Historia informatyki
Z Wikipedii
Aby zapobiec konfliktom edycji inni użytkownicy proszeni są o niedokonywanie w nim zmian do czasu usunięcia tego komunikatu lub skontaktowanie się z wikipedystą Adzinok.
Spis treści |
[edytuj] Historia informatyki
Historia informatyki, w dzisiejszym znaczeniu tego słowa, rozpoczyna się w latach 40. XX wieku, kiedy pojawiają się pierwsze kalkulatory służące m.in. do mechanizacji procesu dekryptażu szyfrogramów niemieckiej maszyny szyfrowej Enigma. Są jednakże autorzy, sięgający w przeszłość aż do początków cywilizacji i upatrujący pierwocin informatyki (rozumianej po prostu jako dział techniki, zajmujący się sprzętowym przetwarzaniem informacji, zwłaszcza wyrażonej liczbowo) już w nacinaniu karbów na kości czy gałęzi, za pomocą której to czynności pierwotny człowiek odwzorowywał liczebność stada czy oddziałów wroga.
Bardzo wielu historyków informatyki rozpoczyna jej dzieje od wzmianki o abakus. tak też i my czynimy w tym miejscu, dzieje tej dyscypliny traktując z biegiem lat coraz bardziej szczegółowo - zgodnie z wyrażonym na początku tego omówienia poglądem najszczegółowiej od roku 1940. Od roku 1600 dzielimy historię informatyki na stulecia, od roku 1900 na dekady, od roku 1940 staramy się uchwycić fakty co rok.
[edytuj] Kalendarium
[edytuj] Do 1600
- 3000 p.n.e - Abakus - prekursor maszyn liczących używany w Babilonii
- 2500 p.n.e. - Abakus - prekursor maszyn liczących pod nazwą "swanpan" ("suanpan, suan-pan") używany w Chinach, pod nazwą "soroban" w Japonii, jako "szczoty" na terenach dzisiejszej Rosji
- 1800 p.n.e - dowody użycia w Babilonii algorytmów
- 450 p.n.e. - Abakus - w Rzymie i Grecji
- 1000 - Papież Sylwester II udoskonala abakus
- 1202 - Leonardo z Pizy, zwany Fibonacci wprowadza do użycia w Europie cyfry arabskie
[edytuj] 1600-1699
- 1614 - John Napier, szkocki matematyk, odkrywa logarytmy i konstruuje urządzenie (kostki Napiera) ułatwiające mnożenie liczb wielocyfrowych
- 1620 - Skala logarytmiczna (zob. suwak logarytmiczny) - stworzona przez Edmunda Guntera
- 1623 - Wilhelm Schickard, matematyk niemiecki konstruuje swój kalkulator (podobny do suwaka, ale znacznie bardziej skomplikowany), który nazywa "kalkulatorem-zegarem"
- 1632 - William Oughtred konstruuje suwaki - liniowy i kołowy
- 1642 - "Pasqualine", arytmometr skonstruowany przez Blaise'a Pascala
- 1646 - Sir Thomas Browne, lekarz angielski po raz pierwszy używa słów "komputer" i "elektryczność" (oczywiście, nie w dzisiejszym znaczeniu)
- 1668 - Sir Samuel Morland konstruuje maszynę (niedziesiętną) sumującą kwoty w ówczesnej walucie brytyjskiej.
