Shintō

Z Wikipedii

Shintō także shintoizm, szintoizm lub sintoizm (jap. 神道^? , dosł. droga bogów, przekładane też jako droga duchów, droga bóstw, nauka bóstw) – tradycyjna religia Japonii oparta na mitologii japońskiej, charakteryzująca się politeizmem i różnorodnością przejawów i kultów. Wierzenia shintō nie posiadają wspólnego kanonu, organizacji ani świętych ksiąg.

Centralnym dla shintō pojęciem są bóstwa kami.

[edytuj] Mitologia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Mitologia japońska.

Zanim powstały niebo i ziemia w pramaterii rządziła trójca bóstw: Amenominakanushi, Takamimusubi i Kamimusubi. Potem zrodziło się siedem par bóstw, ostatnia z nich, Izanami i Izanagi, dali życie panteonowi japońskich bóstw i stworzyli świat (Wyspy Japońskie). Zawiłe dzieje mitologiczne kończą się zstąpieniem na ziemię wnuka bogini Amaterasu i objęciem nad nią panowania. Jej potomek, Kamuyamatoiwarehiko, po latach marszu dotarł do centralnej Japonii i w miejscowości Kashihara 11. dnia 2. miesiąca 660 roku p.n.e. objął godność cesarza Jimmu. Według mitologii obecnie panujący cesarz Akihito jest 125. potomkiem bóstw w prostej linii.

[edytuj] Obrzędy

Domowy ołtarzyk shintō nazywa się kamidana (półka bogów) lub senzodana (półka przodków). Znajdować mogą się na niej amulety przyniesione ze świątyń (np. części roślin poświęconych kami oraz różne inne dewocjonalia, wreszcie przedmioty należące do wybitnych przodków i krewnych, tabliczki z ich imionami itp.).

Modlitwa jest bardzo prosta: należy stanąć przed ołtarzem, ukłonić się, kilka razy klasnąć i wygłosić swoje życzenie czy podziękowanie. Do tego celu nie są nawet potrzebne jakieś specjalne słowa, modlitwę można również „pomyśleć”.

[edytuj] Religia a polityka

Po Restauracji Meiji, gdy przywrócono władzę cesarzowi, shintoizm stał się podstawą agresywnej i skrajnie nacjonalistycznej postawy władz japońskich. W połączeniu z dominacją armii w życiu politycznym oraz hegemonią potężnych konglomeratów zaibatsu w gospodarce, shintoizm był jednym z filarów japońskiego militaryzmu aż do klęski Japonii w II wojnie światowej. Po kapitulacji cesarz Shōwa (Hirohito) publicznie wyrzekł się wszelkich atrybutów boskości.

[edytuj] Etymologia

Spotykana czasem ukuta przez analogię do nazw innych religii nazwa shintoizm jest etymologicznie niefortunna. Część shin (神) oznacza ‘boga’ lub ‘bogów’, natomiast tō (道) i jego odpowiedniki w innych językach Azji Wschodniej oznacza sposób postępowania, filozofię lub religię. Dokładnie tę samą funkcję co tō (道) pełni wywodzący się z łaciny -izm. Łączenie obu w jednej nazwie skutkuje „masłem maślanym” i jest bezcelowe.

[edytuj] Podział Shintō

jinja
nowe religie japońskie
shintō domu cesarskiego (kōshitsu-shintō, 皇室神道)
shintō ludowe (minkan-shintō, 民間神道)
shintō sekciarskie (kyōha-shintō, 教派神道)
shintō świątynne (jinja-shintō, 神社神道)
zenrinkyō

[edytuj] Bibliografia

Kojiki, czyli Księga Dawnych Wydarzeń, PIW, Warszawa 1986 (w tłum. W. Kotańskiego)
Wiesław Kotański Japońskie opowieści o bogach, Iskry, Warszawa 1983
Wiesław Kotański Opowieści o pierwszych władcach japońskich, Iskry, Warszawa 1990
Wiesław Kotański Zarys dziejów religii w Japonii, KiW, Warszawa 1963
Wiesław Kotański Dziedzictwo japońskich bogów, Ossolineum, Wrocław 1995, ISBN 83-04-04198-7
Jolanta Tubielewicz Mitologia Japonii, WAiF, Warszawa 1977
Jolanta Tubielewicz Kultura Japonii. Słownik, WSiP, Warszawa 1996, ISBN 83-02-06378-9