Wojsko I Rzeczypospolitej w 1792
Z Wikipedii
| Wojna polsko-rosyjska 1792 |
|---|
|
Opsa – Stołpce – Mir – Boruszkowice – Zelwa – Zieleńce – Wojszki – Dubienka – Krzemień – Brześć – Markuszów |
Struktura organizacyjna wojska I Rzeczypospolitej w 1792 r., w czasie wojny w obronie Konstytucji 3 Maja.[1]
Książę Poniatowski miał początkowo ok. 17 000 żołnierzy, z czego wydzielił samodzielne brygady Tadeusza Kościuszki i Michała Wielhorskiego. Dołączył do niego później Michał Lubomirski ze swoją dywizją liczącą 4 500 wojska i gen. Józef Zajączek z 5 500 wojska. Dodatkowo w Kamieńcu Podolskim została nie wykorzystana załoga licząca 3 374 żołnierzy, w tym dwa regimenty piechoty.
Na Litwie po zdradzie pruskiego sojusznika i współdziałającego z nim księcia Ludwika Wirtemberskiego, armia litewska dowodzona odtąd przez generała Józefa Judyckiego została pobita w bitwie pod Mirem 10 czerwca 1792. Po zmianie nieudolnego dowódcy 4 lipca 1792, armia litewska poniosła kolejną porażkę w bitwie pod Zelwą. Dalsze wycofywanie się w kierunku Warszawy doprowadziło do zaciętej obrony Brześcia oraz bitew w obronie przepraw na Bugu pod Grannem i Krzemieniem.
Spis treści |
[edytuj] Wojska koronne
Zobacz więcej w osobnym artykule: Armia koronna.[edytuj] Piechota koronna
- Regiment Gwardii Pieszej Koronnej
- 1 Regiment Pieszy Koronny Augustyna Gorzeńskiego
- 2 Regiment Pieszy Koronny Józefa Wodzickiego
- 3 Regiment Pieszy Czapskiego
- 4 Regiment Pieszy Buławy Wielkiej Koronnej
- 5 Regiment Fizylierów
- 6 Regiment Pieszy Łanowy
- 7 Regiment Pieszy Potockiego
- 8 Regiment Pieszy Buławy Polnej Koronnej
- 9 Regiment Pieszy Raczyńskiego
- 10 Regiment Pieszy Ordynacji Rydzyńskiej
- 11 Regiment Pieszy Grenadierów Janusza Stanisława Ilińskiego
- 12 Regiment Pieszy Koronny Jana Malczewskiego
- 13 Regiment Pieszy Ordynacji Ostrogskiej
- 14 Regiment Pieszy im. Potockich
- 15 Regiment Pieszy Koronny Jana Augusta Cichockiego
- Korpus Strzelców
- Batalion skarbowy
- Garnizon Częstochowa
- Garnizon Poznań
- Chorągiew Węgierska Buławy Wielkiej Koronnej (1717-1789, wznowiona 1793)
- Chorągiew Węgierska Buławy Polnej Koronnej (1717-1789, wznowiona 1793)
- Chorągiew Węgierska Marszałka Wielkiego Koronnego (1717-1794)
- Milicja Warszawy
- Milicje 'ukraińskie' (wg Wolańskiego)
[edytuj] Jazda koronna[2]
- Gwardia Konna Koronna
- 1 Brygada Kawalerii Narodowej (1 Wielkopolska) Damazego Mioduskiego
- 2 Brygada Kawalerii Narodowej (2 Wielkopolska) Pawła Biernackiego
- 3 Brygada Kawalerii Narodowej (1 Małopolska) Piotra Hadziewicza
- 4 Brygada Kawalerii Narodowej (2 Małopolska) Jana Eryka Potockiego
- 5 Brygada Kawalerii Narodowej (3 Ukraińska) Rafała Dzierżka
- 6 Brygada Kawalerii Narodowej (2 Ukraińska) Rocha Jerlicza
- 7 Brygada Kawalerii Narodowej (1 Ukraińska) Stefana Lubowidzkiego
- 8 Brygada Kawalerii Narodowej (4 Ukraińska) Stanisława Mokronowskiego
- 1 Pułk Przedniej Straży im. Królowej
- 2 Pułk Przedniej Straży Buławy Wielkiej Koronnej
- 3 Pułk Przedniej Straży Buławy Polnej Koronnej
- 4 Pułk Koronny Przedniej Straży Xcia Wirtemberga
- 5 Pułk Koronny Przedniej Straży Xcia Lubomirskiego
- 1 Pułk Wiernych Kozaków Jana Potockiego
