Skrajna prawica

Z Wikipedii

Treść tego hasła może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia.
Zajrzyj na stronę dyskusji i pomóż go poprawić.

Niektóre informacje występujące w tym haśle uznano za kontrowersyjne.
Uzasadnienie tej decyzji znajduje się na stronie Wikipedia:Artykuły kontrowersyjne lub na stronie dyskusji.
Jeśli możesz, przeredaguj go zgodnie z zasadami neutralnego punktu widzenia.

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Skrajna prawica (radykalna prawica, ultraprawica, reakcyjna prawica, ekstremizm prawicowy) – terminy używane na określenie osób i ugrupowań o poglądach prawicowych, charakteryzujących się skrajnym programem lub radykalnymi metodami działania.

Występuje znaczna różnica w zabarwieniu znaczeniowym wyrażenia "skrajna prawica" w zależności od kontekstu użycia. Ugrupowania i osoby, które same się tak określają, kojarzą je z radykalnym, bezkompromisowym poparciem dla wartości prawicowych. Ma znaczenie pejoratywne jest kojarzone ze skrajnym nacjonalizmem, rasizmem, szowinizmem i faszyzmem.

Spis treści

1 Jakie poglądy zaliczamy do skrajnej prawicy?
2 Poglądy gospodarcze
3 Wolność osobista
4 Surowość kar
5 Zobacz też

[edytuj] Jakie poglądy zaliczamy do skrajnej prawicy?

Według Jacka Bartyzela, w dychotomicznym układzie (prawica - lewica) nie można dokładnie i bez przekłamań określić, jakie poglądy zaliczają się do skrajnie prawicowych: w tym celu trzeba przyjąć układ triadyczny (czyli zakładamy, że prawica sama w sobie zawiera troistość, tzn. ma "swoją" prawicę", "swoje" centrum i "swoją" lewicę").^{[potrzebne źródło]} W ten sposób do ogólnego pojęcia skrajnej prawicy można zaliczyć:

tradycjonalistyczną "skrajną prawicę prawicy" (prawica "ultra") - czyli patriarchalizm, restauracjonizm, legitymizm monarchiczny (m.in. hiszpański karlizm) - prawie całkowicie pokrywający się z propapieskim ultramontanizmem, "evoliański" tradycjonalizm integralny oraz "integrystyczny" tradycjonalizm katolicki.
reakcyjną "prawicę prawicy" - czyli niemiecki konserwatyzm romantyczny, rojalistyczny nacjonalizm integralny typu Action Française, hiszpański "nacjonal-katolicyzm" (nacional catolicismo), katolicki korporacjonizm, narodowo-katolickie postaci autorytaryzmu (Austria 1934-1938, salazaryzm, frankizm), "młodokonserwatywny" nurt "konserwatywnej rewolucji", amerykański "paleokonserwatyzm".^{[potrzebne źródło]}

Czasem niektórzy wliczają też tzw. rewolucyjną "skrajną lewicę prawicy" tj. faszyzujące ruchy narodowo-radykalne i narodowo-syndykalistyczne (hiszpańska Falanga, belgijski "rexizm", rumuński Legion Michała Archanioła), nurt "nacjonalizmu żołnierskiego" i "narodowo-bolszewicki" w "rewolucji konserwatywnej", doktryny i ruchy "tercerystyczne" ("trzeciej drogi"), "prawicowy gramscizm" Nowej Prawicy.

Współcześnie określenie skrajna prawica jest używane dla opisu osób lub grup o charakterze ultrakonserwatywnym lub monarchistycznym.

Szczególne kontrowersje wywołuje szeroko rozpowszechniony pogląd uznający ugrupowania skrajnie nacjonalistyczne (np. faszystowskie, narodowo-socjalistyczne oraz neonazistowskie) za "skrajną prawicę". Osoby o poglądach faszystowskich czy neonazistowskich często nazywają siebie skrajną prawicą i tak też są określani przez media. Takiej klasyfikacji sprzeciwiając się m.in. konserwatyści, podnosząc etatystyczne aspekty gospodarczego programu faszyzmu i stąd klasyfikujące ten nurt polityczny jako hybrydowy.

[edytuj] Poglądy gospodarcze

Poglądy gospodarcze przedstawicieli skrajnej prawicy są najczęściej prokapitalistyczne. Ich zdaniem pomoc socjalna państwa dla obywateli i podmiotów gospodarczych powinna być jak najmniejsza. Kompensuje się to podejściem do własności prywatnej, która jest honorowana jako jedna z najwyższych wartości. W tym podejściu państwo nie pomaga, ale jednocześnie zrzeka się większości roszczeń gospodarczych. Twierdzą oni, iż tylko niczym nieskrępowana konkurencja jednostek na rynku może prowadzić do rozwoju. Skrajna prawica z nurtu narodowego często opiera swoje poglądy na tzw. solidaryzmie społecznym lub korporacjonizmie.

[edytuj] Wolność osobista

Zwykle prawicę utożsamia się ze sprzeciwem wobec swobody obyczajowej, na przykład zdecydowana opozycja wobec równouprawnienia związków innych niż małżeństwo, rozumiane jako związek kobiety i mężczyzny (konserwatyzm uważa związki homoseksualne za nienaturalne, zaś zgodę państwa na ich zawieranie - za niezasłużony przywilej).

[edytuj] Surowość kar

Prawica z reguły postuluje wprowadzenie surowych kar (w tym karę śmierci). Kara ta miałaby być wymierzana za przestępstwa takie jak zabójstwo z premedytacją czy gwałt ze szczególnym okrucieństwem. Budzi ona kontrowersje wśród wielu lewicowych oraz centrowych polityków, a także w Kościele katolickim^{[potrzebne źródło]}. Katechizm Kościoła Katolickiego uznaje karę śmierci za dopuszczalną, ale jedynie w sytuacjach, w których nie da się egzekwować prawa bez niej, np. kiedy niemożliwe jest dożywotnie przetrzymywanie przestępcy w warunkach uniemożliwiających mu ucieczkę.^{[potrzebne źródło]}

Ideologia prawicowa zakłada, że główną funkcją kary jest odstraszenie potencjalnych przestępców od popełnienia podobnego przestępstwa w przyszłości, zadośćuczynienie poszkodowanemu oraz izolację potencjalnie groźnych jednostek od reszty społeczeństwa. Marginalizuje się wymiar resocjalizacyjny kary, zakładając, że człowiek - jako istota wolna - jest świadoma popełnianych działań i musi w pełni za nie odpowiadać.

Również w wychowaniu dzieci wskazuje się często na skuteczność wymierzanych sporadycznie kar cielesnych. Niezależnie od prywatnych poglądów na kary cielesne, zwraca się tu uwagę na prawa rodziców do decyzji o tym, jak wychowywać dzieci. Dlatego skrajna prawica przeciwstawia się urzędowym przepisom zabraniającym stosowania kar cielesnych wobec dzieci, a także regulującym aspekty wychowawcze.