Stare Miasto w Lublinie

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°14'24" N 22°34'12" E51.24 22.57 (Stare Miasto w Lublinie)

Stare Miasto – historycznie najstarsza część Lublina.

[edytuj] Warto zobaczyć

• Brama Krakowska - brama wjazdowa na Stare Miasto, pozostałość murów obronnych z XIV wieku; zbudowana w stylu gotyckim, w XVIII wieku nadano jej rys barokowy. Codziennie w południe odgrywany jest z niej Hejnał Miasta Lublina.

• Brama Grodzka - pierwotnie brama w murach miejskich, pod koniec XVIII wieku przebudowana wg projektu Dominika Merliniego na kamienicę z drogą prowadzącą ze Starego Miasta na zamek, obecny jej kształt pochodzi z XVIII wieku, aż do wojny łączyła Stare Miasto z dzielnicą żydowską.

• Brama Rybna - XV-wieczna brama prowadząca do Placu Rybnego, gdzie niegdyś odbywał się ożywiony handel.

• Wieża Trynitarska - wieża wchodząca w skład zabudowań kolegium jezuickiego.

• Plac Łokietka - centralne miejsce Lublina, łączące Stare Miasto z ulicami: Królewską, Krakowskim Przedmieściem i Lubartowską. Na jego obrzeżu stoi Brama Krakowska i Nowy Ratusz. Plac powstał w 1611 r. po zasypaniu fos i rozplantowaniu wałów obronnych. Na pozyskanym w ten sposób placu utworzyło się dogodne miejsce targowe, na którym handlowano głównie zbożem, stosując ówczesną miarę - korzec; plac nazywano wówczas Korce. Obecna nazwa, nawiązuje do 600-lecia nadania Lublinowi praw miejskich przez króla Władysława Łokietka w 1317 r.

• Zamek z Kaplicą Zamkową - pierwotnie zbudowany w XII wieku, w XIII wieku dobudowano do niego romański donżon (wieżę mieszkalno-obronną), wielokrotnie przebudowywany, podczas okupacji niemieckiej mieściło się tam więzienie, później na takie same cele Zamek zaadaptowało NKWD, dopiero w połowie lat 50. W XX wieku powstało tu muzeum. Kaplica zamkowa pw. św. Trójcy wybudowana jako fundacja Kazimierza Wielkiego to jeden z najcenniejszych zabytków w Polsce, pokryty rusko-bizantyjskimi freskami z 1418, powstałymi na zamówienie Władysława Jagiełły.

• Trybunał Koronny - zbudowany pod koniec XIV wieku służył początkowo jako ratusz, od 1578 mieścił się w nim Trybunał Koronny, najwyższy sąd dla szlachty małopolskiej i ruskiej, w XVIII wieku przebudowany w stylu klasycystycznym przez Dominika Merliniego, obecnie znajduje się tam Urząd Stanu Cywilnego.

• Kamienice staromiejskie - Kilkadziesiąt barokowych i klasycystycznych kamienic otaczających Rynek było wiele razy przebudowywanych. Nie pozostały tam ślady po gotyckich poprzednikach tych obiektów. W późniejszych latach renesansowy wystrój zniknął, lecz pozostało kilka nienaruszonych obiektów. Podziwiać za to można jeden z najpiękniejszych barokowych rynków w Polsce. Od lat prowadzone są prace konserwatorskie które mają na celu upiększenie tego, centralnego punktu Starego Miasta. Spośród kilkudziesięciu pięknych kamienic wyróżnić można:
  • Kamienica Klonowica (nr 2) - Jej fasadę zdobią sgraffitowe medaliony z wyobrażeniami znanych osób związanych z Lublinem: Sebastiana Klonowica, Biernata z Lublina, Jana Kochanowskiego zmarłego w Lublinie i Wincentego Pola.
  • Kamienica Lubomelskich (nr 8) - zachowanym renesansowym portalem oznaczonym datą 1540 i cennymi polichromiami o tematyce świeckiej. Jej fasada ma bardzo specyficzny czerwony odcień. U szczytu budowli znajduje się wmurowana w fasadę attyka renesansowa.
  • Kamienica Konopniców (nr 12) - Jako jedna z nielicznych zachowała oryginalną fasadę pokrytą świeckimi malowidłami. Posiada przepiękną attykę.
  • Kamienica Wieniawskich (nr 17) - Mieszkał w niej Tadeusz Wieniawski, ojciec genialnego skrzypka i kompozytora - Henryka, który urodził się tu w 1835r.
  • Kamienica, Rynek 7 - Jest to odbudowana po pożarze w XVI wieku. Odbudowana w stylu klasycystycznym.

