Sikora czarnogłowa

Z Wikipedii

Czarnogłówka
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	sikory
Gatunek	czarnogłówka
Nazwa systematyczna
Parus montanus
Podgatunki
P. montanus montanus P. montanus borealis P. montanus kleinschmidti P. montanus loennbergi P. montanus salicarius P. montanus uralensis P. montanus baicalensis P. montanus rhenanus P. montanus restrictus P. montanus anadyrensis P. montanus kamtschatkensis P. montanus sachalinensis P. montanus transsylvanicus
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: niższego ryzyka
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Czarnogłówka (sikora czarnogłówka, sikora czarnogłowa) (Parus montanus Baldenstein, 1827; syn. Poecile montana) - mały ptak częściowo wędrowny z rodziny sikor, zamieszkujący niemal całą Europę poza jej południowo-zachodnimi i południowo-wschodnimi częściami, Azję po Półwysep Czukocki i Japonię oraz izolowany obszar w Azji Centralnej. W Polsce gnieździ się nielicznie, lecz regularnie.

Wyróżnia się następujące podgatunki:

• P. montanus montanus - zamieszkuje Alpy
• P. montanus borealis - zamieszkuje północną i wschodnią Europę; między innymi wschodnią Polskę.
• P. montanus kleinschmidti - zamieszkuje Wyspy Brytyjskie.
• P. montanus loennbergi - zamieszkuje północną Norwegię.
• P. montanus salicarius - zamieszkuje Europe Centralną: między innymi zachodnią Polskę.
• P. montanus uralensis - zamieszkuje południowe i centralne okolice gór Ural w Europie i Azji.
• P. montanus baicalensis - zamieszkuje obszar tajgi od Uralu po Pacyfik i rzekę Kołomyja, oraz północnowschodnie Chiny.
• P. montanus rhenanus - zamieszkuje wschodnią Francję, zachodnie Niemcy i kraje Benelux.
• P. montanus restrictus - zamieszkuje Japonię.
• P. montanus anadyrensis - zamieszkuje wschodnią Syberię od rzeki Kołomyja po Cieśninę Beringa z wyjątkiem Kamczatki.
• P. montanus kamtschatkensis - zamieszkuje Kamczatkę.
• P. montanus sachalinensis - zamieszkuje wyspy Sachalin.
• P. montanus transsylvanicus - zamieszkuje Rumunię.
• czarnogłówka brązowawa P. montanus songarus - czasem uznawana za osobny gatunek Parus songarus.

Niektórzy badacze wyróżniają jeszcze kilka podgatunków północnoamerykańskich, częściej uznawanych za osobny gatunek - sikorę jasnoskrzydłą (Parus atricapillus syn. Poecile atricapilla), zamieszkującą pas tajgi po środkową i południową część USA.

Cechy gatunku 

Obie płcie ubarwione identycznie. Upierzenie na wierzchu brązowoszare, od spodu beżowobiałe. Na głowie matowo-czarna czapeczka sięgająca do krawędzi płaszcza, na podgardlu czarny szeroki "krawat" o rozmytych brzegach (u bardzo podobnej sikory ubogiej czapeczka jest błyszcząca i nie sięga do płaszcza, a śliniak jest dużo mniejszy i ma ostre brzegi). Na skrzydle przejaśnienie (jest to pewna, lecz nie zawsze dobrze widoczna cecha odróżniająca od sikory ubogiej). Białe policzki. Dziób krótki, czarny. Młode podobne do dorosłych.

Od sikory ubogiej można czarnogłówkę odróżnić także po głosie: wabi nosowym "dej-dej", śpiew to fletowe, opadające dźwięki.

Wymiary średnie 

dł. ciała ok. 11,5-13 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 17- 20,5 cm
waga ok. 8-14 g

Biotop 

W Polsce występują dwie populacje czarnogłówki: jedna jest związana z wilgotnymi zadrzewieniami i zakrzewieniami liściastymi (zwłaszcza łęgowymi), czasem są to zarośla wierzbowe; druga z suchymi, młodymi lasami sosnowymi i sosnowo-świerkowymi. W przeciwieństwie do sikory ubogiej, zamieszkuje też niewielkie zadrzewienia śródpolne.

Gniazdo 

W wykutej przez siebie lub opuszczonej przez bogatkę dziupli. Korzysta także ze skrzynek lęgowych.

Jaja 

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu-maju 7-9 jaj.

Wysiadywanie 

Jaja wysiadywane są przez okres 14 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po 17-19 dniach.

Pożywienie 

Owady i nasiona.

Ochrona 

Objęta ochroną gatunkową.

Zobacz też:

• przegląd zagadnień z zakresu biologii
• fauna Polski
• ptaki Polski