Wilhelm Jan Fedorko
Z Wikipedii
Wilhelm Jan Fedorko (ur. 22 czerwca 1896 w Jaśle) - major Wojska Polskiego, syn Jerzego i Marii z domu Wójcik. Do wybuchu I wojny światowej kończy 7 klas gimnazjalnych i będąc w klasie ósmej bez zgody rodziców wstępuje 8 września 1914 r. do Legionów Józefa Piłsudskiego. Otrzymuje urlop na studia i 2 marca 1915 r. zdaje egzamin dojrzałości w Wiedniu. Powraca w szeregi Legionów Polskich i bierze udział w walkach w Karpatach, Małopolsce Wschodniej i na Wołyniu, gdzie zostaje ranny w rękę 29 października 1915 r. pod Kościuchnówką. W wyniku starań rodziców 2 kwietnia 1916 r. zwalnia się z Legionów (mając stopień sekcyjnego-kaprala). Po 6 tygodniach pobytu w domu zostaje powołany do odbycia służby wojskowej w 57 pułku piechoty wojska austriackiego w Tarnowie. Skończył szkołę oficerską w Opawie.
Spis treści |
[edytuj] Przebieg służby wojskowej
- 08-09-1914 – 06-04-1916 w 4 batalionie 2 Pułku Piechoty Legionów i 7 batalionie 6 Pułku Piechoty Legionów jako sekcyjny 7 kompanii 6 pp. na froncie rosyjskim w Karpatach, Małopolsce Wschodniej i na Wołyniu. 29-10-1915 po raz pierwszy ranny;
- 15-05-1916 – 01-11-1918 szkoła oficerska 57 Austriackiego Pułku Piechoty w Opawie, 12-11-1916 mianowany oficerem. Od 01-12-1916 walki na froncie włoskim. 25-05-1917 ciężko ranny w lewą pierś pod S. Giovanni, hospitalizowany w szpitalu włoskim do 15-02-1918. 15-08-1918 wraca na front. 57 PP wymówił posłuszeństwo władzom austriackim i wrócił do Tarnowa z frontu włoskiego. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę Wilhelm Fedorko wraca z frontu 13-11-1918.
- 01-11-1918 – 02-07-1920 w III batalionie 16 Pułku Piechoty. i batalionie szturmowym 6 Dywizji Piechoty na froncie ukraińskim i wschodnim jako ppor. i por. oraz dowódca kompanii ckm;
- 02-07-1920 – 02-07-1922 w 16 Pułku Piechoty w Tarnowie jako dowódca kompanii ckm i adiutant I/16 pp., w maju 1922 zweryfikowany jako kapitan ze starszeństwem 01-06-1919.
- 02-07-1922 – 09-03-1930 w 73 Pułku Piechoty w Katowicach jako kapitan i dowódca szkoły podoficerskiej 73 Pułku Piechoty, I oficer sztabowy 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty, dowódca I/73 pp. i oficer do spraw tajnych (mob.);
- 09-03-1930 – 15-06-1939 w Korpusie Ochrony Pogranicza jako komendant rejonu Przysposobienia Wojskowego brygady KOP „Grodno”, do końca 1936 r., następnie kwatermistrz batalionu KOP „Skałat”;
- 19-03-1938 – awansowany na majora ze starszeństwem 01-01-1938;
- 15-06-1939 – 19-09-1939 major i dowódca III batalionu 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty, w walkach wojny obronnej wrześniowej 1939 r. ranny nad Bzurą 19-09-1939 r. dostaje się do niewoli niemieckiej;
- 11-07-1945 – 05-12-1947 komendant wojskowy miasta Bari we Włoszech, następnie komendant obozów repatriacyjnych w Anglii. Wraca do kraju 05-12-1947 r.
