Van Galen (1942)

Z Wikipedii

Van Galen
Hr.Ms "Van Galen" po wojnie - źródło Koninklijke Marine
Historia
Położenie stępki	27 lipca 1939
Wodowanie	17 kwietnia 1941
Oddanie do służby	11 lutego 1942
Wycofanie ze służby	1953 (rezerwa)
Status okrętu	złomowany 1957
Stocznia	Denny w Dumbarton
Wcześniejsza nazwa	Noble (budowa)
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 1760 t pełna: 2330 t
Długość	108,6 m
Szerokość	10,8 m
Zanurzenie	3,9 m
Napęd	2 turbiny parowe o mocy łącznej 40 000 KM, 2 kotły parowe Admiralicji, 2 śruby
Prędkość	36 w
Zasięg	5500 mil morskich przy 15 w
Załoga	218
Uzbrojenie	6 x 120 mm (3xII), 4 x 40 mm plot (1xIV), 6 x 20 mm plot (2xII, 2xI), 10 wt 533 mm (2xV), bg, 2 mbg - stan na 1943 - szczegóły poniżej

Hr.Ms. Van Galen – holenderski niszczyciel z okresu II wojny światowej, należący do brytyjskiego typu N (J/K/N), w służbie holenderskiej w latach 1942-1956. Podczas wojny służył głównie na Oceanie Indyjskim, nosił wtedy numer taktyczny G84, po wojnie: J-3, JT-3, D-803.^[1] Budowany był dla marynarki brytyjskiej pod nazwą "Noble".

Spis treści 1 Budowa 2 Służba 2.1 Ocean Indyjski 1942-1944 3 Europa Północna 1944-1945 4 Służba powojenna 5 Dane techniczne 5.1 Uzbrojenie 6 Przypisy 7 Źródła

[edytuj] Budowa

Budowę okrętu zamówiono dla marynarki brytyjskiej Royal Navy 15 kwietnia 1939 na podstawie programu z 1939 roku, podobnie jak innych niszczycieli typu N. Stępkę pod budowę położono 27 lipca 1939 w stoczni William Denny & Brothers (Denny) w Dumbarton w Szkocji, budowę rozpoczęto pod nazwą "Noble". Przed wodowaniem, okręt 18 marca 1941 sprzedano Holandii, która poniosła duże straty w niszczycielach w lutym-marcu 1941 na Dalekim Wschodzie (początkowo miały być przekazane "Norman" i "Norseman" lecz zamieniono je z powodu opóźnień budowy spowodowanych bombardowaniami stoczni). Kadłub wodowano 17 kwietnia 1941. Okręt przyjęto do służby w marynarce holenderskiej 11 lutego 1942, jeszcze przed oficjalnym ukończeniem budowy 21 lutego 1942. Otrzymał nazwę "Van Galen", którą nosił przed nim zatopiony niszczyciel typu Admiralen. W tej samej stoczni budowano też równocześnie niszczyciel holenderski "Tjerk Hiddes" (ex "Nonpareil") tego samego typu, a wcześniej zbudowano HMS "Jaguar" i HMS "Kandahar" identycznych typów J i K. Koszt budowy wynosił 400 684 funtów, bez uzbrojenia i wyposażenia łączności. Po II wojnie światowej nazwę HMS "Noble" otrzymał w brytyjskiej służbie zwrócony przez Polskę niszczyciel "Piorun", ex. "Nerissa".

[edytuj] Służba

[edytuj] Ocean Indyjski 1942-1944

Po wejściu do służby okręt przydzielono do 7. Flotylli Niszczycieli brytyjskiej Floty Wschodniej. Przez pierwszy okres uzyskiwania gotowości bojowej, stacjonował w Scapa Flow w składzie Floty Metropolii (Home Fleet). 15 kwietnia 1942 wyruszył docelowo na Ocean Indyjski, płynąc w eskorcie konwoju WS-18 z Wielkiej Brytanii przez Freetown. W czerwcu dotarł do bazy Kilindini, skąd następnie pełnił służbę eskortową na Oceanie Indyjskim w składzie brytyjskiej Floty Wschodniej.

Na przełomie lipca i sierpnia 1942 wziął udział w operacji Stab - w osłonie pancernika "Warspite" i lotniskowców HMS "Illustrious" i "Formidable" - polegającej na pozorowaniu zamiaru desantu na Andamanach, przerwanej na początku sierpnia. Od 9 września brał udział w inwazji na francuski Madagaskar. 10 września wraz z krążownikiem "Jacob van Heemskerck" i niszczycielami HMAS "Napier" i HMS "Inconstant"^[2] brał udział w desancie komandosów w Morondava na zachodnim wybrzeżu Madagaskaru (operacja Tamper).