- 1671 - Leibniz konstruuje swój arytmometr "koło Leibniza"
- 1678 - le Grillet De Roven, Francuz, projektuje maszynę liczącą, wykorzystując pewne pomysły Napiera i Pascala
[edytuj] 1700-1799
- 1709 - Giovanni Poleni buduje jeszcze jedną oryginalną maszynę liczącą
- 1725 - Basile Bouchon stosuje dziurkowaną taśmę do sterowania warsztatem tkackim
- 1728 - M. Falcon wynajduje warsztat tkacki, w którym posługiwano się kartami dziurkowanymi w postaci drewnianej płyty z systemem wywierconych otworów; nieco później udoskonali ten system Jacques de Vaucanson
- 1770-1776 - Mathieus Hahn konstruuje w Niemczech swoją maszynę mnożącą
- 1775 - Karol, 3 earl Stanhope konstruuje swoją maszynę liczącą
- 1784 - Lazare Carnot, francuski matematyk, mąż stanu i wojskowy - zakłada pierwsze w świecie biuro obliczeniowe
- 1786 - J. H. Müller, zawodowy oficer armii heskiej, projektuje maszynę różnicową do obliczania wartości wielomianów. Mogłaby ona być użyteczna do aproksymacji funkcji wielomianami, ale nie została zbudowana z braku funduszy
[edytuj] 1800-1899
- 1801 - Joseph Marie Jacquard wynajduje maszynę tkacką, sterowaną kartami perforowanymi
- 1812 - Abraham Stern konstruuje w Polsce arytmometr ręczny "Machina arithmetyczna do 4 działań z ułamkami"
- 1816 - Abraham Stern buduje "machinę pierwiastkującą";
- 1817 - Abraham Stern buduje "machinę rachunkową"; jest to połączenie dwóch poprzednio opracowanych maszyn; powstaje pierwszy na świecie arytmometr pięciodziałaniowy;
- 1820 - Charles Xavier Thomas, Francuz, tworzy doskonały ręczny kalkulator mechaniczny. Do 1965 roku wykonano i sprzedano 500 sztuk.
- 1822 - Charles Babbage tworzy koncepcję "machiny różnicowej"
- 1869 - William Stanley Jevons, logik z Owens College w Manchesterze, opracowuje maszynę do rozwiązywania zadań logicznych, mechanizującą w pewnym zakresie wnioskowanie dedukcyjne
- 1833 - Charles Babbage tworzy "machinę analityczną"; budowa urządzenia, faktycznie mechanicznego protokomputera, nie będzie zakończona
- 1834 - Ada Lovelace opisuje konstrukcje Babbage'a
- 1848 - George Boole tworzy swoją algebrę, która w sto lat później odegra kolosalną rolę w konstrukcji komputera
- 1850
- Amedee Mannheim udoskonala suwak; w tej właśnie postaci, zwanej "suwakiem Mannheima", urządzenie to będzie znane dziesięciolecia.
- D. D. Parmalee, amerykański konstruktor, patentuje sumator wyposażony w klawiaturę
- 1855 - Pehr George Scheutz buduje uproszczoną wersję maszyny różnicowej Babbage'a i wystawia ja w Paryżu
- 1872 - Frank Baldwin ulepsza kalkulator. Uzyskuje patent w roku 1875.
- 1874 - Willgodt Odhner skonstruował arytmometr zbudowany z zębatek o zmiennej liczbie zębów (tarcza Odhnera).Produkcja została rozpoczęta w Petersburgu w 1891r.
- 1878
- Pafnutij L. Czebyszew konstruuje maszynę do dodawania, którą udoskonali w 1881 r., rozszerzając jej możliwości eksploatacyjne o wykonywanie czynności mnożenia i dzielenia; maszyna wykorzystywał tzw. dziesiątkowanie ciągłe, umożliwiające zwiększenie szybkości pracy
- polski inżynier Bruno Abdank-Abakanowicz wynajduje mechaniczny integraf (odmiana integratora)
- 1879, 4 listopada - James Jacob Ritty patentuje kasę automatyczną
- 1880 - Lord Kelvin kreśli plany analizatora różniczkowego; nigdy nie zostaną zrealizowane
- 1880
- Herman Hollerith używa skonstruowanej przez siebie maszyny liczącej (właściwie zestawu maszyn) do przeprowadzenia obliczeń związanych ze spisem ludności w USA. Założona przez niego wówczas firma, to dzisiejszy IBM
- Ramon Verea, zamieszkały w Nowym Jorku Hiszpan, konstruuje pierwszy kalkulator mnożący liczby bezpośrednio, a nie przez powtarzane sumowanie
- 1881
- Edwin Thacher patentuje kolejne udoskonalenie suwaka
- James Ritty sprzedaje swój patent niejakiemu Jacobowi H. Eckertowi, który poźniej założy National Manufacturing Company (późniejsza NCR, National Cash Register).
- 1884 - powstaje Institute for Electrical Engineers (IEE, późniejszy IEEE).
- 1885 - Dorr E. Felt tworzy "Comptometer", pierwszy profesjonalny arytmometr, w którym liczby wprowadza się za pomocą klawiszy.
- 1886 - The American Arithmometer Company wprowadza na rynek maszynę sumującą konstrukcji Williama Sewarda Burroughsa.
