Witamina D

Z Wikipedii

Wzór strukturalny witaminy D2 (ergokalcyferolu)

Wzór strukturalny witaminy D₂ (ergokalcyferolu)

Wzór strukturalny witaminy D3 (cholekalcyferolu)

Wzór strukturalny witaminy D₃ (cholekalcyferolu)

Witamina D, (ATC: A 11 CC 05) - grupa organicznych związków chemicznych o strukturze wywodzącej się z kalcyferolu.

Jest zaliczana do witamin nierozpuszczalnych w wodzie. Decyduje o zdolności organizmu do przyswajania wapnia i fosforu.

Witamina D będąca steroidowym prohormonem, powstaje w skórze pod wpływem światła, głównie ultrafioletu (UVB). Prohormon ten przekształca się w wątrobie i nerkach w hormon zwany kalcytriolem, którego zadaniem jest pobudzanie transportu wapnia ze światła przewodu pokarmowego do krwi. Nazwa "witamina D" obejmuje w sumie trzy związki: D₁ (kalcyferol), D₂ (ergokalcyferol) oraz D₃ (cholekalcyferol).

Występuje w formie prowitamin, różniących się łańcuchem alifatycznym:

ergosterol (roślinny) (mała wartość dla człowieka);
cholekalcyferol (zwierzęcy);

Rola w organizmie - umożliwia wchłanianie wapnia i fosforu, wpływa na kształtowanie się kości i zębów, działa korzystnie na system nerwowy i mięśniowy, łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny, wspomaga komórki szpiku kostnego spełniające funkcje obronne, zapobiega tworzeniu się komórek nowotworowych, ma wpływ na działanie komórek przytarczyc, jajników, komórek mózgu, mięśnia sercowego, sutka.

Skutki niedoboru (awitaminozy) - krzywica u dzieci i młodzieży, rozmiękczenie kości (osteomalacja) i osteoporoza u dorosłych, złamania, skrzywienia i zwyrodnienia układu kostnego, zniekształcenie sylwetki, złe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego, zapalenie spojówek, stany zapalne skóry, osłabienie organizmu i zmniejszenie odporności, pogorszenie słuchu, osłabienie i wypadanie zębów, zwiększenie się ryzyka powstawania komórek nowotworowych.

Skutki nadmiaru (hiperwitaminozy) - nadmiar wapnia w organizmie, biegunka, łatwe męczenie się, wzmożone oddawanie moczu, ból oczu, świąd skóry, bóle głowy, nudności, brak apetytu, zakłócenia w funkcjonowaniu nerek, tętnic, serca, płuc, uszu, niekorzystne zmiany w tych organach, opóźnienia w rozwoju dziecka, powstanie ryzyka zawału, miażdżyca, kamica nerkowa.

Źródła występowania - tran i oleje rybne, ryby (łosoś, tuńczyk, śledź, makrela, sardynki), wątroba, białko jaj, mleko i przetwory mleczne: ser, masło, śmietana.