Stanisław Smolka
Z Wikipedii
Smolka Stanisław (ur. 29 czerwca 1854 we Lwowie, zm. 27 sierpnia 1924 w Nowoszycy (Polesie) – polski historyk, współtwórca i przedstawiciel krakowskiej szkoły historycznej, syn wybitnego adwokata i polityka – Franciszka Smolki.
Badał głównie początkowe okresy historii Polski: piastowski i jagielloński, również czasy Królestwa Polskiego. Dzieje Polski przedstawiał w szerszej perspektywie na tle dziejów powszechnych, odmiennie od dotychczasowych trendów romantycznych – z dużym krytycyzmem. Jego poglądy i metody badawcze wywarły ogromny wpływ na jego kontynuatorów oraz następne pokolenia mediewistów. W latach 1876-1883 był profesorem Uniwersytetu we Lwowie, następnie w okresie 1883-1902 na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w latach 1895-1896 pełnił funkcję rektora.
W 1886 r. zorganizował tzw. Ekspedycję Rzymską, której celem było przyswojenie polskiej nauce dokumentów z archiwum w Watykanie. W latach 1902-1919 był dyrektorem Archiwum Akt Grodzkich i Ziemskich w Krakowie, ponadto od 1919 r. był profesorem KUL, a od 1881 r. członkiem krakowskiej Akademii Umiejętności pełniącej funkcję ogólnonarodową, do której zjeżdżali uznani uczeni z terenów całej byłej Rzeczypospolitej, w latach 1891-1902 został jej sekretarzem generalnym. Za wybitne osiągnięcia naukowe Akademia przyznała mu nagrodę pieniężną w 1924 r. Wymieniany jest również w gronie najbardziej zasłużonych współpracowników Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Był członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego.
Po śmierci został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Był autorem licznych prac i studiów, m.in.:
- Henryk Brodaty. Ustęp z dziejów epoki piastowskiej (1872)
- Mieszko Stary i jego wiek (1881)
- Uwagi o pierwotnym ustroju społecznym Polski piastowskiej (1881)
- Szkice historyczne t. 1-2 (1882-1883)
- Dzieje narodu polskiego t. 1-2 (1897).
- Poczet królów Polskich. Zbiór portretów historycznych (1893).