- 1888 - William S. Burroughs uzyskuje patent na maszynę sumującą, która może drukować wyniki obliczeń
- 1889 - biurkowy arytmometr Felta, drukujący wyniki obliczeń
- 1892 - William S. Burroughs konstruuje 90-klawiszowy sumator, który może liczyć na liczbach 9-cyfrowych.
- 1894 - Otto Steiger patentuje maszynę mnożącą "Millionaire"
- 1896 - 3 grudnia Herman Hollerith organizuje Tabulating Machine Company z kapitałem początkowym 100 000 USD.
[edytuj] 1900-1909
- 1900 - Wielki sukces maszyn i firmy Hermana Holleritha przy obliczaniu wyników kolejnego spisu ludności USA. Użyto 311 tabulatorów, 20 sorterów i 1021 perforatorów, zużywając 120 milionów kart perforowanych.
- 1903 - Nikola Tesla patentuje obwody elektryczne nazwane "bramkami" i "przełącznikami".
- 1906 - Lee De Forest wynajduje w USA lampę elektronową (triodę). To jeden z przełomowych wynalazków w historii komputera
- 1907 - powstaje British Tabulating Machine Company (BTM), korzystająca z maszyn i patentów Hermana Holleritha. W ponad pół wieku później na bazie tej firmy powstanie International Computers Ltd. (ICL)
[edytuj] 1910-1919
- 1910 - James Powers, inżynier zatrudniony w U.S. Census Bureau, projektuje kartę perforowaną nowego typu, z okrągłymi dziurkami i 90 kolumnami.
- 1912 - Rząd USA wytacza proces o monopolizację rynku firmie NCR. Po paru miesiącach kilku wysokich urzędników firmy zostaje skazanych. Jest to pierwszy w dziejach proces antytrustowy w branży informatycznej.
- 1913 - Leonardo Torres y Quevedo, hiszpański inżynier, tworzy podstawy teoretyczne automatyki
- 1915 - Edward Hebern wynajduje maszynę szyfrującą. Można ją uznać za protoplastę słynnej Enigmy
- 1917 - Jan Łukasiewicz wprowadził beznawiasowy zapis wyrażeń - odwrotną notacją polską, popularnie zwany polskim zapisem
- 1919
- Hugo Koch, Holender, patentuje maszynę szyfrującą. Projekt zostanie potem użyty przez Niemca Scherbiusa, do zbudowania Enigmy
- W. H. Eccles i F. W. Jordan projektują pierwszy przerzutnik dwustabilny (flip-flop)
[edytuj] 1920-1929
- 1924
- Computing-Tabulating-Recording Company (CTR) założona w roku 1911, zmienia nazwę na International Business Machines Corporation, (IBM).
- Walther Bothe buduje pierwszą bramkę logiczną AND, co przyniesie mu Nagrodę Nobla 1954. W 40 lat później bramka AND będzie jednym z kluczowych elementów CPU komputera.
- 1925-1930 - Vannevar Bush projektuje pierwszą liczącą maszynę analogową, w której używa wielu silników elektrycznych i licznych ruchomych części mechanicznych. Maszyna ma nazwę "integraph" (maszyna całkująca); później nazwano ją analizatorem różniczkowym.
- 1926
- Derrick Henry Lehmer tworzy maszynę "Number-Sieve" do analizy podzielności liczb naturalnych (zob. liczby pierwsze). Maszyna analizuje w ciągu sekundy 3000 liczb.
- Stuart Dodd, badacz z Princeton University, buduje maszynę do automatycznej analizy korelacji. Późniejsze wersje tej maszyny znane są jako "Dodd Correlators".
- Brandt Automatic Cashier, maszyna z klawiaturą, zdobywa szeroką popularność w USA.
- 1929 - firmy Vikers i Sperry konstruują pierwszy przelicznik artyleryjski. Był to układ mechaniczny sterowany krzywkami.
[edytuj] 1930-1939
- 1931 - Kurt Gödel, matematyk austriacki publikuje swoje słynne twierdzenie o niezupełności teorii matematycznych, nazywane czasem zasadniczym twierdzeniem informatyki teoretycznej.
- 1931 - IBM uruchamia maszynę IBM 601
- 1932 - Gustaw Tauschek buduje pierwszą, analogową pamięć bębnową
- 1935 - Douglas Hartree konstruuje w Manchester University kopię analizatora Busha.