[edytuj] Czasokres pobytu na froncie
- 25-10-1914 – 01-12-1914 w IV batalionie 2 Pułku Piechoty Legionów w Karpatach;
- 05-03-1915 – 01-04-1915 w IV batalionie 2 Pułku Piechoty Legionów w Małopolsce Wschodniej;
- 15-07-1915 – 29-10-1915 w VII batalionie 6 Pułku Piechoty Legionów na Wołyniu;
- 01-12-1916 – 25-05-1917 w 6 kompanii 57 Austriackiego Pułku Piechoty jako chorąży, dowódca półkompanii na froncie włoskim;
- 15-08-1918 – 01-09-1918 w II batalionie 57 Austriackiego Pułku Piechoty w stopniu podporucznika jako dowódca samodzielnego plutonu rkm na froncie włoskim;
- 15-12-1918 – 25-06-1919 w III batalionie 16 Pułku Piechoty w stopniu podporucznika jako dowódca kompanii ckm na froncie ukraińskim - pod Przemyślem i Lwowem. Za walkę odznaczony Krzyżem Walecznych;
- 17-08-1919 – 02-05-1920 w 6 Dywizji Piechoty, dowódca kompanii ckm w batalionie szturmowym na froncie wschodnim;
- 01-09-1939 – 18-09-1939 dowódca III batalionu 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty w stopniu majora w walkach nad Bzurą.
[edytuj] Udział w wojnie obronnej 1939 roku
Jako major i dowódca III batalionu 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty wyróżnił się wyjątkowym charakterem dowódczym na najbardziej zagrożonych odcinkach w walkach nad Bzurą. W dniu 16-09-1939 idąc w godzinach rannych z batalionem w marszu bojowym z Gogolina Południowego na Kozłów Szlachecki i Sochaczew natknął się na kolumnę niemiecką, z miejsca rozwinął batalion po obu stronach drogi – wywiązał się ostry bój spotkaniowy. Wkrótce zostaje ranny w głowę odłamkiem granatu artyleryjskiego, a z nim podporucznik Jerzy Krines i goniec batalionowy kapral Portyk. Nadchodzi major Iwaszkiewicz ze sztabu Piech. Dyw. i zleca przekazanie dowództwa kapitanowi Koziołowi, dowódcy kompanii ckm. Mimo rany major Wilhelm Fedoro zatrzymuje dowodzenie, usprawnia szyki pierwszej linii, osobiście rozmieszcza pluton przeciwpancerny.
Ogromny nacisk nieprzyjaciela wspomaganego ogniem artyleryjskim jest odpierany ogniem i walką, którą prowadzi do późnego wieczora. Dopiero na rozkaz dowódcy 26 DP płk dypl. Brzechwy-Ajdukiewicza wieczorem odrywa się od nieprzyjaciela.
W nocy z 18 na 19 września z lasów Budy Stare prowadzi batalion na przeprawę Bzury pod Brochowem, po przekroczeniu której zostaje po raz drugi ranny i 19 września o godz. 4:00 dostaje się do niewoli. Wraz z całym wziętym do niewoli dowództwem trafia do obozu jeńców wojennych w Murnau (Oflag VIIA Murnau). Tam prowadzi potajemne kursy taktyczne dla młodszych oficerów. W obozie tym była planowana i przygotowana przez oddział szturmowy SS masakra polskich oficerów, której nie zdążyli przeprowadzić na skutek przyspieszenia forsownego marszu oddziałów amerykańskich, które w porę otworzyły bramy obozu.
[edytuj] Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari za bohaterską walkę we wrześniu 1939 r.
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Krzyż Legionowy
- Medal Pamiątkowy za Wojnę
- Odznaka Obrońcy Przemyśla
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Brązowy Medal za długoletnią służbę
- Medal za Zasługi dla Obronności Kraju
- Medal 30-lecia Polski Ludowej
- Złota Odznaka Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego
[edytuj] Źródła
- zapiski Wilhelma Jana Fedorko zebrane przez syna, Stefana Witolda Fedorko.
- P. A. Kukuła, Piechurzy Kutnowskiego Pułku