- 2 Pułk Wiernych Kozaków Poniatowskiego/ Chomentowskiego
- Pułk Ułanów Nadwornych Koniga
- Ochotnicy ukraińscy (wg Wolańskiego)
[edytuj] Wojska techniczne
- Korpus Artylerii Koronnej
- Korpus Inżynierów Koronnych
- Korpus Pontonierów Koronnych
[edytuj] Wojska litewskie
Zobacz więcej w osobnym artykule: Armia Wielkiego Księstwa Litewskiego.[edytuj] Piechota litewska
- Regiment Gwardii Pieszej Wielkiego Księstwa Litewskiego
- 1 Regiment Pieszy Buławy Wielkiej Litewskiej
- 2 Regiment Pieszy Buławy Wielkiej Litewskiej
- 3 Regiment Pieszy Buławy Polnej Litewskiej
- 4 Regiment Pieszy Buławy Polnej Litewskiej
- 5 Regiment Pieszy Litewski Pawła Jerzego Grabowskiego
- 6 Regiment Pieszy Litewski Ksawerego Niesiołowskiego
- 7 Regiment Pieszy Litewski Xcia Kazimierza Nestora Sapiehy
- 8 Regiment Pieszy Domu Radziwiłłów
- Chorągiew Węgierska Buławy Wielkiej Litewskiej (1717-1793)
- Chorągiew Węgierska Buławy Polnej Litewskiej (1717-1793)
- Chorągiew Węgierska Trybunału Litewskiego (od 22 czerwca 1790)
- Chorągiew Węgierska Marszałka Wielkiego Litewskiego (1717-1794)
- Chorągiew Skarbowa
- Piechota z Nieświeża
- Strzelcy z Nieświeża
- III Batalion Lekkiej Piechoty Trębickiego (nowo erygowany)
[edytuj] Jazda litewska
- Regiment Gwardii Konnej Wielkiego Księstwa Litewskiego
- 1 Brygada Kawalerii Narodowej Wielkiego Księstwa Litewskiego, potocznie: Husarska lub Kowieńska
- 2 Brygada Kawalerii Narodowej Wielkiego Księstwa Litewskiego, potocznie: Petyhorska lub Pińska
- 3 Brygada Kawalerii Narodowej Wielkiego Księstwa Litewskiego
- 1 Pułk Przedniej Straży JKM Wielkiego Księstwa Litewskiego Michała Kirkora
- 2 Pułk Przedniej Straży Buławy Wielkiej Litewskiej Józefa Jeleńskiego
- 3 Pułk Przedniej Straży Buławy Polnej Litewskiej Antoniego Chlewińskiego
- 4 Pułk Litewski Przedniej Straży Józefa Bielaka
- 5 Pułk Litewski Przedniej Straży Stanisława Byszewskiego
- Pułk Tatarski Jakuba Azulewicza (milicja Króla)
- Pułk Tatarski Aleksandra Ułana (nowo erygowany)
- Ordynacka Złota Chorągiew Radziwiłłów
- Chorągwie słucka i kojdanowska (kozackie) Radziwiłłów
- Ochotnicy Bujnickiego
- Wolontariusze 'grodzieńscy'
[edytuj] Wojska techniczne
- Korpus Artylerii Litewskiej
- Artyleria z Nieświeża
- Korpus Inżynierów Wielkiego Księstwa Litewskiego
Przypisy
- ↑ Uwaga przy numeracji regimentów i pułków! Numeracja jednostek wielokrotnie ulegała zmianie, dlatego powyższe numery odpowiadają wyłącznie stanowi z 1792 r. i mogą odbiegać o tych, powszechnie przyjętych w literaturze dla konkretnych jednostek (ostrożnie przy ewentualnym linkowaniu).
- ↑ Isnieją 2 sposoby numeracji brygad koronnych 5-8 Kawalerii Narodowej. Wg pierwszego (przyjętego m.in. przez B. Gembarzewskiego) istniały 4 brygady "ukraińskie": 5 Brygada Kawalerii Narodowej to inaczej 3 Ukraińska Brygada Kawalerii Narodowej, 6 Brygada KN - 2 Ukraińska Brygada KN, 7 Brygada KN - 1 Ukraińska Brygada KN a 8 Brygada KN - 4 Ukraińska Brygada KN. Według drugiego sposobu numeracji istniały tylko 2 brygady "ukraińskie", a pozostałe 2 były "wołyńskie": 5 Brygada KN - 1 Ukraińska Brygada KN, 6 Brygada KN - 2 Wołyńska Brygada KN, 7 Brygada KN - 1 Wołyńska Brygada KN a 8 Brygada KN - 2 Ukraińska Brygada KN.
