Special Operations Executive

Z Wikipedii

Special Operations Executive, Kierownictwo (zarząd) Operacji Specjalnych - brytyjska organizacja, której zadaniem było m.in. prowadzenie dywersji, koordynacja działań politycznych i propagandowych, wspomaganie ruchu oporu w okupowanych państwach Europy.

Spis treści 1 Utworzenie SOE 2 Współpraca 3 Struktura organizacyjna SOE 4 Polska sekcja 5 Szkolenie i zamach na Reinharda Heydricha 6 Podsumowanie i rozwiązanie SOE 7 Szefowie operacyjni SOE 8 Źródła

[edytuj] Utworzenie SOE

Kierownictwo Operacji Specjalnych SOE zostało utworzone z inicjatywy Winstona Churchilla 16 lipca lub 17 lipca 1940 roku. Centrala SOE mieściła się w Londynie przy Banker Street nr 64 pod nazwą Union Trading Company. Special Operations Executive powstało w wyniku fuzji działających od czerwca 1940 roku Departamentu - MI R, Ministerstwa Wojny Sekcji D (sabotaż), cząstki SIS/MI6 oraz zespołu ministerstwa spraw zagranicznych ds. propagandy. SOE miało swoje placówki w głównych miastach Europy i Afryki, jak m.in. Sztokholm, Lizbona, Madryt, Bari, Algier.

[edytuj] Współpraca

Kierownictwo Operacji Specjalnych współpracowało z Royal Navy, z jednostką wyposażoną w mały zespół okrętów nawodnych i podwodnych, które używane były np. do przerzucania agentów i sprzętu do krajów okupowanych takich jak Francja, Norwegia, Włochy, Jugosławia i Grecja. SOE korzystało także z usług RAF-u (Royal Air Force), samolotów z 138 i 161 dywizjonów bombowych RAF.
SOE ściśle współpracowało również z utworzonym w czerwcu 1942 roku Biurem Służb Strategicznych OSS (Office of Strategic Services), amerykańską agencją wywiadowczą działającą w czasie II wojny światowej na terenie okupowanej Europy i nie tylko, lecz często z takiej współpracy wynikały nieporozumienia i spory między obiema służbami, tak samo było w przypadku współpracy SOE z SIS czyli MI6.

[edytuj] Struktura organizacyjna SOE

• SO.1 - propaganda
• SO.2 - operacje
• SO.3 - planowanie

W 1941 z SOE wyodrębniono SO-1, oraz SO-2, tworząc oddzielne Kierownictwo Wojny Politycznej (Political Warfare Executive). Poczynając od 1941 roku Kierownictwo Operacji Specjalnych wykonywało więc wyłącznie funkcję leżące w koncepcji wydziału SO.2.

[edytuj] Polska sekcja

W centrali działała również sekcja polska, kierowana początkowo przez B. Sweeta-Escotta, a następnie płk. H.B. Perkinsa, która współdziałała ze sztabem Naczelnego Wodza - Oddział VI.

Jedną z polskich agentek SOE była Krystyna Skarbek ps. Christine Granville, działająca m.in. w Kairze, a potem w południowej Francji.

[edytuj] Szkolenie i zamach na Reinharda Heydricha

Agenci SOE byli szkoleni w ośrodkach w Anglii oraz na zachodnim wybrzeżu Szkocji, gdzie uczono ich m.in. walki wręcz, posługiwania się różnego rodzaju bronią, wspinaczki, skakania za spadochronu, zdobywania informacji, oraz jak zachować się podczas przesłuchań itd.
W ośrodku SOE w Szkocji szkolono m.in. dwóch komandosów czeskich - Josefa Gabcika i Jana Kubiśa, którzy po zrzuceniu na spadochronach do okupowanej Czechosłowacji, 27 maja 1942 roku dokonali udanego zamachu na Reinharda Heydricha, ówczesnego protektora Czech i Moraw, który zmarł w wyniku zakażenia po odniesionych ranach 4 czerwca 1942 roku.
Za ten wyczyn brytyjskiego wywiadu (prawdopodobnie aby chronić Wilhelma Canarisa, przed szefem Sicherheitsdienst), zapłaciło życiem tysiące Czechów.

[edytuj] Podsumowanie i rozwiązanie SOE

W maju 1944 roku z Kierownictwem Operacji Specjalnych SOE, współdziałało ok. 10 tys. mężczyzn i 3 tys. kobiet. Wiadomo, że w czasie II wojny światowej SOE przerzuciło do Francji ok. 1800 agentów i 10 tys. ton zaopatrzenia, broni i materiałów wybuchowych dla oddziałów ruchu oporu. Pełna ocena działalności SOE nie jest możliwa, gdyż dotychczas nie odtajniono wszystkich dokumentów.
Special Operations Executive zostało rozwiązane w styczniu 1946 roku, personel i części struktury SOE zostały przyłączone do Secret Intelligence Service, agencji znanej pod kryptonimem MI6.

[edytuj] Szefowie operacyjni SOE

• sir Frank Nelson - sierpień 1940 - maj 1942
• sir Charles Hambro - maj 1942 - wrzesień 1943
• gen.mjr. sir Colin Gubbins - wrzesień 1943 - styczeń 1946

[edytuj] Źródła

• Nigel West - MI6: British Secret Intelligence Service Operations 1909-1945
• Praca zbiorowa (wprowadzenie Nigel West) - Tajne operacje wywiadu brytyjskiego - 2001
• Normam Polmar, Thomas B. Allen - Księga Szpiegów, Wydawnictwo Magnum Warszawa 2000