Hatay (il)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hatay ili konumu

Bilgiler
Bölgesi:	Akdeniz Bölgesi
Yüzölçümü:	(km²)
Nüfus: (2000)
Nüfus yoğunluğu:	(kişi/km²)
Plaka kodu:	31
Telefon kodu:	326
İlçe sayısı	12
Vali:
Resmi İnternet Sitesi:	{{{İnternet Sitesi}}}

Bu madde Hatay il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Şehir merkezi için Hatay sayfasına gidiniz.

Hatay ilinin ilçeleri

Osmanlı Devleti'nin 1516 yılında Memluklerden zapt ettiği Antakya, önce Halep'e bağlı bir sancak ve daha sonra kaza olarak yönetilmiştir. Bu dönemde Antakya, Asi Nehri ile Habib Neccar Dağı arasındaki dar ve meyilli alanda, 1,5-2 km2'lik bir alan üzerine yerleşmiş orta büyüklükte bir şehirdi. Osmanlı Devleti'nin Hatay'daki hakimiyeti 1918 yılına kadar devam etti. Mondros Mütarekesinden sonra işgale uğrayan ve 1921 yılında Türkiye sınırları dışında kalan Antakya, İskenderun ve havalisinde İskenderun Sancağı adıyla bir yönetim kuruldu. 1938'de bu Sancak'ta kurulan "Hatay Devleti", Hatay Devlet Meclisi'nin aldığı kararla 29 Haziran 1939 tarihinde sona erdi, 23 Temmuz 1939'da "Hatay" adıyla bir vilâyet olarak Türkiye'ye katıldı.

Türkiye'nin güney illerinden biri olan Hatay, Akdeniz'in doğu şeridinde 35 derece 52 dakika-37 derece 4 dakika kuzey enlemleri ile 35 derece 40 dakika-36 derece 35 dakika boylamları arasında yer alır. doğusunda ve güneyinde Suriye, batısında Akdeniz, kuzeybatısında Adana, kuzeyinde Osmaniye ve kuzeydoğusunda Gaziantep bulunur.

İl topraklarının yüzölçümü 5403 kilometrekare ve nüfusu 1997 sayımına göre 1.192.393 ve 2000 sayımına göre de 1.256.726 kişidir. nüfus artış hızı yaklaşık olarak %1.2 dir. il topraklarının %46 sını dağlar, %33 ünü ovalar ve %20 sini platolar oluşturur.

İl topraklarının en önemli yükseltisini kuzey-güney hattında uzanan Nur Dağları (Gavur dağları ve Amanos dağları olarak da bilinir) oluşturur. Bu sıradağların en yüksek noktası ise Mığırtepe'dir(2240 m.). Diğer önemli yükseltiler Ziyaret dağı ve Keldağ'dır (Arapça Cebel Akra' ya da latince Casius) (1739 m.).

Hatay'ın en önemli akarsuyu olan Asi nehri (Orontes) Lübnan dağları ve Anti-Lübnan dağları arasındaki Bekaa vadisinde kaynayan akarsuların birleşmesiyle oluşur, Suriye topraklarından geçerek ilin güneydoğu sınırlarından girer ve Samandağ yakınlarında delta oluşturarak Akdeniz'e dökülür.

Amik ovası'nın orta kısımlarında yer alan Amik gölü 1970li yıllarda tamamen kurutulmuş ve tarıma açılmıştır. diğer önemli göller ise Gölbaşı ve Yenişehir gölüdür.

Amik Ovası ilin en önemli düzlüğüdür, bu topraklarda tarım oldukça gelişmiştir. diğer önmli düzlükler ise Dörtyol ovası, Arsuz, Payas, İskenderun ve Erzin ovasıdır.

İlin büyük kesimi Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. ancak yükselti ve karasallığa bağlı olarak çeşitli farklılıklar da mevcuttur. genel olarak kışlar ılık ve yağışlı yazlar sıcak ve kurak geçer.yıllık yağış tutarı il merkezi Antakya'da 1173.4 mm., İskenderun' da 785 mm. dir.

Maden varlığı açısından önemli kaynaklara sahip olmamakla birlikte il genelinde krom,demir,bakır ve kurşun yatakları mevcuttur. ayrıca Yayladağı ilçesi yakınlarında ismi "Hatay Gülü" olarak bilinen renkli bir mermer türü çıkarılır.

İl merkezi Antakya olmakla beraber ilin en büyük kenti İskenderun'dur.

