Szczytna

Ośrodek przemysłowo-usługowy i turystyczno-krajoznawczy. Huta szkła gospodarczego, szlifiernia kryształów; przemysł metalowy i drzewny. Przez miasto przebiega trasa międzynarodowa E-67 i linia kolejowa Kudowa-Zdrój – Kłodzko.

[edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki o Szczytnej pochodzą z XIV w., kiedy to osada należała do państewka homolskiego, a jej rozwój związany był z handlem (położenie na szlaku bursztynowym) i rozwijającym się rzemiosłem, a później przemysłem. W XVI w. wraz z okolicznymi włościami zakupił ją znany w Europie lekarz i reformator religijny Jan Crato von Kraffstein i wtedy to została znacznie rozbudowana. Obok istniejącego już folwarku powstał tartak, młyn, browar i wiele zakładów rzemieślniczych. W XVII w. wybudowano pierwszą hutę szkła. W dokumencie z 1347 r. Szczytna występuje pod nazwą Rukers i pod zbliżoną nazwą – Rückers – dotrwała do końca II wojny światowej. Polscy osadnicy początkowo używali spolszczonej formy nazywając dzisiejszą Szczytną Rucewem. Przeszłość pozostawiła Szczytnej nieco zabytków, które warte są obejrzenia i zapoznania się z ich historią.

Największą atrakcją turystyczną jest zamek na górze Szczytnik. Dawna jego nazwa Waldstein (dosłownie: Leśny Kamień) dobrze oddawała charakter neogotyckiej budowli. Chociaż zamek wiernie odzwierciedla średniowieczną architekturę, to jednak wybudowany został nie aż tak dawno. Powstał w latach 1832-38, wkomponowany w skały górujące nad Szczytną. Obok zamku jest obecnie urządzony punkt widokowy – stąd roztacza się wspaniała panorama gór i Obniżenia Dusznickiego, w którym leży Szczytna. Zamek otoczony jest suchą fosą, murami obronnymi, ma wspaniałą Salę Rycerską, piękną kaplicę, w której regularnie odprawiane są msze święte. Większa część zamku jest siedzibą Państwowego Domu Pomocy Społecznej "Zamek" i stanowi dom dla ok. 100 niepełnosprawnych. Z tego względu całości budowli nie można zwiedzać. Dostępne jest jednak piękne, zadbane otoczenie i kaplica, będąca, wraz z jednym skrzydłem zamku, własnością ojców Misjonarzy Świętej Rodziny. Warto też przejść Drogę Krzyżową prowadzącą przez tereny leśne przy zamku. Ta kalwaria wyróżnia się oryginalnymi płaskorzeźbami z piaskowca osadzonymi w naturalnych skałach. Inne zabytki Szczytnej znajdują się już w samym mieście. Przede wszystkim odnowiony, barokowy kościół parafii św. Jana Chrzciciela, fragment pręgierza umieszczony przed prowadzącymi do kościoła schodami, a w centrum miasta, nad rzeką Kamienny Potok, figura św. Jana Nepomucena. Wewnątrz kościoła cennymi zabytkami są ambona z 1748 r., figura Jana Chrzciciela w ołtarzu głównym, ołtarze boczne, stalle, konfesjonały. Jednym z artystów, którym kościół zawdzięcza swój wystrój był znany na ziemi kłodzkiej twórca Michał Klahr Starszy. Przed kościołem, wśród zachowanych tablic nagrobnych wyróżnia się grobowiec Hochbergów (budowniczych zamku), a także pewne polonicum – tablica nagrobna z 1850 r. z polskim tekstem.

Do zabytków można już też zaliczyć miejscową stację PKP wybudowaną ok. 1890 r. i całą linię kolejową na trasie Polanica-Zdrój, przez Szczytną, Duszniki-Zdrój do Kudowy-Zdroju, której trasa jest wyjątkowo urozmaicona. Podróżnych oczekują tu wysokie wiadukty, wspaniałe widoki gór rozpościerające się z okien wagonów, przejazd przez tunel.