Filozofia chińska
Z Wikipedii
Filozofia chińska - doktryny powstałe w starożytnych Chinach, których głównym tematem były zagadnienia etyczne i polityczne. W klasycznej filozofii chińskiej dominowały dwie szkoły: konfucjanizm i taoizm. Ważne znaczenie miały także inne prądy: legizm, motizm, sofizm chiński oraz nauka o Yin i Yang.
Spis treści |
[edytuj] Konfucjanizm
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: konfucjanizm.
Konfucjanizm doktryna stworzona przez Konfucjusza (551-479 p.n.e. i rozwijana następnie przez Mencjusza, który skodyfikował jej podstawy filozoficzne oraz Xunzi. Głosiła, że przestrzeganie obowiązków wobec ojca, męża, władcy, starszego brata i przyjaciela jest podstawą porządku państwa oraz warunkiem osiągnięcia tzw. niebiańskiego spokoju. Szkoła neokonfucjańska (główni przedstawiciele - Zhuxi i Wang Yangmin) stała się od XI wieku państwową filozofią Chin. Główne teksty konfucjańskie to: Lunyu (Dialogi konfucjańskie), Księga Mencjusza, Doktryna środka i Wielka Nauka.
W opozycji do konfucjanizmu powstawał legizm. Doktryna legizmu głosiła obowiązek przestrzegania prawa bez względu na jej moralny aspekt. Jej najbardziej znanym przedstawicielem był Han Feizi (III wiek p.n.e.).
[edytuj] Taoizm
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: taoizm.
Za twórcę taoizmu, czyli "nauki o słusznej drodze i mądrości", uważa się Laozi zwyczajowo uznawanego za autora księgi Tao Te Ching (V wiek p.n.e., rozwiniętej później przez Zhuangzi (IV wiek p.n.e.). Ujmowała ona ludzkie życie jako włączone w drogę natury tao, którą należy odnaleźć i podporządkowując jej własne życie zaprzestać działań z nią sprzecznych.
[edytuj] Yin i Yang
Nauka o Yin i Yang została wyłożona w anonimowej księdze I ching głoszącej, że świat jest miejscem ścierania się dwóch przeciwstawnych zasad: aktywnej, męskiej i jasnej yang oraz pasywnej, kobiecej i ciemnej yin. Wszystkie rzeczy wynikły z tych prazasad i składają się z pięciu pierwiastków: wody, ognia, ziemi, drewna i metalu (por. arystotelesowskie pięć elementów).
[edytuj] Motizm
Motizm to nauka stworzona przez Moziego (V wiek p.n.e.). Można ją uważać za chińską wersję utylitaryzmu. Uważała za główną zasadę etyczną pomyślność (pokój i dobrobyt) ludu. Z tego powodu Mozi sprzeciwiał się z wojnie oraz panującej kulturze (por. pacyfizm).
Logizm (określany czasem jako chiński sofizm) powstał w łonie szkoły motistów. Jego główny przedstawiciel, Gongsung Lonzi, zajmował się głownie rozważaniami logicznymi i filozofią języka. Do naszych czasów dotrwały tylko fragmenty jego pism z paradoksami podobnymi do paradoksów Zenona z Elei.
[edytuj] Bibliografia
- Fiodor Bykow, Powstanie chińskiej myśli politycznej i filozoficznej, Warszawa 1978
- Feng Youlan, Krótka historia filozofii chińskiej, Warszawa 2000
- Tadeusz Czarnik, Starożytna filozofia chińska, Kraków 2001
- (red. Beata Szymańska), Filozofia Wschodu, Kraków 2001
- (red. Marta Kudelska), Filozofia Wschodu - wybór tekstów, Kraków 2003