Hatay Türkiye'nin en önemli eski yerleşim yerlerinden biridir. Yapılan arkeolojik araştırmalarda milattan önce 100.000 ile 40.000 yılları arasına tarihlenen bulgulara ulaşılmıştır. İl toprakları ilk tunç çağından itibaren Akat beyliği ve M.Ö. 1800-1600 yıları arasında Yamhad krallığına bağlı bir beyliğin sınırları içerisinde yer almıştır. Daha sonra M.Ö. 17. yüzyıl sonlarında Hititler'in ve M.Ö. 1490 yıllarında Mısır'ın egemenliğine girmiştir. Ardından Urartular, Asurlular ve Persler'in egemenliğine girdi.

M.Ö. 300 yılında Antakya kurulmuş ve kent hızla gelişmiştir.kent M.Ö. 64 yılında Roma İmparatorluğu'na katılmış ve imparatorluğun Suriye eyaletinin başkenti olmuştur.

İl toprakları M.S. 638 yılında islam ordusu tarafından fethedilmiş, Emevi ve Abbasi egemenliğinde kalmıştır. Daha sonra 877 de Tolunoğulları'nın fethettiği topraklar sırayla Ihşitler ve Selçuklular tarafından yıkılan Halep merkezli Hamdanoğulları (Beni Hamdan) egemenliğine girdi. 969 yılında Bizans İmparatorluğunun topraklarına katılan il Haçlı seferleri sırasında da önemli rol oynamıştır.

Antakya Memluklar tarafınmdan Haçlıların elinden alınmıştır(18 Mayıs 1268). 1516'da Yavuz Sultan Selim bu toprakları ele geçirmiş ve Osmanlı dönemi başlamıştır.

I. Dünya Savaşının ardından Fransızların işgal ettiği il topraklarında 2 Eylül 1938'de günü Hatay Cumhuriyeti kurulmuştur. Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen, başbakanı Abdurrahman Melek, milli marşı İstiklal Marşı olmuştur.

23 Haziran 1939 yılında Türkiye'ye ilhak kararı alınmıştır.

İlin yüksek öğretim merkezi Mustafa Kemal Üniversitesi'dir. Çok uzun bir süre boyunca bir arada yaşamayı öğrenmiş etnik kökenleri, dinleri farklı birçok topluluğa ev sahipliğ yapan Hatay ili UNESCO barış kenti seçilmiştir.

Tarihi ve turistik mekanlar açısından da zengin olan ilde dünyanın ikinci büyük mozaik kolleksiyonunu barındıran Hatay Arkeoloji Müzesi bulunmaktadır.

Dünyanın ilk mağara kiliselerinden biri olan Saint Pierre Kilisesi hristiyanlarca hac yeri olarak kabul edilmekte ve her yıl burada 29 Haziran günü Katolik Kilisesince ayin düzenlenmektedir.

[değiştir] İlçeleri

Antakya (Merkez ilçe), Altınözü, Belen, Dörtyol, Erzin, Hassa, İskenderun, Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı, Samandağ ve Yayladağı olmak üzere 12 ilçedir. Akdeniz'deki önemli bir liman şehri olan İskenderun ile merkez ilçe Antakya, ilin en büyük iki yerleşim yeridir.

Adının içinde Kilise kelimesi geçtiği için 1924 yılında adı değiştirilmiştir.

[değiştir] Dış bağlantılar

	Türkiye Cumhuriyeti'nin İlleri
Adana \| Adıyaman \| Afyonkarahisar \| Ağrı \| Aksaray \| Amasya \| Ankara \| Antalya \| Ardahan \| Artvin \| Aydın \| Balıkesir \| Bartın \| Batman\| Bayburt \| Bilecik \| Bingöl \| Bitlis \| Bolu \| Burdur \| Bursa \| Çanakkale \| Çankırı \| Çorum \| Denizli \| Diyarbakır \| Düzce\| Edirne \| Elazığ \| Erzincan \| Erzurum \| Eskişehir \| Gaziantep \| Giresun \| Gümüşhane \| Hakkari \| Hatay \| Iğdır \| Isparta \| İstanbul \| İzmir \| Kahramanmaraş \| Karabük \| Karaman \| Kars \| Kastamonu \| Kayseri \| Kırıkkale \| Kırklareli \| Kırşehir \| Kilis \| Kocaeli \| Konya \| Kütahya \| Malatya \| Manisa \| Mardin \| Mersin \| Muğla \| Muş \| Nevşehir \| Niğde \| Ordu \| Osmaniye \| Rize \| Sakarya \| Samsun \| Siirt \| Sinop \| Sivas \| Şırnak \| Tekirdağ \| Tokat \| Trabzon \| Tunceli \| Şanlıurfa \| Uşak \| Van \| Yalova \| Yozgat \| Zonguldak