipedii

Shichifukujin (jap. 七福神), siedmiu bogów szczęścia, siedem bóstw szczęścia - grupa siedmiu bóstw płodności, szczęścia i bogactwa czczona w Japonii. Są to postacie o pochodzeniu rodzimym jak i chińskim oraz indyjskim, przemycone do Japonii wraz z buddyzmem. Są one bardzo popularne w Japonii i wiązane zarówno z shintō jak i buddyzmem.

Tę grupę bóstw zestawił w XVII wieku Tenkai- mnich buddyjsko-szintoistycznej sekty- z zamiarem, aby bóstwa symbolizowały szczęście, długowieczność, uprzejmość, honor, uczciwość i popularność. Pokojowe współistnienie i wzajemne przenikanie się 2 głównych religii Japonii: shinto i buddyzmu (przerwane tylko w tzw. erze Meiji) wyjaśnia, dlaczego tylko dwa bóstwa mają czysto japońskie pochodzenie; pozostali są zapożyczeni z taoizmu, hinduizmu i buddyzmu chińskiego.

Wg mitologii japońskiej siedmiu bogów szczęścia podróżuje razem po morzach cudownym statkiem Takara-bune w kształcie smoka, wypełnionym skarbami i magicznymi przedmiotami; to m.in. czapka-niewidka i worek zawsze napełniający się pieniędzmi, (ten motyw często pojawia się w sztuce japońskiej). Swoim wyznawcom przynoszą szczęście, bogactwo i powodzenie w życiu.

Siedmiu bogów szczęścia na statku

[edytuj] Benzaiten (Benten)

Jedyna żeńska postać grupy, bóstwo związane z żywiołem wodnym, rozrodczością i bogactwem. Postać na wskroś synkretyczna: łączy postać hinduskiej bogini Sarasvati oraz sintoistycznej bogini Ichikishimy. Benten to początkowo buddyjski duch opiekuńczy identyfikowany również z bóstwem żywności Uga-no-mitama. W sztuce wyobrażana z instrumentem strunowym oraz wężem, nierzadko nago (np. słynna piękna rzeźba w Kamakura).

Pomaga zdradzonym, zazdrosnym lub samotnym kobietom (nie lubi szczęśliwych mężatek). Jest opiekunką hazardzistów, kupców i spekulantów.

Jej świątynie znajdują się w każdym mieście Japonii i budowane są zawsze na wodzie (morzu, jeziorze, stawie). Najbardziej znane to Itsukushima-jinja oraz Zeniarai-Benten w Kamakurze.

[edytuj] Bishamonten

Początkowo bóstwo, które miało strzec buddyzmu, stąd wyobrażenia w zbroi. Jego atrybutem jest złota pagoda trzymana w dłoni, jest bóstwem bogactwa i dobrobytu. Pochodzenie nie jest pewne, ale prawdopodobnie wywodzi się od hinduskiego boga Kubery - dawcy bogactw.

pierwotnie „strażnik pólnocy” Waiśrawana. Ma postać wojownika o niebieskiej twarzy, w zbroi i hełmie. W rękach trzyma włócznię i pagodę (symbol pobożności), często depcze dwa demony. Posiada niezmierzone bogactwa i obdarowuje ludzi dziesięcioma rodzajami skarbów i szczęścia. Chroni od chorób i złośliwych demonów. Jest także patronem prawników. Pomocy Bishamona wzywał książę Shotoku w walce z wrogami buddyzmu.

[edytuj] Daikoku

Bóstwo bogactwa i dobrobytu, łączone z bóstwem Okuninushi - zresztą imienia Daikoku używa się w kraju zamiennie z imionami tego bóstwa, towarzyszy mu szczur, bądź biały zając, atrybutami są młotek szczęścia i worki pełne kosztowności. Hinduski pierwowzór to prawdopodobnie pomniejsze, opiekuńcze bóstwo Mahakala.

