Tom Lantos

Z Wikipedii

Ten artykuł lub sekcja wymaga uzupełnienia o najświeższe informacje. Niektóre treści (dotyczące Nie żyje, więc czas przeszły) są już nieaktualne. Reszta informacji powinna być aktualna. Uaktualnij artykuł tak, aby opisywał prawidłowo ostatnie wydarzenia i usuń ten szablon po zakończeniu prac.

Tom Lantos ur. 1 lutego 1928 w Budapeszcie zm. 11 lutego 2008
Kongresman z 11. i 12. okręgu Kalifornii
Okres urzędowania	od 5 stycznia 1981 (11) 5 stycznia 1993 (12) do 5 stycznia 1993 (11)
Przynależność polityczna	Partia Demokratyczna
Poprzednik	William H. Royer (11) Thomas J. Campbell (12)
Następca	Richard W. Pombo (11)
Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Izby Reprezentantów
Okres urzędowania	od 4 stycznia 2007
Poprzednik	Henry Hyde

Thomas Peter Lantos, znany jako Tom Lantos (ur. 1 lutego 1928 jako Lantos Tamás Péter, zm. 11 lutego 2008) – amerykański polityk, urodzony na Węgrzech w rodzinie żydowskiej, od 1981 reprezentował 11., a następnie 12. okręg wyborczy stanu Kalifornia w Izbie Reprezentantów (gdzie przewodniczącył wpływowej Komisji Spraw Zagranicznych).

Lantos, w czasie II wojny światowej członek antyfaszystowskiego ruchu oporu i więzień obozu koncentracyjnego, należy do najbardziej liberalnych polityków w Kongresie.

[edytuj] Życie przed emigracją

Przyszły kongresman przyszedł na świat w stolicy Węgier Budapeszcie. Jego ojciec, Pal Lantos, był bankierem, a matka, Anna, uczyła języka angielskiego w szkole średniej. Rodzina była wyznania mojżeszowego, ale świecka zarazem.

W czasie okupacji niemieckiej pod koniec wojny, kiedy zainstalowano na Węgrzech skrajnie antysemicki i prohitlerowski marionetkowy rząd Ferenca Szálasiego, Lantos brał udział w ruchu oporu (już przedtem był politycznie nastawiony przeciwko nazistom i ich sprzymierzeńcom). Przypłacił to aresztowaniem, wysiedleniem i pobytem w obozie koncentracyjnym, gdzie był zmuszany do pracy. Lantos jest jedynym ocalałym więźniem kacetu, który kiedykolwiek zasiadał w amerykańskim Kongresie. Dwukrotnie próbował ucieczki, uważając, jak sam potem powiedział, iż "nie ma nic do stracenia". Za drugim razem udało mu się powrócić do Budapesztu.

Przetrwać pomógł mu w dużej mierze "aryjski" wygląd (blond włosy i niebieskie oczy), a także pomoc szwedzkiego dyplomaty Raoula Wallenberga, który uratował wielu Żydów, korzystając ze swej pozycji i wynikającej z niej uprawnień, od zagłady, umieszczając ich (m.in. Lantosa i jego ciotkę) pod ochroną ambasady.

Aczkolwiek Lantos nigdy osobiście nie poznał swego wybawcy, kiedy został kongresmanem w dowód uznania przeforsował uchwałę, nadającą mu honorowe obywatelstwo USA i wzywającą, do wyjaśnienia jego dalszych losów w ZSRR.

Po wojnie rozpoczął studia na uniwersytecie w Budapeszcie (1946).

[edytuj] Pierwsze lata w nowym kraju

Sam Lantos powiadał o sobie, iż jest "Amerykaninem z wyboru" (ang. An American by choice). Latem 1947, dzięki uzyskanemu stypendium, mógł wyjechać do USA. Do Nowego Jorku przybył w sierpniu tegoż roku, gdzie postanowił zostać na stałe.

