Szara pleśń
Z Wikipedii
Szara pleśń – choroba pleśniowa wielu roślin, wywoływana głównie przez gronowca szarego[1] (Botrytis cinerea Pers), grzyba z klasy grzybów niedoskonałych. Patogen atakuje różne rośliny: od doniczkowych poprzez ogrodowe, polne do leśnych drzew; w różnych fazach rozwojowych i różne ich części: od nasion po owoce i dorosłe osobniki.
Gronowiec szary spośród roślin warzywnych atakuje: fasolę, pomidora, sałatę, z sadowniczych: porzeczki, maliny, winorośla, występuje pospolicie na owocach truskawek, gdzie może obniżyć plony o 30–60%. Występuje również na roślinach ozdobnych: cyklamenach, daliach, goździkach, różach, znana jest też z atakowania roślin leczniczych: estragonu i majeranku. Kiełki, siewki a nawet sadzonki młodych roślin drzewiastych uszkadzane są najczęściej w tunelach foliowych, inspektach czy szklarniach znajdujących się na szkółkach.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka choroby
Najbardziej charakterystycznym objawem występowania szarej pleśni są ślady pylącego nalotu i przebarwienia (plamy). Na siewkach wielu roślin objawem porażenia jest zbrunatnienie łodyg. Porażone pąki kwiatowe stają się brunatne i zamierają. Na roślinach wyrośniętych i ich owocach występują plamy brunatne, potem gnijące. Miejsca chore pokrywają się szarym pylącym nalotem, wśród którego tworzą się czarne, okrągłe i twarde owocniki grzyba (skleroty).
Źródłem rozprzestrzeniania się choroby są martwe części roślin (np. pod korą), na których grzyb zimuje (w postaci przetrwalników lub grzybni). Wiosną warunkami szczególnie sprzyjającymi rozwojowi choroby są wzrost temperatury (optimum w zależności od innych warunków przy 15-24°C) i wilgotności powietrza (powyżej 90%) wskutek długotrwałych opadów. W mniej sprzyjających warunkach choroba może rozwijać się w formie utajonej. Botrytis cinerea może być pasożytem lub saprofitem, w związku z czym pleśń można obserwować zarówno na roślinach żywych jak i ich martwych organach.
[edytuj] Skutki porażeń drzew leśnych
Siewki i sadzonki drzew iglastych reagują żółknięciem igieł, ich dość szybkim brązowieniem i zamieraniem. Często występuje zamieranie pączków i końców igieł, z dość charakterystycznym ich przegięciem w dół. Młode siewki szybko zamierają, następuje gnicie tkanek oraz występowanie oznak etiologicznych w postaci obfitego, szarego nalotu grzybni i pojawienia się czarnych sklerot. Na zważonych mrozem, zbrązowiałych, nowych przyrostach starszych jodeł i modrzewi obserwowane były masowe pojawy grzybni gronowca szarego. Porażone pędy później czernieją i wykruszają się.
U gatunków liściastych, zależnie od rodzaju porażonego organu i fazy choroby, na roślinach występują objawy w postaci brunatnych plam, lokalnej zgorzeli lub obumierania całych organów oraz zgnilizny i typowych oznak etiologicznych - szarej grzybni, trzonków konidialnych i czarnych sklerot.
Gronowiec szary jest również sprawcą uszkodzeń nasion i owoców drzew leśnych [2]. Pojawienie się jego grzybni na materiale nasiennym zapowiada zawsze wyraźne obniżenie zdolności kiełkowania nasion. Do najczęściej atakowanych gatunków należą: dąb, buk, lipa, olsza, brzoza, jawor, jesion, i grab. Wysoką patogeniczność stwierdzono również na nasionach sosny, mniejszą na nasionach świerka. Rozwój patogena w szczególnych warunkach magazynowych możliwy jest przy temperaturze zbliżonej do 0°C. Zaatakowane nasiona pokrywają się ciemną grzybnią. Wśród strzępków wyraźnie widoczne są trzonki konidialne zawierające skupienia zarodników.
[edytuj] Ciekawostki
Słynne wina: Sauternes, Cecube i Tokaje powstają w specyficznych warunkach klimatycznych i wilgotnościowych przy dużym udziale "szlachetnej pleśni" - wywołanej przez Borytis cinerea [3].
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- ↑ Andrzej Grzywacz (red.): Choroby drzew leśnych. Szara pleśń. Poznań: PWRiL oddział w Poznaniu, 1992.
- ↑ Teresa Stocka: Biblioteczka leśniczego. Grzyby występujące na owocach i nasionach drzew leśnych. Warszawa: ŚWIAT, 1999.
- ↑ Szara pleśń. Choroby winorośli - choroby grzybowe (pl). [dostęp 25 lutego 2007].
oraz:
- Karol Mańka: Fitopatologia leśna. Warszawa: PWRiL, 1992. ISBN 83-09-01507-0.
- Hanna Masternak, Kazimierz Wiech: Jaki to szkodnik jaka to choroba. Warszawa: Polski Związek Działkowców Krajowa Rada w Warszawie, 1988. ISSN 0239-9024.
