Góra Kalwaria

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°58'24" N 021°12'52" E

Góra Kalwaria

Herb Góry Kalwarii

Gmina
- rodzaj

Góra Kalwaria
miejsko-wiejska

Prawa miejskie

1670

burmistrz

Barbara Samborska
(e-mail)

Położenie

51° 58'24'' N
21° 12'52'' E

Liczba mieszkańców (1992)
- liczba ludności

11 100

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

05-530

Tablice rejestracyjne

WPI

Położenie na mapie Polski

Urząd miejski³

ul. 3-ego Maja 10
05-530 Góra Kalwaria
tel. (22) 72-73-411 do 416; faks (22) 72-71-378
(e-mail)

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Góra Kalwaria (jid. גער Ger) - miasto w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, nad Wisłą. Liczba mieszkańców 11100.

[edytuj] Historia

Kamieniczki przy Rynku

Wieś rycerska Góra istniała już w XIII w., ale większe znaczenie zaczęła odgrywać od r. 1666, z chwilą gdy stała się własnością biskupa poznańskiego Stefana Wierzbowskiego. Zniszczenie wsi w czasie potopu szwedzkiego umożliwiło zrealizowanie planowanego założenia urbanistycznego - systemu dróg kalwaryjskich, przystosowanych do odprawiania nabożeństw pasyjnych. W roku 1670 wydany zostaje przywilej miejski (prawo magdeburskie) oraz nadana nazwa Nowa Jerozolima. Zostają osadzone zakony dominikanów, dominikanek, dominikanów obserwantów, bernardynów, pijarów, a samo miasto w całości przeznaczone jest dla katolików (zabroniono osiedlać się w nim Żydom). Po śmierci Wierzbowskiego następuje stopniowy upadek. Pod koniec XVIII w. i na początku XIX w. większość kościołów i kaplic zostaje rozebrana, a na początku XIX w. zostaje uchylony zakaz osiedlania się Żydów, którzy w krótkim stają się największą grupą wyznaniową w mieście. Góra Kalwaria staje się wtedy jednym z ważniejszych w Polsce centrów chasydyzmu (działa tu m. in. cadyk I. M. Alter). W latach 1867-1879 siedziba powiatu, 1883-1919 pozbawiona praw miejskich.

[edytuj] Zabytki

układ urbanistyczny zrealizowany po 1670 r., oparty w planie o formę krzyża łacińskiego, wytyczony na podstawie średniowiecznych planów Jerozolimy, z możliwym udziałem Tylmana z Gameren i charakteryzujący się wykorzystaniem naturalnego ukształtowania terenu. Został częściowo zatarty na skutek rozbudowy miasta na początku XIX w.
kościół pobernardyński Niepokalanego Poczęcia NMP, obecnie parafialny. Pierwotny drewniany kościół parafialny w tym miejscu stał już w XIII w., kolejny został wybudowany z fundacji biskupa Wierzbowskiego w 60. XVII w. i przekazany bernardynom. Obecny, trzeci z kolei został zbudowany w latach 1765-70 z fundacji marszałka Franciszka Bielińskiego według projektu Jakuba Fontany (jest to jedyne udokumentowane dzieło kościelne tego architekta)
dawne kaplice kalwaryjskie: tzw. "Ratusz Piłata", obecnie kościół filialny p. w. Podwyższenia Krzyża Św., barokowy 2 poł. XVII w., kaplica Zwiastowania
dawny kościół marianów, tzw. Wieczernik, z 1674 r.
dawne kolegium pijarów z 1675, przebudowane w XIX w.
klasycystyczne budynki z 1 połowy XIX w.: ratusz (Witkowski, Marconi), jatki, dawna synagoga