Następnie "Van Galen" został w październiku 1942 skierowany do służby konwojowej na wodach Australii, głównie pomiędzy Sydney a Fremantle i na południowozachodnim Pacyfiku, w składzie amerykańskiej 7. Floty (wraz z "Tjerk Hiddes" i krążownikiem "Tromp"). W listopadzie brał udział w ewakuacji wojska z Timoru do Darwin w Australii. W kolejnych miesiącach powrócił do służby konwojowej. W dniach 18-24 lutego 1943 osłaniał na odcinku z Fremantle do Melbourne duży konwój statków pasażerskich przewożących australijską 9. Dywizję Piechoty z Adenu do Australii (wraz z "Tjerk Hiddes", "Tromp" i HMAS "Adelaide" - operacja Pamphlet).

W lutym 1944 okręt powrócił wraz z "Tjerk Hiddes" i "Tromp" w skład brytyjskiej Floty Wschodniej, bazując głównie w Trincomalee. Od 22 marca wziął udział w operacji Diplomat - wypadzie głównych sił floty z lotniskowcem "Illustrious" na Oceanie Indyjskim w celu spotkania z lotniskowcem USS "Saratoga. Wchodził następnie w skład Zespołu 69 (Task Force 69) ubezpieczającego atak samolotów z lotniskowców zespołu TF 70 (HMS "Illustrious" i USS "Saratoga") na bazę japońską w Sabang 19 kwietnia 1944 (operacja Cockpit), a następnie podobny atak tych lotniskowców na Surabaję 17 maja (w składzie zespołu TF 65, osłaniającego TF 66 - operacja Transom).

W czerwcu okręt powrócił do służby eskortowej na Oceanie Indyjskim. W październiku wziął udział w operacji Millet, mającej rozproszyć uwagę japońską przed amerykańskim lądowaniem na Leyte. W składzie 2. grupy zespołu 63 (z krążownikiem HMS "London" i niszczycielami HMS "Raider" i HMAS "Norman") osłaniał lotniskowce 17 października podczas ataków na wyspę Nancowry oraz bombardował wyspę Car Nicobar na Nikobarach.

[edytuj] Europa Północna 1944-1945

W listopadzie 1944 "Van Galen" został skierowany z powrotem do Wielkiej Brytanii. Od grudnia pełnił służbę konwojową na południowowschodnich podejściach do Wielkiej Brytanii, bazując w Plymouth, w składzie 8. Flotylli Niszczycieli. Od marca do lipca 1945 był remontowany w Southampton. 28 sierpnia 1945 przybył po raz pierwszy do Amsterdamu w Holandii.

[edytuj] Służba powojenna

Po zakończeniu wojny, jeszcze w 1945 "Van Galen" został skierowany do służby kolonialnej w Holenderskich Indiach Wschodnich (obecnej Indonezji), gdzie toczyły się walki niepodległościowe. W 1948 powrócił do Holandii na remont.

W latach 1951-1952 służył w składzie sił ONZ podczas wojny koreańskiej, po czym powrócił na wody europejskie. W 1951 został uszkodzony przez tajfun Ruth koło Japonii^[3].

W 1953 został wycofany do rezerwy, a w 1956 skreślony z listy floty i w lutym 1957 złomowany.

[edytuj] Dane techniczne

Uwaga - dane dotyczące uzbrojenia i radarów odnoszą się ogólnie do okrętów typu N - daty zmian są przybliżone.

[edytuj] Uzbrojenie

• 6 dział 120 mm QF Mk XII na podwójnych podstawach CP Mk XIX, osłoniętych maskami (3xII)
  • długość lufy: L/45 (45 kalibrów), donośność maksymalna 15.520 m, kąt podniesienia +40°, masa pocisku 22,7 kg
• 1 działo plot 102 mm QF Mk V na podstawie HA Mk III
  • długość lufy: L/45, kąt podniesienia +80°, masa pocisku 14,06 kg
    • do 1942/1943
• 4 automatyczne armaty przeciwlotnicze 40 mm Vickers Mk VIII ("pom-pom") poczwórnie sprzężone na podstawie Mk VII (1xIV)
• 4-6 automatyczne działka plot 20 mm Oerlikon 20 mm (ilość stopniowo wzrastała, 4xI do 6xI, później 2xII i 2xI)
• 5 wyrzutni torpedowych 533 mm w aparacie torpedowym PR Mk II (1xV), 5 torped Mk IX
  • • od 1942/1943 - 10 wyrzutni, 2xV
• 1 zrzutnia na 6 bomb i 2 miotacze bomb głębinowych (20-45 bomb głębinowych)

Wyposażenie

• hydrolokator Asdic
• system kierowania ogniem artylerii: osobne dalocelownik (DCT) i główny dalmierz z punktem kierowania ogniem plot (na nadbudówce dziobowej)
• radar dozoru ogólnego Typ 286 (na głównym maszcie), później Typ 291
• radar kierowania ogniem plot Typ 285 (na stanowisku dalmierza)

[edytuj] Przypisy

1. ↑ http://netherlandsnavy.nl/Nclass.htm
2. ↑ Według innych źródeł, "Tjerk Hiddes" zamiast "Inconstant".
3. ↑ Google Books - Andrew Rose, Sandra Rose: Man Overboard: The HMAS Nizam Tragedy, ISBN 0977523802, str. 43

[edytuj] Źródła

• Geoffrey B Mason: HMS NOBLE/Dutch VAN GALEN - N-class Destroyer