Patron bogactwa i rolnictwa. Ubrany jest w strój myśliwego i otoczony symbolami dobrobytu: stoi na workach ryżu, worek ryżu ma też zarzucony na plecy. W ręku trzyma młotek szczęścia, którym spełnia kierowane do niego życzenia. Czasem towarzyszy mu szczur - również symbol bogactwa. Wizerunki Daikoku często umieszcza się w kuchni.

Największy chram, w którym czczony jest Daikoku, to Izumo-taisha w prefekturze Shimane.

[edytuj] Ebisu

Bóstwo związane z rybołówstwem i majątkiem, którego pochodzenie budzi najwięcej wątpliwości. Japońscy mitografowie widzieli w nim pierwsze kalekie dziecko Izanagi i Izanami spuszczone przez nich na tratwie na morze lub potomka w dalszym pokoleniu boga Susanoo, który miał mieć zamiłowanie do łowienia ryb. Ebisu jest patronem pomnażania bogactwa, wyobrażanym często w dworskim nakryciu głowy i rybą pod pachą.

Patron pracy fizycznej i biznesu. Ma postać przysadzistego, roześmianego mężczyzny, z wędką lub siatką na ryby oraz rybą, trzymaną w ręku. Uważany za syna Daikoku. Ebisu jest głuchy, dlatego nie usłyszał zaproszenia na coroczne święto wszystkich bogów Japonii w Izumo-taisha i jako jedyny z bogów ma własne święto w swojej świątyni. Powszechnie czczony przez sklepikarzy, handlowców i właścicieli firm- ma im zapewnić szczęście w interesach.

[edytuj] Fukurokuju

Bóstwo pochodzenia chińskiego, taoistycznego, związane z długowiecznością. Ma postać krępego mężczyzny z nienaturalnie wydłużoną czaszką, (co znamionuje mądrość). Często towarzyszy mu żuraw, czarny jeleń lub żółw (symbole długowieczności). Wyobraża się go z wysokim czołem - symbolem fallicznym.

Ma przynosić popularność, długowieczność, udane życie seksualne.

[edytuj] Hotei

W Chinach zwany jest Putai, i jest to charakterystyczny "uśmiechnięty budda", najczęściej w postaci mnicha o łysej głowie i z wielkim, odsłoniętym brzuchem (jego figurki tzw. „śmiejący się Budda” są często spotykane także w Polsce). W japońskich wyobrażeniach towarzyszą mu dzieci, które ma nosić w worku. Jest patronem dobrego humoru i dzieci, oraz szczęścia rodzinnego. Przynosić ma ludziom nie tylko bogactwo, lecz także zadowolenie i pogodę ducha.

[edytuj] Jurojin

Bóg pochodzenia chińskiego, taoistycznego. Podobnie jak Fukurokuju odpowiada z długowieczność, wyobrażany jako starzec niskiego wzrostu z długą, siwą brodą, w towarzystwie jelenia - innego symbolu długowieczności, trzy ostatnie bóstwa nigdy nie występują samodzielnie, w przeciwieństwie do czterech pierwszych które doczekały się własnych świątyń i chramów.

W ręku trzyma laskę, do której przywiązany jest zwój z zapisaną całą mądrością świata. Bardzo lubi ryżowe wino i chętnie przyjmuje je w ofierze. Często towarzyszą mu te same zwierzęta, co Fukurokuju. Jest bogiem szczęśliwej starości.

[edytuj] Shichifukujin w kulturze

Shichifukujin należą do najczęstszych motywów sztuki japońskiej, wyobrażane są w malarstwie, drzeworycie i rzeźbie. Częste są też amulety z ich wyobrażeniami. Wiele elementów ich kultu znajduje odzwierciedlenie w tradycjach noworocznych. Często towarzyszy im bogini Amenouzume.

Są to obecnie najbardziej popularne bóstwa Japonii (ich wyobrażenia znajdują się nie tylko w świątyniach, ale też w sklepach i w prawie każdym mieszkaniu; jeden z nich- Ebisu ma nawet pomnik przy tokijskiej stacji metra, która nosi jego imię).

[edytuj] Bibliografia

• Jolanta Tubielewicz Mitologia Japonii, WAiF, Warszawa 1977