- 1936 - Alan Turing publikuje pracę o "liczbach obliczalnych", w której inaczej formułuje twierdzenie Gödla (zob. także prace Alonzo Churcha). Powstaje niezwykle ważne pojęcie maszyny Turinga
- 1938
- George Philbrick konstruje elektroniczną maszynę analogową. Używa w nej jako wyjścia oscyloskopu, co powoduje, że maszyna wygląda jak jednooki potwór; stąd jej nazwa Polyphemus, nawiązująca do mitycznego Cyklopa.
- Claude E. Shannon publikuje rozprawę o reprezentacji klasycznego rachunku zdań za pomocą obwodów elektrycznych
- 1939
- Polscy matematycy tworzą w Warszawie bombę kryptologiczną, pierwsze urządzenie do automatycznego dekryptażu szyfru Enigmy. Działanie bomby zostaje w sierpniu 1939 ujawnione i wyjaśnione pracownikom wywiadu brytyjskiego.
[edytuj] 1940
- 1948 utworzenie Grupy Aparatów Matematycznych (GAM) w Państwowym Instytucie Matematycznym (PIM) w Warszawie; kierownik Henryk Greniewski.
[edytuj] 1950
- 1950 - GAM-1 pierwszy polski komputer doświadczalny
- 1953 - powstanie Katedry Konstrukcji Telekomunikacyjnych i Radiofonii na Politechnice Warszawskiej; kierownik Antoni Kiliński.
- 1955 - uruchomienie w GAM w Polsce pierwszej maszyny analogowej ARR.
- 1956
- utworzenie Pracowni Obliczeniowej w Instytucie Badań Jądrowych PAN; kierownik Marek Greniewski.
- utworzenie Zakładu Aparatów Matematycznych (ZAM) PAN (w miejsce GAM); kierownik: Romuald Marczyński, a później Leon Łukaszewicz.
- 1958
- XYZ - pierwszy polski komputer oddany do eksploatacji
- utworzenie Zakładu Aparatów Matematycznych (ZAM) PAN (w miejsce GAM); kierownik: Romuald Marczyński, a później Leon Łukaszewicz.
- 1959
- utworzenie Zakładu Produkcji Doświadczalnej Maszyn Matematycznych przy ZAM PAN.
- utworzenie Wrocławskich Zakładów Elektronicznych Elwro; dyrektor Marian Tarnkowski.
- przekształcenie OO IBJ PAN w Zakład Matematyki Stosowanej IBJ PAN; kierownik Mieczysław Warmus.
[edytuj] 1960
- 1960
- 1961
- utworzenie Centrum Obliczeniowego PAN (CO PAN); dyrektor Mieczysław Warmus.
- 1962
- zakup komputera Urał 2 dla CO PAN
- przekształcenie ZAM PAN w Instytut Maszyn Matematycznych (IMM) PAN, a ZPDMM w Zakład Doświadczalny (ZD) IMM PAN.
- utworzenie w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu Wrocławskiego Katedry Metod Numerycznych (KMN), w której zainstalowano angielski komputer Elliott 803; kierownik KMN Stefan Paszkowski.
- utworzenie specjalności maszyny matematyczne na Wydziale Łączności Politechniki Wrocławskiej.
- 1963
- utworzenie w Politechnice Warszawskiej Katedry Budowy Maszyn Matematycznych i Zakładu Doświadczalnego tej Katedry z Katedry Konstrukcji Telekomunikacyjnych i Radiofonii oraz Katedry Technologii Sprzętu Elektronicznego; kierownik - Antoni Kiliński.
- utworzenie w Politechnice Wrocławskiej Katedry Konstrukcji Maszyn Cyfrowych; kierownik Jerzy Bromirski.
- 1964
- w Wojskowej Akademii Technicznej zbudowano prototyp komputera analogowego ELWAT produkowanego przez zakład Elwro
- utworzenie Zakładu Obliczeń Numerycznych w Uniwersytecie Warszawskim, w którym zainstalowano duński komputer GIER; kierownik - Stanisław Turski.
- 1965
- powstanie Zakładów Elektronicznej Techniki Obliczeniowej (ZETO) w większych miastach Polski
- uruchomienie maszyny UMC 10, tranzystorowej wersji maszyny UMC 1.
- 1966
- ZAM 41 - pierwszy polski komputer do przetwarzania danych.
