Ptolemeusz IX Soter II Lathyros

Z Wikipedii

Ptolemeusz IX Soter II (ur. 140 p.n.e., zm. 81 p.n.e.), władca z dynastii Ptolemeuszów, nieoficjalnie nazywany Lathyros (Cieciorka), panował w Egipcie w latach 116 p.n.e.-107 p.n.e. oraz 88-81 p.n.e. Był synem Ptolemeusza VIII i Kleopatry III, mężem Kleopatry IV i Kleopatry V Selene, ojcem Ptolemeusza XII, Ptolemeusza z Cypru i Kleopatry Berenike III.

Początkowo współwładał wraz z matką i Kleopatrą III. Po śmierci matki rządził nadal wspólnie z Kleopatrą II. W pierwszym okresie swoich rządów prowadził szczególnie aktywną politykę religijną, m.in. samemu pełniąc najwyższy urząd kapłański w kraju - kapłana Aleksandra Wielkiego. Po wymuszonym przez Kleopatrę III rozwodzie z Kleopatrą IV poślubił swoją młodszą siostrę Kleopatrę V Selene. W 107 p.n.e. musiał uciekać z kraju przed Kleopatrą III, która osadziła na tronie swojego syna Ptolemeusza X.

Udał się na Cypr, gdzie do 88 p.n.e. sprawował władzę królewską, jednocześnie zachowując zwierzchnictwo nad Cyrenajką (do ok. 100 p.n.e.). W 103 p.n.e. mieszając się w walki dynastyczne Seleucydów, Ptolemeusz IX wylądował w Palestynie i pokonał żydowskiego króla i kapłana Aleksandra Janneusza. Następnie próbował wtargnąć do Egiptu przez Półwysep Synaj, lecz został powstrzymany przez wojska Ptolemeusza X Aleksandra pod Peluzjon. W tej sytuacji był zmuszony wrócić na Cypr, gdzie wyczekiwał nowej okazji do odzyskania tronu.

Nadarzyła się ona w 88 roku p.n.e., gdy niezadowoleni z rządów Ptolemeusza X aleksandryjczycy pozbawili go godności królewskiej i wypędzili z Egiptu. Po objęciu tronu Ptolemeusz IX dzielił formalnie władzę ze swoją córką, a zarazem wdową po Ptolemeuszu X, który zginął podczas próby zdobycia Cypru, Kleopatrą Berenike III. Faktycznie jednak rządził sam.

Nowo koronowany władca szybko stłumił powstanie w Tebach trwające od 91 roku p.n.e. W polityce zagranicznej w ostatnich latach swojego panowania starał się trzymać na uboczu w pierwszej wojnie pomiędzy Mitrydatesem VI Eupatorem a Rzymem. Postawa ta wynikała ze świadomości co do potęgi Rzymu z jednej strony, i z przebywania synów Ptolemeusza IX w rękach Mitrydatesa z drugiej.