Studiował dalej na University of Washington oraz University of California (ekonomia, doktorat w 1953).

Przed rozpoczęciem kariery w Izbie, Lantos pracował jako profesor ekonomii, dziennikarz telewizyjny oraz senacki doradca ds. gospodarczych i zagranicznych.

[edytuj] Izba Reprezentantów

Aczkolwiek ogólnie w wyborach 1980 roku demokraci utracili na rzecz republikanów Biały Dom i większość w Senacie, zachowali kontrolę nad Izbą Reprezentantów, a nawet pokonali kilku urzędujących republikanów. Jednym z nich był William H. Roye z 11. okręgu Kalifornii, którego miejsce zajął Tom Lantos.

Wybierany ponownie w latach: 1982, 1984, 1986, 1988, 1990, 1992, 1994, 1996, 1998, 2000, 2002, 2004 i 2006.

[edytuj] Pozycje polityczne

Jako kongresman Tom Lantos:

• Popierał prawo do przerywania ciąży oraz badania nad komórkami macierzystymi w celach medycznych
• Sprzeciwiał się uczynieniu z PATRIOT Act stale obowiązującego prawa
• Popierał prawa mniejszości seksualnych, w tym do zawierania małżeństw i adopcji
• Popierał zniesienie kary śmierci, oraz głosował za obowiązkiem przeprowadzenia testów DNA przy wydawaniu wyroków śmierci przez sądy federalne
• Popierał legalizację marihuany do celów medycznych
• Sprzeciwiał się nieograniczonemu prawu do posiadania broni palnej
• Początkowo głosował za wysłaniem wojsk do Iraku, ale szybko znalazł się w opozycji wobec interwencji, uznając ją za błąd

[edytuj] Sprawy zagraniczne

Jednymi z głównych przedmiotów zainteresowań Lantosa były sprawy zagraniczne. Jako jeden z mniejszości demokratów popierał udział w pierwszej wojnie w Zatoce Perskiej (1991). Doprowadził m.in. do przesłuchania przed Kongresem młodej mieszkanki Kuwejtu, która opowiedziała o zbrodniach popełnianych w jej kraju przez wojska okupacyjne. Później jednak się okazało, iż była to mistyfikacja, a ową kobietą była córka ambasadora Kuwejtu w USA, która zataiła swoją tożsamość.

Jako jeden z założycieli i przywódców Congressional Human Rights Caucus Lantos nawoływał do zaangażowania Stanów Zjednoczonych tam, gdzie łamane są prawa człowieka (ale kładąc przy tym nacisk na współpracę z innymi krajami i ONZ). Ostatnio, dn. 28 kwietnia 2006, Lantos wraz z czterema innymi członkami Kongresu został aresztowany przed ambasadą Sudanu w Waszyngtonie (za "udział w nielegalnym zgromadzeniu"), gdzie protestowano przeciwko bierności społeczności międzynarodowej wobec ludobójstwa w Darfurze.

[edytuj] Rodzina

W lipcu 1950 ożenił się z Annette Tillemann, którą znał jeszcze z czasów dzieciństwa na Węgrzech. Mają dwie córki: Annette i Katrinę. Lantos pozostał praktykującym Żydem, ale jego żona i córki wyznają mormonizm.

Katrina jest żoną byłego demokratycznego kongresmana z New Hampshire i ambasadora w Danii Richarda Swetta.

[edytuj] Ciekawostka

• Lantos występował w nagrodzonym Oskarem dokumencie The Last Days w reżyserii Stevena Spielberga o holocauście.
• Jest właścicielem małego białego teriera o imieniu Mackó (po węgiersku "mały niedźwiedź"), który często przebywa ze swoim panem w jego biurze w Waszyngtonie, tak jak poprzedni pies kongresmana, pudel Gigi.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (en)
• Strona oficjalna
• Profil NNDB
• On the Issues