- 1967
- 1968
- Otwarcie na Wojskowej Akademii Technicznej Wydziału Cybernetyki
[edytuj] 1970
[edytuj] 1980
- 1980 - Ryszard Kajkowski zakłada CSK - pierwszą w Polsce prywatną firmę software'ową.
- 1984 - powstaje Mazovia, polska wersja IBM PC/XT produkowana seryjnie
- 1986
- Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Mera-Elwro rozpoczynają produkcję mikrokomputera Elwro 800 Junior.
- w Polsce powstaje węzeł Fidonet w redakcji pisma Komputer.
- 1988 - polski edytor tekstu TAG.
- 1989 - w Polsce powstaje elektroniczne pismo Donosy, założone przez Ksawerego Stojdę
[edytuj] 1990
- 1990
- w maju Polska zostaje przyjęta do EARN, części sieci BITNET.
- 28 listopada połączenie sieci z Wrocławiem, pierwszym miastem poza Warszawą
- 1991
- w styczniu liczba użytkowników Internetu w Polsce przekracza 2000 osób
- 17 sierpnia - umowna data podłączenia Polski do Internetu - uruchomienie łącza 9600 bps do Kopenhagi
- 23 sierpnia - pierwszy email z Polski wysłany w świat, do Hamburga. Re: na niezachowany list przysłany dnia poprzedniego.
- 1992 - TPSA oddaje do użytku sieć pakietową pod nazwą Polpak
- 1993 - powstaje Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa
- 1996 - Telekomunikacja Polska uruchamia usługę komutowanego dostępu do Internetu
[edytuj] 2000
- 2000
- Prawdziwy "wysyp" potężnych mikroprocesorów Intela do komputerów stacjonarnych i przenośnych; Pentium III Xeon osiąga szybkość zegara 1 GHz
- 2001
- Powtarza sie historia z poprzedniego roku - pojawia się mnóstwo nowych mikroprocesorów Intela, w tym Pentium 4
- 2002
- 2003
- 15 stycznia - FreeBSD 5
- 18 lutego - wydana zostaje przeglądarka Netscape w wersji 7.02
- 24 kwietnia - premiera Microsoft Windows Server 2003
- 16 maja - ukazuje się Mozilla Firebird 0.6 (dawniej Phoenix, obecnie Mozilla Firefox)
- 30 czerwca - ukazują się Netscape 7.1 i Mozilla Suite 1.4.
- 15 lipca - AOL rozwiązuje zespół programistów pracujący nad przeglądarką Netscape; powstaje Fundacja Mozilla
- 18 lipca - po 29 latach bezawaryjnego działania kończy pracę ostatni w Polsce komputer serii Odra
- 15 października - ukazuje się pakiet aplikacji Mozilla Suite w wersji 1.5
- 17 grudnia ukazuje się nowa stabilna wersja jądra 2.6.0 systemu Linux
- Winamp 5 firmy Nullsoft
- 2004
- Rosnąca popularność norweskiej przeglądarki Opera; jest już w wersji stabilnej 7.54PL i beta 7.60
- 9 listopada - premiera przeglądarki Mozilla Firefox 1.0
- 2005
- Pojawiają się technologie zdolne do łączenia 2 kart graficznych, dające tym samym niemal dwukrotny wzrost mocy; są to SLI od NVIDIA i CrossFire™ od ATI
- Norweska przeglądarka Opera debiutuje w wersji 8
- W czerwcu wychodzi stabilna (stable) wersja Debian 3.1 Sarge, w 3 lata po Woody
- 22 lipca - Microsoft ogłosił oficjalną nazwę planowanego na koniec roku 2006 systemu Windows Vista, znanego wcześniej pod nazwą kodową Longhorn
- Opera 8.5 zostaje wydana w wersji darmowej, bez licencji i bez bannerów
[edytuj] Inne urządzenia ułatwiające obliczenia i sporządzanie wykresów
- arytmometr
- kostki Napiera
- nomogram
- suwak logarytmiczny
- tabela naświetlań
- parabolograf
- elipsograf
- spirograf
- integrator
- integraf
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Historia polskiej informatyki [1] [2]
- Komputer On-Line - Historia komputera w Polsce i na Świecie
- The History of Computing
- History of Computing in Computermuseum
- Chronology of Personal Computers
- Lexikon's History of Computing
- Timeline
- Mechanical Calculators