[edytuj] Bibliografia
- Krzysztof Bauer, Wojna w obronie konstytucji 3 maja i niepodległości Rzeczypospolitej", w: Mówią wieki.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Regimenty piesze koronne: 1 * 2 * 3 * 4 * 5 * 6 * 7 * 8 * 9 * 10 * 11 * 12 * 13 * 14 * 15 * 16 * 17 * 18 * 19 * 20 * 21 * Pod im. Konfederacji Wolnych (1792-1794) * Regimenty 'grenadierów' insurekcji 1794: 1 Grenadierów Krakowskich * 2 Grenadierów Krakowskich * Grenadierów Lubelskich * Grenadierów Sandomierskich Gwardia Piesza: Regiment Gwardii Pieszej Koronnej
Pułk ułanów królewskich: 1 Pułk Ułanów Nadwornych * Pod im. Humańskiej Pułki koronne Przedniej Straży: 1 Pułk PS im. Królowej * 2 Pułk PS Buławy W. Koronnej * 3 Pułk PS Buławy P. Koronnej * 4 Pułk PS * 5 Pułk PS * Pułk PS Wolnej Konfederacji Pułki Kozaków: 1 Pułk Wiernych Kozaków * 2 Pułk Wiernych Kozaków Regimenty dragonów koronnych: Regiment Gwardii Konnej Koronnej * Regiment Konny im. Królowej * Regiment Konny im. Królewicza * Regiment Konny Buławy W. Koronnej * Regiment Konny Buławy P. Koronnej Pułki konne powstania 1794: Pułk Lekkokonny Starozakonny * Pułk Wolontariuszy Konnych W. Kwaśniewskiego
Regimenty piesze litewskie: 1 * 2 * 3 * 4 * 5 * 6 * 7 * 8 * 9 Gwardia Piesza: Regiment Gwardii Pieszej Wlk. Ks. Lit.
Pułk ułanów królewskich: 2 Pułk Ułanów Nadwornych Pułki litewskie Przedniej Straży: 1 Pułk Przedniej Straży JKM * 2 Pułk Przedniej Straży Buławy W. Litewskiej * 3 Pułk Przedniej Straży Buławy P. Litewskiej * 4 Pułk PS * 5 Pułk PS * 6 Pułk PS (Pułk Tatarski J. Azulewicza) * 7 Pułk Tatarski Wlk. Ks. Lit. (Pułk Tatarski A. Ułana) * 8 Pułk Jazdy Wlk. Ks. Lit. Regimenty dragonów litewskich: Regiment Gwardii Konnej Wlk. Ks. Lit. (Regiment Karabinierów Gwardii Wlk. Ks. Lit.) * Regiment Dragonów Królewicza Wlk. Ks. Lit. * Regiment Konny Buławy W. Litewskiej * Regiment Konny Buławy P. Litewskiej Pułki konne powstania 1794: 1 Pułk Konny Ochotników Żmudzkich * 2 Pułk Konny Ochotników Żmudzkich * Pułk Konny Grodzieński * Pułk Konny Ks. K. Sapiehy * Pułk Konny Powiatu Lidzkiego
autorament * chorągwie kopijnicze, strzelcze, tatarskie, wołoskie * hajducy * husaria * Kawaleria Narodowa * konfederacja barska 1768-72, targowicka 1792-93 * konfederacja żołnierska * korpus posiłkowy H.A. Lubomirskiego * Kozacy rejestrowi * Kozacy zaporoscy * Lisowczycy * oberszter * piechota dymowa, łanowa, wybraniecka * pospolite ruszenie * rejestr kozacki * Semeni * OdB w 1626 * OdB w 1633 * OdB w 1683 * OdB w 1792 * wojsko komputowe, kwarciane, ordynackie, zaciężne * Wojsko Kurlandii i Semigalii
Armia koronna * hetman wielki koronny * hetman polny koronny * Komisja Wojskowa Koronna * Korpus Inżynierów Koronnych Dywizje w XVII w.: J.S. Lubomirskiego * S.R. Potockiego Dywizje w XVIII w.: 1 * 2 * 3 * 4 * Kijowsko-Bracławska * Małopolska * Nadnarwiańska * Wielkopolska * Wołyńsko-Podolska Brygady Kawalerii Nar.: 1 * 2 * 3 * 4 * 5 * 6 * 7 * 8
Armia litewska * hetman wielki litewski * hetman polny litewski * Komisja Wojskowa Wlk. Ks. Lit. * Korpus Inżynierów Wlk. Ks. Lit. * Petyhorcy Dywizje w XVIII w.: 1 * 2 Brygady Kawalerii Nar.: 1 (Husarska, Kowieńska) * 2 (Petyhorska, Pińska) * 3
Insurekcja kościuszkowska: Najwyższy Naczelnik * insurekcja warszawska, wileńska, wielkopolska Dywizje: Najwyższego Naczelnika * J. Zajączka * S. Mokronowskiego * K. Sierakowskiego * Nadnarwiańska * A. Ponińskiego * J. H. Dąbrowskiego * Główna Litewska * F. Sapiehy * R. Giedroycia