• Na ulicach Starego Miasta panuje atmosfera sprzed wieluset lat. Do naszych czasów przetrwało dziesiątki, lub setki zabytków w prawie całkowicie niezmienionym kształcie. Spomiędzy ich wszystkich można wymienić takie jak:
  • Kamienica przy ul. Grodzkiej 11 - powstała na początku XVII w. jako plebania kościoła farnego. Po wyburzeniu fary została przejęta przez Skarb Państwowy w 1870 r. i przekazana gminie żydowskiej jako przytułek dla ubogich.
  • Mansjonaria (ul. Archidiakońska 9) - pierwotnie była to baszta w murach miejskich, z furtą prowadzącą z zamku do kościoła farnego. Po powołaniu w XVI w. grupy mansjonarzy (duchownych, których zadaniem było stałe rezydowanie przy farze) przebudowano basztę na kamienicę mieszkalną.
  • Kamienica przy ul. Złotej 4 - Uzyskała swój wygląd poprzez wiele przebudów. Jej fasada składa się z złotych fresków, a kończąca budowlę attyka barokowa została wmurowana w gmach i przepięknie zlewa się z malowidłami. Posiada dwie bramy, z czym wiąże się znana lubelska legenda o starym złotniku i jego młodej żonie
  • Kamienice przy ul. Grodzkiej 5 i 5a - na parterze kamienic znajduje się Muzeum Aptekarstwa. Kiedyś stanowiły odrębną własność, od XVII w. należały do rodziny lubelskich aptekarzy - Lewickich. Więc zostały połączone jedna klatką schodową.
  • Kamienica przy ul. Złotej 3 - Od niedawna jest siedzibą Muzeum Literackiego im. J. Czechowicza, będącego filią Muzeum Lubelskiego. Mieszka tam rodzina Riabininów. Budynek świetnie współgra z otaczającymi go barokowymi kamienicami choć sama jest klasycystyczna.\
  • Pałac Pawęczkowskich (ul. Rybna 10) - powstał w 1 poł. XIX w. w wyniku przebudowy nieukończonego kościoła trynitarzy, którzy przenieśli się do opuszczonych budynków pojezuickich.

• Kościół Bernardynek, obecnie Jezuitów - wzniesiony ok. połowy XVII wieku, przebudowany w połowie XVIII po pożarze, wewnątrz malowidła i liczne obrazy z XVII-XVIII wieku.

• Archikatedra - pierwotnie kościół jezuitów, zbudowany w latach 1586-1604, jeden z najstarszych barokowych kościołów poza Włochami, pierwszy rozpoczęty kościół barokowy w Polsce. Projektowany był przez Giovanniego Marię Barnardoniego i Giuseppe Brizio, architektów jezuickich. Po pożarze w 1752 przebudowany na późnobarokowy wg projektu jezuity Franciszka Koźmińskiego, w 1757-8 sklepienia pokryte freskami przez Józefa Mayera. Z wystroju XVII wieku zachował się wielki ołtarz, obrazy Franciszka Lekszyckiego, kompletny wystrój kaplicy Olelkowiczów-Słuckich ze stiukami przypisywanymi Janowi Baptyście Falconiemu oraz nagrobek Marcina Leśniowolskiego. Pozostałe elementy wystroju (malowidła, ołtarze, liczne obrazy, nagrobki) pochodzą z okresu odbudowy po pożarze w 1752 roku. Ponadto w kościele znajduje się gotycka chrzcielnica i epitafium poety Sebastiana Klonowica, przeniesione z rozebranego w XIX wieku kościoła farnego.

• Kościół dominikanów pw. św. Stanisława - zbudowany w XIV wieku, obecny kształt zyskał po przebudowie w końcu XVI wieku (po katastrofalnym pożarze w 1575 r.). Wyposażenie w większości z II. połowy XVIII wieku. Przy kościele znajduje się jedenaście kaplic, z których najważniejsze to: kaplica Firlejów (ze sklepieniem w tzw. typie lubelskim) oraz symetrycznie względem nawy położona kaplica Ossolińskich; na przedłużeniu prezbiterium kaplica Tyszkiewiczów (św. Krzyża) z poł. XVII wieku, z monumentalnym freskiem w kopule przedstawiającym Sąd Ostateczny i stiukami Jana Batysty Falconiego oraz najmłodsza - Matki Bożej Paryskiej z I. połowy XVIII wieku. Wewnątrz jednej z mniejszych kaplic (Szaniawskich) znajduje się pokaźny obraz przedstawiający pożar Lublina, który miał miejsce w 1719 r. W kościele tym, do momentu kradzieży (8/9 lutego 1991 r.), przechowywana była jedna z największych na świecie relikwii Krzyża św., najprawdopodobniej znajdująca się wcześniej kolejno w Jerozolimie, Konstantynopolu i Kijowie, a która do Lublina dotarła ok. 1420 r. 21 czerwca 1967 r. papież Paweł VI nadał kościołowi dominikanów tytuł i przywileje bazyliki mniejszej.

• Teatr Stary - najstarszy obiekt teatralny w Polsce;XIX-wieczny budynek w granicach Starego Miasta, początkowo mieściły się tam lubelska scena dramatyczna i operowa,grywano opery Rossiniego, Mozarta, Webera (XIX wiek), a w XX wieku także kino, obecnie budynek popada w ruinę. Budynek został wpisany na listę 100 Najbardziej Zagrożonych Obiektów Światowej Straży Zabytków (WMW), programu Światowego Funduszu Zabytków (WMF).

[edytuj] Zobacz też

• Zabytki i atrakcje turystyczne Lublina i okolic
• Renesans lubelski

[edytuj] Galeria

Plac Zamkowy z panoramą Starego Miasta.	Plac Zamkowy.	Kościół Dominikanów z placu Zamkowego.	Plac Zamkowy.
Plac zamkowy podczas Jarmarku Jagiellońskiego.	Dziedziniec zamkowy - kaplica Trójcy Świętej i donżon z XIII w.	Rynek Starego Miasta i Wieża Trynitarska.	Wieża Trynitarska i Archikatedra.
Uliczka staromiejska.	Znany w całej Polsce dawny Trybunał Koronny.	Wieża Trynitarska.